تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,171 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,835 |
مقایسۀ تطبیقی داستان عروه و عفرای عربی با منظومۀ فارسی ورقه و گلشاه عیّوقی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 5، دوره 4، شماره 14، شهریور 1393، صفحه 97-122 اصل مقاله (679.87 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
چکیده | ||
این تحقیق با دیدگاه فرانسوی از ادبیّات تطبیقی، به چگونگی تأثیر عروه و عفرا بر ورقه و گلشاه عیّوقی میپردازد. عروه و عفرا از داستانهای واقعی و عاشقانۀ عرب است، زمان وقوع آن به صدر اسلام برمیگردد و به دلیل عشق پاک (عذری) و عفیف بودن قهرمانان و ناکامیهایشان، بر سر زبانها افتاده و با اندک تغییراتی، به شکل داستان کوتاه، در منابع عربی (بدون مؤلّف مشخّص) راه یافته است. در آثار عربی، اصل داستان، عاشقانه، کوتاه و از ماجراهای قبیلۀ بنی عذره است و نویسندۀ مشخّصی ندارد. عروه در آنجا اغلب عاشقی شاعر نمایانده میشود. عیّوقی با اقتباس و گرفتن طرح اصلی داستان از عربی، آن را به رمان متوسّطی تبدیل کرده و موضوع حماسه و رزم را (که کنشها و رفتارهای برونگرایانه دارد) به عشق (که با عواطف درونی سر و کار دارد) افزوده است. عیّوقی به پر رنگ کردن جنبههای دینی اثر هم با افزودن معجزۀ پیامبر برای مسلمان کردن یهودیان کوشیده است. در این معجزه، پیامبر، عاشق و معشوق را، دوباره زنده میکند تا مدّتی به زندگی مشترک بپردازند. این تغییرها مطابق خواست و تمایل دربار غزنوی است که خریداران شعر عیّوقیاند. مشخّص کردن نکات مشترک و متفاوت دو اثر، و پاسخ به اینکه؛ توفیق یا عدم توفیق عیّوقی در چه بوده است و تا چه حد توانسته است که به اعتلای داستان و اندیشۀ اصلی آن در ادب فارسی کمک کند، اهداف و پرسشهایی است که این تحقیق با روش توصیفی - تحلیلی بدانها پاسخ میدهد. . | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: ادبیّات تطبیقی؛ مکتب فرانسوی؛ عروه و عفرا؛ عیّوقی؛ ورقه و گلشاه | ||
مراجع | ||
1. الاصفهانی، ابو الفرج (1392)؛ الأغانی، المجلّد العشرون، بیروت: دار التراث الإسلامی. 2. الانطاکی الضریر، داود (1413)؛ تزیین الأسواق بتفصیل أشواق العشاق، تحقیق محمّد التونجی، الجزء الأوّل، بیروت: عالم الکتب. 3. بغدادی، عبدالقادر (بیتا)؛ خزانة الأدب، مجلّد الأولی، بیروت: دار صادر. 4. ترجانیزاده، احمد (بیتا)؛ تاریخ ادبیّات عرب، تبریز: دانشگاه آزاد اسلامی. 5. جاد المولی، محمّد احمد (1392)؛ قصص العرب، بیروت: دار الجیل. 6. الدّینوری، ابن قتیبه (1404)؛ الشّعر والشّعرا، الطبعة الثالثة، قسطنطنیة: عالم الکتب. 7. الزرکلی، خیر الدّین (1990)؛ الأعلام، المجلّد الرّابعة، الطبعة التاسعة، بیروت: دار العلم للملایین. 8. صفا، ذبیح الله (1377)؛ تاریخ ادبیّات ایران، جلد 1، تهران: ققنوس. 9. عیّوقی (1362)؛ ورقه و گلشاه، به اهتمام ذبیحالله صفا، چاپ دوّم، تهران: فردوسی. 10. الکتبی، عبدالرحمن (1421)؛ فوات الوفیات، المجلّد الثّانی، بیروت: دار الکتب العلمیة. 11. وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (1385)؛ دستور زبان فارسی (1)، چاپ هشتم، تهران: سمت. ب: مجلّهها 12. آسمند جونقانی، علی (1388)؛ «تأثیر ادبیّات سایر ملل بر ادبیّات فارسی»، کتاب ماه ادبیّات، شمارۀ 140، صص 35-43. 13. احمدنژاد، کامل و شهرزاد دهقانی (1391)؛ «مقایسۀ ورقه و گلشاه عیّوقی با لیلی و مجنون نظامی»، حافظ، شمارۀ 17، صص 36-40. 14. اسداللهی تجرق، الله شکر (1379)؛ «ادبیّات تطبیقی از الف تا ی»، پژوهش ادبیّات معاصر جهان، شمارۀ 8، صص 31-39. 