تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,181 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
روایتشناسی داستانهای کوتاه نادر ابراهیمی و اکرم هنیه (مطالعۀ موردی: داستان «غیرممکن» و «هزیمة شاطر حسن») | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 2، دوره 3، شماره 12، بهمن 1392، صفحه 17-37 اصل مقاله (1010.7 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
چکیده | ||
نگاه روایتشناسانه، با تأکید بر ساختار روایت میکوشد با عبور از رویه یا سطح و ساختار متن، به لایههای درونی آن دست یابد. در حقیقت، نویسنده با ایجاد نوع خاص روایت و راوی در داستان خود، سلسلهای زنجیروار از «نویسنده، پیام و گیرنده» را به کار میگیرد. در این پژوهش، تلاش شده است تا به روش توصیفی - تحلیلی، از یک سو با استفاده از فرضیة مدل کنشی گریماس، ارتباط میان شخصیّتهای داستانی و از سوی دیگر به یاری روایتشناسی پراپ یعنی فرایند پایدار و ناپایدار، ساختار و مناسبات درونی نشانههای متن دو داستان کوتاه «غیر ممکن» از نادر ابراهیمی، نویسندة ایرانی و «هزیمة شاطر حسن» (شکست شاطر حسن) از اکرم هنیه، نویسندة فلسطینی را مورد بررسی قرار دهد. نتایج نشان از آن دارند که این دو نویسنده با ایجاد نوع خاص روایت و راوی در داستان خود، سلسلهای زنجیروار از نویسنده، پیام و گیرنده را به کار گرفتهاند. دو داستان مذکور از طرح بسیار مناسبی برخوردارند؛ چراکه هیچ حادثهای در آنها نیست که با کلّیت داستان بیارتباط و در القای مفهوم کلّی داستان، نقشی نداشته باشد. زاویة دید در آنها، دانای کلّ است و در طول روایت، صحنهپردازیهای مختلف راوی قابل مشاهدهاند. علاوه بر آن، به ندرت ممکن است شخصیّت اصلی، حامل کلّ جهانبینی یا اعتقادات یک نویسنده باشد؛ امّا بررسی این دو داستان نشان میدهد که ابراهیمی و هنیه به خوبی توانستهاند خود را تمام و کمال به صورت شخصیّتهای اصلی داستان درآورند و به این وسیله، اعتقادات و جهانبینی خویش را در قالب این شخصیّتها به خواننده ارائه نمایند. از دیگر نکاتی که این دو نویسنده به آن توجّه داشتهاند، استفاده از داستان کوتاه برای به تصویر کشیدن اوضاع نابسامان مملکتشان است؛ زیرا در جوامعی که مدام دستخوش ناآرامی و بیثباتیند، نویسنده بیشتر به نوشتن داستان کوتاه اکتفا میکند تا اوضاع سیاسی- اجتماعی جامعه تقریباً تثبیت یابد. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: نادر ابراهیمی؛ اکرم هنیه؛ داستان کوتاه؛ الگوی کنشگر؛ فرایند پایدار و ناپایدار | ||
مراجع | ||
کتابنامه الف: کتابها 1. ابراهیمی، نادر (1370)؛ آرش در قلمرو تردید، چاپ اوّل، تهران: سپهر. 2. ---------- (1372)؛ ابن مشغله، چاپ اوّل، تهران: روزبهان. 3. ---------- (1376)؛ ابوالمشاغل، چاپ اوّل، تهران: روزبهان. 4. ---------- (1377)؛ ساختار و مبانی ادبیات داستانی (لوازم نویسندگی)، چاپ دوّم، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری. 5. ---------- (1378)؛ براعت استهلال یا خوش آغازی در ادبیات داستانی، چاپ اوّل، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه هنری. 6. استن، آلن و ساوانا، جرج (1386)؛ نشانهشناسی متن و اجرای تئاتری، ترجمة داود زینلو، تهران: سورۀ مهر. 7. ایرانی، ناصر (1364)؛ داستان، تعاریف، ابزارها و عناصر، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. 