تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,168 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,829 |
خوانش تطبیقی مفهوم آزادی در شعر محمود سامی البارودی و ملک الشّعراء بهار | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 5، دوره 4، شماره 13، فروردین 1393، صفحه 95-119 اصل مقاله (1.98 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
چکیده | ||
پرداختن به اندیشۀ اجتماعی شاعران و نویسندگان و بررسی رابطۀ آن با شعر، به عنوان بخشی از ساختار ذهنی جامعه، از موارد ضروری در حوزۀ مطالعات جامعهشناسی ادبیّات به شمار میرود. رابطۀ دامنهدار و گستردۀ زبان و ادبیّات فارسی با زبان و ادبیّات عربی، رابطهای تاریخی است و در مقاطع مختلف، دستخوش تحوّلات و فراز و فرودهایی بوده است. از قرن هجده میلادی به بعد، جریانهای فرهنگی جهان تحت تأثیر تحوّلات جدید اجتماعی راهی دیگر پیموده و وجوه مشترک یافته است. در این میان، آبشخور فکری مشترک محمود سامی البارودی (1839-1904 م) و ملک الشّعرای بهار (1887-1952 م)، وقایع اجتماعی قرن نوزدهم بوده است. این جستار با تکیه بر نظریۀ ساختگرای لوسین گلدمن و با رویکردی تحلیلی – تطبیقی، علاوه بر تحلیل ساختارهای متنی شعر این دو شاعر، با حرکتی شناور میان شعر و اجتماع، به عنوان دو ساختار مرتبط، زمینههای خلق مفهوم آزادی در بیان شعری آن دو را، در دو بخشِ دریافت و تشریح روشن میکند. مهمترین نتایج حاصل از این پژوهش عبارتند از: طرح مسألۀ آزادی در شعر دو شاعر، بر اساس یک ایدئولوژی مشخّص شکل گرفته است. از دیگر سو، این مسائل در شکلگیری ذهنیّت اجتماعی دو شاعر و کلام ادبی آنان مؤثّر بوده است و بخشی از ساختارِ غالبِ اجتماعیِ زمانۀ دو شاعر به شمار میآید. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: آزادی؛ ملک الشّعرا بهار؛ محمود سامی البارودی؛ ادبیّات تطبیقی؛ لوسین گلدمن | ||
مراجع | ||
کتابنامه الف: کتابها 1. آرینپور، یحیی (1372)؛از صبا تا نیما، جلد 1، تهران: زوّار. 2. ----------- (1375)؛از صبا تا نیما، جلد 2، تهران: زوّار. 3. اسلامی ندوشن، محمّدعلی (1371)؛ «دهمین سالمرگ ملک الشّعرای بهار»، نوشتههای بیسرنوشت، تهران: یزد و آرمان. 4. البارودی باشا، محمود سامی (1998)؛ دیوان البارودی، حقّقه وضبطه وشرحه علی الجارم محمّد شقیق معروف، بیروت: دار العودة. 5. بدوی، مصطفی (1386)؛ گزیده از شعر عربی معاصر، ترجمۀ غلامحسین یوسفی و یوسف بکّار، تهران: سخن. 6. بهار، محمّدتقی (1380)؛ تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، جلد 1، تهران: امیرکبیر. 7. ---------- (1391)؛ دیوان اشعار ملک الشّعرای بهار، بر اساس نسخۀ چاپ 1344، نمونهخوانان: عزیز مهدی و مهدی صلاحی، تهران: نگاه. 8. پاتنام، رابرت و دیگران (1384)؛ سرمایۀ اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، ترجمۀ افشین خابکاز و حسن پویان، تهران: نشر شیراز. 9. حافظ، ابراهیم (بیتا)؛ الدّیوان، ضبطه وشرحه ورتبه احمد امین واحمد الزین وابراهیم الابیاری، بیروت: دار العودة. 10. خفاجی، محمّد عبدالمنعم (1985)؛ الأدب العربی الحدیث، المجلّد الأولی، القاهرة: مکتب الکلّیات الازهریة. 11. -------------- (1992)؛ قصه الأدب فی المصر، بیروت: دار الجیل. 12. الدّسوقی، عمر (1973)؛ فی الأدب الحدیث، القاهرة: دار الفکر. 13. -------- (2003)؛ فی الأدب الحدیث، الجزء الاول، بیروت: دار الفکر. 14. زرقانی، سیّد مهدی (1387)؛ چشمانداز شعر معاصر ایران، تهران: ثالث. 15. سپانلو، محمّدعلی (1369)؛ چهار شاعر آزادی: جستوجویی در سرگذشت و آثار عارف، عشقی،بهار و فرخی یزدی، تهران: نگاه. 16. شفیعیکدکنی، محمّدرضا (1392)؛ با چراغ و آینه، در جستوجوی تحوّل شعر معاصر ایران، تهران: سخن 17. ------------------- (1386)؛ زمینۀ اجتماعی شعر فارسی، تهران: اختران و زمانه. 