تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,184 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
بازخوانی واقعۀ غدیر در دو غدیریۀ احمد محمّد الشّامی و ادیب الممالک فراهانی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 8، دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 34، شهریور 1398، صفحه 125-146 اصل مقاله (1.43 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2019.1146 | ||
نویسندگان | ||
معصومه نعمتی قزوینی* 1؛ لیلا جدیدی2 | ||
1استادیارگروه زبان و ادبیّات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
2کارشناسارشد زبان و ادبیّات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
بازخوانی رویدادهای مهمّ تاریخی و بهویژه مذهبی، ازجمله موضوعات مورد توجّه شاعران مسلمان است. واقعۀ غدیر خم، یکی از مهمترین این رویدادهای تاریخی است که در شعر بسیاری از شاعران معاصر بازخوانی و تحلیل شده است. جستار پیش رو ضمن معرّفی دو شاعر شیعه عرب و فارس، یعنی احمد محمّد شامی و ادیب الممالک فراهانی، نحوة نگرش آن دو را نسبت به این رویداد مهم سنجش و ارزیابی کرده است. یافتههای پژوهش که در چارچوب مکتب آمریکایی ادبیّات تطبیقی و با روش توصیفی - تحلیلی انجام شده، بیانگر آن است که هردو شاعر، با هدف تأکید بر لزوم پیروی از حاکمان مسلمان از بُعد سیاسی زندگانی حضرت علی (ع)، ضمن بازخوانی این واقعه در کنار برشمردن برخی حوادث مهمّ روزگار حضرت علی (ع)، قصیدۀ خود را به پادشاه روزگار خود تقدیم کردهاند؛ همچنین یافتهها نشاندهندۀ برخی تفاوتها و شباهتها در شعر دو شاعر است. مهمترین شباهتهای دو قصیده، مقدّمۀ غزلی و استناد به آیات قرآنی و احادیث است. درمورد تفاوت میان دو قصیده نیز میتوان گفت احمد شامی بیشتر توجّه خود را به شخصیّت حضرت علی (ع) و صفات ایشان و نیز حوادث پیش و پس از واقعة غدیر معطوف کرده و کمتر به جزئیات آن پرداخته است؛ درحالیکه ادیب الممالک، حادثۀ غدیر را با جزئیات بیشتری مطرح کرده و کمتر به حوادث دیگر اشاره کرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ شعر آیینی؛ غدیر؛ احمد محمّد شامی؛ ادیب الممالک فراهانی | ||
مراجع | ||
قرآن کریم نهجالبلاغه (1385). گردآوری سید شریف رضی. ترجمۀ محمّد دشتی. چاپ سوّم، تهران: پیام عدالت. ابن کثیر، ابوالفداء (1986). البدایة والنّهایة. المجلّد الخامسة. بیروت: دار الفکر. اکبری، محمّدرضا (1389). همای رحمت (سیمای امیرالمؤمنین). چاپ اوّل، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. امیری، هنگامه (1389). مروری بر شعرای معاصر عرب. پایاننامة کارشناسیارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات. امینی نجفی، عبدالحسین (1967). الغدیر فی الکتاب والسّنّة والأدب. المجلّد الأوّل والعشرون. الطّبعة الثّالثة، بیروت: دار الکتاب العربی. بلاذری، احمد بن یحیی (1996). انساب الأشراف. المجلّد الثّانی. الطّبعة الأولی، بیروت: دار الفکر. پیشوایی، مهدی (1390). سیرۀ پیشوایان (نگرشی بر زندگانی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی امامان معصوم. با مقدّمۀ آیت الله العظمی سبحانی). چاپ بیست و چهارم، قم: مؤسّسة امام صادق. جمعی از نویسندگان (1995). معجم البابطین للشّعراء العرب المعاصرین. المجلّد الأوّل. بیجا: مؤسّسة جائزة عبدالعزیز سعود البابطین للإبداع الشعری. حسنی، حمید (1383). عروض و قافیۀ عربی. چاپ اوّل، تهران: علمی و فرهنگی. حمیرى معافرى، عبدالملک بن هشام (بیتا). السّیرة النّبویة. بهکوشش مصطفى سقا، ابراهیم ابیارى وعبدالحفیظ شلبى. المجلّد الأوّل. بیروت: دار المعرفة. الذّهبی، شمس الدّین محمّد بن أحمد (1993). تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر والأعلام. المجلّد الثّالث. الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار الکتاب العربی. رنجبر، احمد (1355). گزیدة اشعار ادیب الممالک فراهانی «امیر الشّعراء». با مقدّمه و شرح لغات و ترکیبات و معنی اشعار. چاپ اوّل، تهران: زوار. سائل، فرید (1393). اشک قلم (نگاهی به مظلومیت امیرالمؤمنین در کتب اهل سنّت). چاپ پنجم. ناشر: مؤلف. شامی، احمد بن محمّد (1429). دیوان الشّامی الأعمال الکاملة. المجلّد الأوّل. الطّبعة الثّانیة، جده: عبدالمقصود محمّد سعید خوجه. شفیعی شاهرودی، محمّدحسن (1428). داستان غدیر خم. چاپ پنجم، قم: قلم مکنون. طباطبائی، سید محمّد حسین (1392). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمة سیّد محمّدباقر موسوی همدانی. جلد 19.بیروت: اعلمی. طبری، محمّد بن جریر (1967). تاریخ الأمم والملوک. بهکوشش محمّدأبوالفضل ابراهیم. المجلّد الثّانی. الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار التّراث. فراهانی، ادیب الممالک (1312). دیوان ادیب الممالک فراهانی. تهران: فردوسی. قاسمی، فرید (1386). محمّدصادق حسینی (ادیب الممالک فراهانی). چاپ اوّل، تهران: امیرکبیر. مجلسی، محمّدباقر (بیتا). بحار الأنوار. بهکوشش سیّد جواد علومی ومحمّد آخوندی. المجلّد السّابع والثّلاثون. تهران: دار الکتب الإسلامیة. مدرسی، حسین (1384). فرهنگ کاربردی اوزان شعر فارسی. چاپ اوّل، تهران: سمت. الموسوعة العالمیة للشّعر العربی: www.adab.com/literature/modules.php?name=Sh3er&doWhat. موسوی گرمارودی، علی (1384). زندگی و شعر ادیب الممالک فراهانی. جلد 1. چاپ اوّل، تهران: قدیانی. نظری، مجید (1389). اندیشۀ دینی در شعر دورۀ مشروطه. پایاننامۀ کارشناسیارشد. دانشگاه زنجان. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 356 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 218 |