8. پراپ، ولادیمیر (1368)؛ ریختشناسی قصّه، ترجمۀ مدیا کاشیگر، تهران: روز. 9. حکیمی، محمود و مهدی کاموس (1382)؛ مبانی ادبیات کودکان و نوجوانان، تهران: آرون. 10. خسرونژاد، مرتضی (1389)؛ معصومیت و تجربه؛ درآمدی بر فلسفۀ ادبیات کودک، تهران: مرکز. 11. داد، سیما (1380)؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ چهارم، تهران: مروارید. 12. سلیمانی، محسن (1365)؛ رمان چیست؟، تهران: برگ. 13. شاهین، احمد عمر (1999)؛ موسوعة کتاب فلسطین فی القرن العشرین، المجلّد الأوّل، الطّبعة الثّانیة، غزّه، فلسطین: المرکز القومی للدراسات والتوفیق. 14. فلکی، محمود (1382)؛ روایت داستان؛ تئوریهای پایهای داستاننویسی، چاپ اوّل، تهران: بازتاب نگار. 15. کهنموییپور، ژاله؛ نسرین دخت خطّاط و علی افخمی (1381)؛ فرهنگ توصیفی نقد ادبی (فرانسه – فارسی)، تهران: دانشگاه تهران. 16. المتوکّل، طه (1990)؛ الدّخول إلی حبر الروح؛ دراسات فی ادب هنیة، الطّبعة الأولی، القدس: دار العودة للدراسات والنشر. 17. محمّدی، محمّد هادی (1378)؛ روششناسی نقد ادبیات کودکان، تهران: سروش. 18. میرصادقی، جمال (1388)؛ عناصر داستان، چاپ ششم، تهران: سخن. 19. وستلند، پیتر (1371)؛ شیوههای داستاننویسی، ترجمة محمّد عباسی پور تمیجانی، تهران: مینا. 20. هنیة، اکرم (2003)؛ الأعمال القصصیة، الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة العربیة للدّراسات والنشر. 21. یونسی، ابراهیم (1365)؛ هنر داستاننویسی، چاپ پنجم، تهران: نگاه. ب: مجلّهها 22. پورشهرام، سوسن (1389)؛ «خوانشی ساختارگرایانه از داستان (کلاغها) ی نادر ابراهیمی»، مجلّۀ علمی - پژوهشی مطالعات ادبیات کودک، سال اوّل، شماره دوّم، صص 1-26. 23. دهقانیان، جواد (1390)؛ «نگاهی ساختارگرایانه به داستانهای کاووس»، مجلّة بوستان ادب دانشگاه شیراز، سال سوّم، شمارۀ دوّم، پیاپی 8، صص 99-122. 24. علوی مقدّم، مهیار (1390)؛ «نقد و تحلیل ساختار و عناصر داستانی رمان بدون دود»، فصلنامۀ تخصّصی سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، سال چهارم، شمارۀ سوّم، پیاپی 13، صص 255-266. 25. مالمیر، تیمور و حسین اسدی جوزانی (1390)؛ «ساختارشناسی مجموعه داستان هاویه»، فصلنامة متن پژوهی ادبی، شماره 48، صص 141-171. 26. -------------------------- (1389)؛ «ساختارشناسی مجموعه داستان «دیوان سومنات»»، پژوهشنامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال دوّم، شمارۀ هشتم، صص 113-146. 27. یاحقی، محمّد جعفر؛ سیّد حسین فاطمی؛ مه دخت پور خالقی و رقیه شیبانیفر (1390)؛ «ساختار تطبیقی داستان رستم و اسفندیار در نهایة الأرب و شاهنامه»، مجلّۀ علمی - پژوهشی جستارهای زبانی، شمارة 173، صص 1-32. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,370 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,149 |