تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,181 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
آرمان گرایی و واقع گرایی سیاسی در اندیشه سعدی و فارابی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 4، دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 33، خرداد 1398، صفحه 39-58 اصل مقاله (1.14 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.1970.1050 | ||
نویسندگان | ||
معصومه شعبانی1؛ غلی اکبر سام خانیانی2؛ حسین فرزانه پور* 3 | ||
1کارشناسارشد زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه بیرجند، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه بیرجند، ایران | ||
3استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه بیرجند، ایران | ||
چکیده | ||
در میان اندیشمندان، متفکّران و ادیبان همواره دو نگاه واقعبینانه و آرمانگرایانه به مسائل اجتماعی و سیاسی وجود داشته است. در نگاه آرمانی، توجّه به صور خیال و سیر در ملکوت و عالم عرش معطوف است و رنگ واقعیّتهای زمینی در معادلات و محاسبات ذهنی آرمانگرایان بازتاب ندارد؛ بنابراین نگاه آرمانگرا، نگاهی ذهنیّتگرا و غیر کاربردی است. درمقابل آرمانگرایان، میکوشند از تواناییهای فردی و موقعیّت اجتماعی خود، شناختی صحیح و از امکان رسیدن به اهدافشان درکی واقعبینانه ارائه دهند. از آنجا که خاستگاه اندیشه و دستگاه فکری اندیشمندان در تحقّق آرمانها و اهداف آنها بهویژه ایجاد مدل مطلوب حکومت بسیار تأثیرگذار است، بررسی مبانی اندیشۀ آنان در راستای ارائة راهکارهای حلّ مسائل اجتماعی از اهمّیّت حیاتی برخوردار است. براساس این، هدف نوشتار پیش رو، بازشناسی فکری و فلسفی آموزههای مربوط به آیین فرمانروایی و حکومت مطلوب در آثار سعدی و مطابقت آن با نظریّههای آرمانشهری فارابی است. در این مقاله با استفاده از روش تطبیقی، اندیشۀ دو تن از نامآوران عرصۀ فلسفه و ادبیّات، فارابی و سعدی با یکدیگر مقایسه میشوند و مدل مورد نظر هریک در قالب مدینۀ فاضله و جامعۀ ایدهآل ازمنظر واقعگرایی و آرمانگرایی سنجش میشود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که نظریّات سعدی تلفیقی از عملگرایی و آرمانگرایی است؛ چنانکه برخی نظریّات فارابی نیز اینگونه است، امّا مصادیق تفاوتهایی باهم دارند. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ مطالعات میانرشتهای؛ واقعگرایی؛ مدینه فاضله؛ سعدی؛ فارابی | ||
مراجع | ||
آذر، اسماعیل (1375). سعدیشناسی. تهران: میترا. اصیل، حجتالله (1381). آرمانشهر در اندیشه ایرانی. تهران: نشر نی. افتخاری، اصغر (1388). درآمدی بر نظام سیاسی عدالت در اسلام. بهاهتمام علیاکبر علیخانی. تهران: پژوهشکدة مطالعات فرهنگی اجتماعی. پازارگاد، بهاءالدّین (1344). مکتبهای سیاسی و فرهنگ مختصر عقاید و مرامهای سیاسی بهترتیب حروف الفبا. تهران: اقبال. جوکار، نجف (1385). جامعۀ آرمانی در نگاه سعدی و فارابی. مجلّة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، (48)، 69-84. حمیدی، محمّد محسن (1386). آرام و بیقرار: فرهنگ سیاسی در ادبیّات فارسی. مشهد: خانة آبی. --------------- (1379). بیم و امید: رویکردهای سیاسی در ادبیّات فارسی. تهران: سفیر. حیدری، فاطمه (1387). چشماندازهای آرمانشهر در شعر فارسی (با تکیه بر آثار نظامی، عطّار، سعدی و جامی). تهران: دانش نگار. رافائل، ماکس (1379). نگاهی به تاریخ ادبیّات جهان (تاریخ رئالیسم). ترجمة محمّدتقی فرامرزی. تهران: شباهنگ. رجایی، فرهنگ (1371). فلسفة سیاست و مشکلة ما. ماهنامة اطّلاعات سیاسی و اقتصادی، 7 (62-61)، 4-10. سعدی، مصلح بن عبدالله (1383). کلّیات سعدی. تدقیق در متن و مقدّمه از حسن انوری. تهران: قطره. ---------------- (1370). کلّیات شیخ سعدی. تصحیح محمّدعلی فروغی. تهران: علمی. ---------------- (1388). گلستان سعدی. تصحیح غلامحسین یوسفی. تهران: خوارزمی. طباطبایی، سیدجواد (1383). زوال اندیشه سیاسی در ایران گفتار در مبانی نظری انحطاط ایران. تهران: کویر. فارابی. ابونصر محمّد (1379). سیاست مدنیه. ترجمة سیّد جعفر سجادی. چاپ سوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. ------------- (1361). آراء اهل المدینة الفاضلة. ترجمة سیّد جعفر سجادی. تهران: کتابخانۀ طهوری. ------------- (1369). احصاء العلوم. ترجمة حسین خدیو. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. ------------- (1986). فصول منتزعة. بیروت: دار المشرق. فرزانهپور، حسین (1386). تساهل و مدارا در اندیشه سیاسی اسلام. تهران: صنم. قادری، حاتم (1388). اندیشههای سیاسی در اسلام و ایران. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها. مجتبایی، فتحالله (1352). شهر زیبای افلاطون و شاهی آرمانی در ایران باستان. انجمن فرهنگ ایران باستان. تهران: کاویان. مکارم، محمّدحسن (1377). مدینۀ فاضله در متون اسلامی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزة علمیۀ قم. مهاجرنیا، محسن (1380). اندیشة سیاسی فارابی. قم: بوستان کتاب. نظری، نجمه (1389). مقایسۀ آرمانشهر فردوسی و سعدی. فصلنامة علمی عمومی زبان و ادب فارسی (گرایش عرفان): ادبستان، 1 (2)، 120-130. نقیپور، علیاکبر (1352). رئالیسم و تکامل تاریخی آن. بیجا. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 996 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 513 |