15. افشار، ایرج (1343)؛ «اطلاعاتی دربارۀ حلّ مشکلات مصباح الهدایة، درّۀ نادره، ورقه و گلشاه»، یغما، شمارۀ 189، صص 33-35. 16. بزرگچمی، ویدا (1387)؛ «کلّیت ادبیّات تطبیقی»، نامۀ انجمن، شمارۀ 30، صص 141-156. 17. بهبودیان، شیرین و طاهره پالیزبان (1387)؛ «جایگاه ادبیّات تطبیقی در ادبیّات فارسی»، بهار، شمارۀ 5، صص 49-62. 18. بهیج، غریب (1981)؛ «الشّعراء والحب، عروه بن حزام، قتیل الحب»، الجدید، العدد 239، صص 28-30. 19. حیدرپور، زهره (1384)؛ «ورقه و گلشاه»، رشد آموزش زبان فارسی، شمارۀ 75، صص 32-34. 20. خالقی مطلق، جلال (1369)؛ «پیرامون وزن شاهنامه»، ایرانشناسی، شمارۀ 5، صص 48-63. 21. الخولی، حلمی (1980)؛ «عروة بن حزام، شهید العشق والغرام»، الجدید، العدد 209، صص 44-46. 22. سبزیانپور، وحید و هدیه جهانی (1392)؛ «پژوهشی در تأثیر کلیله و دمنه بر ادب الصّغیر و ادب الکبیر در عربی»، کاوشنامۀ ادبیّات تطبیقی، سال سوّم، شمارۀ 11، صص 89-114. 23. سرکاراتی، بهمن (1376)؛ «بازشناسی بقایای افسانۀ گرشاسب در منظومههای ایرانی»، نامۀ فرهنگستان، شمارۀ 10، صص 5-38. 24. صفا، ذبیحالله (1372)؛ «نظری اجمالی به دو داستان تازی در ادب فارسی»، ایرانشناسی، شمارۀ 17، صص 7-13. 25. غلامحسینزاده، غلامحسین و دیگران (1390)؛ «بررسی تطبیقی مضامین عاشقانۀ داستان ورقه و گلشاه عیّوقی با اصل روایت عربی»، جستارهای زبانی، 2 ز (1)، صص 43-69. 26. فاضل، احمد (1381)؛ «آمیزۀ عشق و حماسه با نگاهی به ورقه گلشاه عیّوقی»، مجلّۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، شمارۀ 13، صص 115-132. 27. فخر، غلامرضا (1386)؛ «جستاری در مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی»، مطالعات ادبیّات تطبیقی، شمارۀ 2، صص 103-122. 28. فروزنده، مسعود (1387)؛ «تحلیل ساختاری - طرح داستان ورقه و گلشاه عیّوقی»، زبان و ادبیّات فارسی (دانشگاه خوارزمی) شمارۀ 60، صص 58-83. 29. قاسمی، مسعود (1385)؛ «اشعار آغازین منظومۀ ورقه و گلشاه»، نامۀ فرهنگستان، شمارۀ 29، صص 99-100. 30. کیا، صادق (1333)؛ «آیا مثنوی ورقه و گلشاه عیّوقی همزمان شاهنامه فردوسی است؟»، مجلّۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی (تهران)، شمارۀ 13، صص 49-50. 31. محمّدی، ابراهیم (1386)؛ «ادبیّات تطبیقی، مسألۀ معیار»، نامۀ پارسی، شمارۀ 44 و 45، صص 45-62. 32. محمّدی، علی (1379)؛ «داستان ورقه و گلشاه»، ادبیّات داستانی، شمارۀ 53، صص 102-110. 33. محمّدی، هاشم (1380)؛ «داستانهای غنایی در ادب فارسی»، کیهان فرهنگی، شمارۀ 175، صص 28-31 و شمارۀ 177، صص 22-25. 34. معینفر، محمّد جعفر (1368)؛ «فردوسی و لغات عربی»، جستارهای ادبی، شمارههای 86-87، صص 387-412. 35. مقدّم، علیرضا (1389)؛ «عبدالمؤمن بن محمّد خویی نقاش قرن هفتم هجری»، کتاب ماه هنر، شمارۀ 148، صص 14-23. 36. ناتل خانلری، پرویز (1369)؛ «لغتهای عربی در شاهنامه»، چیستا، شمارۀ 75-74، صص 490-494. 37. نصر، زهرا (1382)؛ «موقعیت زن در منظومههای غنایی، تعلیمی و عرفانی»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی اصفهان، دورۀ دوّم، شمارههای 32 و 33، صص 169-187. 38. یوست، فرانسوا (1386)؛ «چشمانداز تاریخی ادبیّات تطبیقی»، ترجمۀ علیرضا انوشیروانی، مطالعات ادبیّات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، شمارۀ 3، صص 37-60. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,350 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,531 |