18. ------------------- (1387)؛شعر معاصر عرب، تهران: سخن. 19. ------------------- (1386)؛ موسیقی شعر، تهران: آگاه. 20. صفا، ذبیحالله (1348)؛ گنجینه سخن: شاعران پارسیگو و منتخب آثار آنان، تهران: دانشگاه تهران. 21. شوقی ضیف (1961)؛ الأدب العربی المعاصر فی المصر، القاهرة: دار المعارف. 22. ------- (2006)؛ البارودی رائد الشّعر الحدیث، القاهرة: دار المعارف. 23. طه حسین (1984)؛ تقلید و تجدید، بیروت: دار العلم للملایین. 24. عابدی، کامیار (1390)؛ به یاد میهن: زندگی و شعر ملک الشّعرا بهار، تهران: ثالث. 25. عبدالمعطی محمّد، علی (1984)؛ مشکلة الإبداع الفنّی، اسکندریه: دار المعرفة. 26. الفاخوری، حنّا (1383)؛ تاریخ ادبیّات زبان عربی، ترجمۀ عبدالمحمّد آیتی، تهران: توس. 27. فرشیدورد، خسرو (1373)؛ درباره ادبیّات و نقد ادبی، ج 1، تهران: امیرکبیر. 28. کریمی حکّاک، احمد (1384)؛ طلیعه تجدّد در شعر فارسی، ترجمۀ مسعود جعفری، تهران: مروارید. 29. گلدمن، لوسین (1376)، «کل و جز، فصل اوّل از کتاب خدای پنهان»، مجموعۀ جامعۀ فرهنگ وادبیّات، ترجمۀ محمّد جعفر پوینده، تهران: چشمه. 30. ---------- (1369)؛ نقد تکوینی، ترجمۀ محمّد تقی غیاثی، تهران: بزرگمهر. 31. ---------- (1377)؛ «جامعهشناسی ادبیّات»، درآمدی بر جامعهشناسی ادبیّات (مجموعه مقاله)، گزیده و ترجمۀ محمّد جعفر پوینده، تهران: نقش جهان. 32. مرزوق، حلمی (1983)؛ تطوّر النّقد والتّفکیر الأدبی من القرن العشرین، لاط، بیروت: دار النهضة. 33. معین، محمّد (1375)؛فرهنگ معین، جلد پنجم: تهران: امیرکبیر. 34. مکاریک، ایراناریما (1390)؛ دانشنامه نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، تهران: آگه.
ب: مجلّهها 35. ابراهیمی کاوری، صادق و رحیمه چولانیان (1387)، «مضامین مشترک در حبسیههای فارسی و عربی»، مجلّۀ ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی، سال چهارم، شمارۀ 11، صص 9-36. 36. انوشیروانی، علیرضا (1390)، «ضرورت آشنایی با نظریههای ادبیّات تطبیقی در ایران»، ویژهنامۀ نامۀ فرهنگستان، دورۀ اوّل، شماره پیاپی 3، صص 3-8. 37. التّنوخی، عزالدین (1985)؛ «لغة شوقی»، ذکر الشّاعرین، طبع بعنایة احمد عبید، بیروت: عالم الکتب، صص 361-377. 38. حریرچی، فیروز (1345)، «محمود سامی البارودی (دانشمندان معاصر عرب)»، وحید، شماره 31، صص 565-572. 39. روحالله، روزبه کوهشاهی و علیرضا انوشیروانی (1392)، «تأثیرگذاری حافظ بر ملک الشّعرای انگلیس، آلفرد لرد تِنِسِن»، پژوهشنامۀ ادبیّات غنایی، سال یازدهم، شمارۀ 21، صص 143-162. 40. صادقی مزیدی، مجید و منصوره زرکوب (1391)، «الشّعر الوطنی لدی محمود سامی البارودی وملک الشّعراء بهار»، فصلیة اللسان المبین (بحوث فی الأدب العربی)، السّنة الرّابعة، المسلسل الجدید، العدد العاشر، صص 134-159. 41. غیبی، عبدالاحد (1387)، «تجدید و نوگرایی در شاعر نئوکلاسیک مصر»، مجلّۀ دانشکده ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 186، صص 179-193. 42. گنجی، نرگس و مجید صادقی مزیدی (1390)، «شعر المنفی والمغترب لدی محمود سامی البارودی»، مجلّة الجمعیةالإیرانیة للّغة العربیّة وآدابها، فصلیة محکمة، عدد 21، صص 21-40. References
43. Goldman, Lucien (1964), The hidden God, (Translated from the French by Philip Thody), London: Routledge and Keygan Paul.
44. Goldman, Lucien (1981), method in the sociology of literature, oxford: Basil Blackwell. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,225 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,728 |