تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,236 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,892 |
طنز سیاسی - اجتماعی در اندیشههای عبید زاکانی و احمد مطر | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 6، دوره 3، شماره 12، بهمن 1392، صفحه 121-146 اصل مقاله (708.93 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
چکیده | ||
مقایسۀ اندیشههای عبید زاکانی، شاعر و نویسندۀ عصر مغول و احمد مطر، از شاعران معاصر عراق، در حوزۀ ادبیّات تطبیقی مکتب آمریکا قرار میگیرد. یکی از وجوه مشترک در آثار این دو هنرمند که بر اثر شرایط خفقانآور جامعه به وجود آمده، طنز سیاسی - اجتماعی است که هدف اصلی آن انتقاد از شرایط نابسامان جامعه و اصلاح آن است. از این روی، در حکایتهای زاکانی و اشعار مطر، در کنار مضمونهای متفاوت، مضامین طنزآمیز مشترکی چون نقد حاکم، قاضی، واعظ، تصریح به نام دشمنان، گسترش فساد، سرکوب شخصیّتهای برجسته و اندیشمندان و گسترش فقر، قابل بررسی است. عبید از هنر خاصّی در بیان سخنانش سود جسته که همین مسأله سبب گشته است معنای طنزهایش را تنها خردمندان دریابند؛ امّا زشتگویی او در برخی حکایتهایش، آثار او را به سوی هزل و یاوه کشانده و معنای حقیقی سخنانش را پنهان ساخته است. مطر با رعایت جانب ادب، توانسته حقایق تلخ روزگار خویش را آشکارتر سازد و برخلاف عبید، شعر خود را تنها برای مبارزه با حکومت به کار گیرد و حسّ مخالفت مردم بر ضد اوضاع نابسامان را بیشتر برانگیزد؛ هرچند که خود از رسیدن به آیندهای درخشان ناامید است. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: ادبیّات تطبیقی؛ طنز سیاسی - اجتماعی؛ عبید زاکانی؛ احمد مطر | ||
مراجع | ||
کتابنامه الف: کتابها 1. ابو رعد (2005)؛ احمد مطر شاعر المنفی، الطّبعة الأولی، بیروت: دار الیوسف. 2. اشپولر، برتولد (1365)؛ تاریخ مغول در ایران، ترجمة محمود میرآفتاب، چاپ دوّم، تهران: علمی و فرهنگی. 3. اقبال آشتیانی، عبّاس (1347)؛ تاریخ مفصّل ایران از استیلای مغول تا اعلان مشروطیت، جلد اوّل، چاپ سوّم، تهران: امیرکبیر. 4. بیانی، شیرین (1381)؛ دین و دولت در ایران عهد مغول، جلد اوّل، چاپ سوّم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 5. بیانی، شیرین (1379)؛ مغولان و حکومت ایلخانی در ایران، چاپ اوّل، تهران: سمت. 6. جمعی از نویسندگان (1375)؛ عبید زاکانی، لطیفهپرداز و طنزآور بزرگ ایران، به کوشش: حمید باقرزاده و بهروز صاحباختیاری، چاپ اوّل، تهران: اشکان. 7. حسینی، حسن و موسی بیدج (1380)؛ نگاهی به خویش (گفتگو با شاعران و نویسندگان معاصر عرب)، چاپ اوّل، تهران: سروش. 8. حلبی، علیاصغر (1384)؛ زاکانی نامه (رسالهای در شرح احوال، آثار و نقد افکار مولانا عبید زاکانی)، چاپ اوّل، تهران: زوّار. 9. الخلیل، سمیر (1370)؛ جمهوری وحشت، سیاست عراق امروز، ترجمة احمد تدیّن، چاپ اوّل، تهران: طرح نو. 10. داودی، نصرالله (1344)؛ در شناخت عبید زاکانی، مشهد: پگاه. 11. زاکانی، عبید (1382)؛ کلیّات عبید زاکانی (تصحیح، تحقیق، شرح و ترجمة حکایات عربی)، ترجمة پرویز اتابکی، چاپ دوّم، تهران: زوّار. 12. سیّد رضی (1386)؛ نهج البلاغه، ترجمة محمّد دشتی، چاپ دوّم، قم: طوبای محبّت. 13. شورای نویسندگان (بیتا)؛ تاریخ سیاسی عراق، (بی م): مؤسّسة انتشاراتی نهضت جهانی اسلام. 14. صفا، ذبیحالله (1371)؛ تاریخ ادبیّات ایران (در قلمرو زبان فارسی از اوایل قرن هفتم تا پایان قرن هشتم هجری)، جلد سوّم، چاپ نهم، تهران: فردوس. 15. غنیم، کمال احمد (1998)؛ عناصر الإبداع الفنیّة فی شعر احمد مطر، الطّبعة الأولی، القاهرة: مدبولی. 16. فولادزاده، عبدالامیر (1369)؛ ایدئولوژی حزب سوسیالیست بعث عراق، چاپ اوّل، (بی م): دفتر تبلیغات جنبش راندهشدگان عراقی. 17. قشمی، محمد (1380)؛ جاودانة عبید زاکانی، چاپ اوّل، تهران: ثالث. 18. مریّجی، شمسالله (1387)؛ مبانی فکری و زمینههای اجتماعی جریانهای معاصر عراق، چاپ اوّل، قم: بوستان کتاب. 19. مطر، احمد (2001)؛ الأعمال الشّعریة الکاملة، الطّبعة الثانیة، لندن. 20. معتضد، خسرو (1382)؛ سقوط دیکتاتور (صدّام از ظهور تا سقوط)، چاپ اوّل، تهران: البرز. 21. ولی، وهّاب (1379)؛ مجموعه مقالات اولین سمینار تاریخی هجوم مغول به ایران و پیامدهای آن، جلد دوّم، تهران: شهید بهشتی. ب: مجلّهها 22. ترکمن، محمد حسین (1377)؛ «طنز سیاسی و اجتماعی»، فصلنامۀ پژوهشهای ارتباطی(پژوهش و سنجش)، تهران، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، صص 424-431. 23. حسینی، حسن (1367)؛ «احمد مطر، شاعر خندههای تلخ»، ماهنامۀ کیهان فرهنگی، تهران، مؤسّسة کیهان، صص 29-32. 24. زینیوند، تورج (1391)؛ «طنز تلخ در شعر پایداری فلسطین (مطالعۀ مورد پژوهش: شعر راشد حسین)»، فصلنامۀ نقد ادب عربی معاصر، یزد، دانشگاه یزد، صص 77-100. 25. سعدونزاده، جواد (1388)؛ «مظاهر ادب المقاومة فی شعر احمد مطر»، مجلۀ ادبیّات پایداری، کرمان، دانشگاه شهید باهنر، صص 51-61. 26. شرکت مقدّم، صدیقه (1388)؛ «مکتبهای ادبیّات تطبیقی»، فصلنامۀ مطالعات ادبیّات تطبیقی، کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، صص 51-71. 27. معروف، یحیی (1390)؛ «نقد و بررسی وامگیری قرآنی در شعر احمد مطر»، مجلّۀ زبان و ادبیات عربی (ادبیات و علوم انسانی)، مشهد، دانشگاه فردوسی، صص 123-151. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 7,409 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 3,746 |