تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,238 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,898 |
تحلیل محتوایی و ساختاری مقامات حمیدی و گلستان سعدی و واکاوی ریشههای آن دو در ادب عربی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 7، دوره 4، شماره 14، شهریور 1393، صفحه 141-163 اصل مقاله (566.02 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
چکیده | ||
مقامهنویسی در نثر فارسی، نخستینبار با مقامات قاضی حمیدالدّین بلخی در قرن ششم و به تقلید از اسلوب نگارش مقامهنویسی عربی، پدید آمد. این کتاب که در همان عصر مؤلّف با اقبال و توجّه فراوان روبهرو شد، از سوی مترسّلان و نثرنویسان بسیاری مستقیم و غیرمستقیم نیز مورد تقلید قرار گرفت. چنین به نظر میرسد که سعدی، نیز با تألیف «گلستان» که نثر آن از نظر نوع انشا و اسلوب نگارش به مقامه شباهت دارد، در نگارش اثر خود از جهاتی به این اثر ادبی نظر داشته و از آن متأثّر بوده است؛ خصوصاً وجود تشابهات بسیار در دو سطح زبانی و ادبی در حکایت «جدال سعدی با مدّعی» و مقامة «فی الشّیب والشّباب» از مقامات حمیدی، ایـــن فرضـیه را قـــوّت میبخشد که سعدی در این حکایت از نظر ساختار کلّی و شیوة داستانپردازی، سبک نگارش و ویژگیهای زبانی و ادبی، بسیار به مقامة قاضی حمیدالدّین نزدیک شده است که هر دو نویسنده نیز در موارد مشترکی تحت تأثیر مقامات عربی بودهاند. در این جستار، بر آنیم تا با بررسی وجوه تشابه در این دو مقامه، علاوه بر نشان دادن تأثیرپذیری سعدی از قاضی حمیدالدّین بلخی، میزان تأثیرپذیری آن دو را از مقامات عربی، بهویژه مقامات حریری، نیز مورد بررسی و تحلیل قرار دهیم. | ||
کلیدواژهها | ||
واژگان کلیدی: مقامات حمیدی؛ گلستان؛ مقامة «فی الشّیب والشّباب»؛ جدال سعدی با مدّعی؛ مقامات حریری؛ مقامات همدانی | ||
مراجع | ||
1. ابراهیمی حریری، فارس (1383)؛ مقامهنویسی در ادب فارسی، تهران: دانشگاه تهران. 2. بهار، محمّدتقی (1370)؛ سبکشناسی، 3 جلد، چاپ ششم، تهران: امیرکبیر. 3. الجارم، علی؛ مصطفی، امین (1384)؛ البلاغة الواضحة، الطّبعة الرابعة، طهران: مؤسسة الصادق (علیه السّلام) للطباعة والنشر. 4. حریری، محمّد القاسم بن علی بن محمد بن عثمان (2005)؛ مقامات الحریری، بیروت: دار الکتب العلمیة. 5. حمیدی بلخی، قاضی حمیدالدّین (1365)؛ مقامات حمیدی، تصحیح رضا انزابینژاد، چاپ اوّل، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 6. خطیبی، حسین (1366)؛ فنّ نثر، چاپ اوّل،تهران: زوّار. 7. ذکاوتی قراگزلو، علیرضا (1378)؛ بدیعالزّمان همدانی و مقامات نویسی، چاپ اوّل، تهران: سوره. 8. سعدی، مصلحالدّین (1364)؛ گلستان، چاپ دوّم، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، تهران: خوارزمی. 9. سمیعی (گیلانی)، احمد (1370)؛ آیین نگارش، چاپ چهارم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 10. شمیسا، سیروس (1368)؛ نگاهی تازه به بدیع، چاپ دوّم، تهران: فردوس. 11. ----------- (1382)؛ سبکشناسی نثر، تهران: میترا. 12. شورل، ایو (1386)؛ ادبیّات تطبیقی، ترجمه: طهمورث ساجدی، تهران: امیرکبیر. 13. ضیف، شوقی (1956)؛ الفن ومذاهبه فی النّثر العربی، بیروت: مکتبة الدّراسات الأدبیة. 14. قدمیاری، کرمعلی (1389)؛ شرح و ترجمه مقامات بدیعالزّمان همدانی (همراه با تحلیل صرفی و بلاغی)، چاپ اوّل، ارومیه: دانشگاه ارومیه. 15. وحیدیان کامیار، تقی (1374)؛وزن و قافیة شعر فارسی، چاپ چهارم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. 16. هاشمی، احمد (1386)؛ جواهر البلاغة فی المعانی والبیان والبدیع، الطّبعة الأولی، قم: دار الفکر. 17. همایی، جلالالدین (1367)؛ فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ چهارم، تهران: مؤسسه نشر هما. ب: مجلّهها 18. امین مقدسی، ابوالحسن و ابوبکر محمودی (1390)؛ «مقایسه تحلیلی مقامات حریری و مقامات سیوطی»، مجلّۀ ادب عربی، دانشگاه تهران، شمارۀ 3، صص 113-133. 19. خالصی، عباس (1387)؛ «سعدی شیرازی»، ادبیّات و زبانها، مجموعه مقالات، نشریۀ داخلی، شمارۀ 50، صص 31-35. 20. خدابنده، نسرین (1389)؛ «مقایسه گلستان با مقامات» رشد آموزش زبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ 95، صص 9- 11. 21. دادخواه، حسن و لیلا جمشیدی (1386)؛ «بررسی تطبیقی عنصر گفتوگو در مقامات حریری و حمیدی»، فصلنامۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شمارۀ 51، صص 125-144. 22. شاملی، نصرالله و زهرا قاسمنژاد (1389)؛ «اقتباسات قرآنی در مقامات حریری»، مجلّۀ زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فسا، شمارۀ 2، صص 57-85. 23. شیخ، محمّد (1384)؛ «مبتکر واقعی فنّ مقامات»، الهیات و حقوق اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، شمارۀ 2، صص 79-90. 24. نبیلو، علیرضا (1390)؛ «بررسی تطبیقی عناصر داستان در مقامات حریری و حمیدی»، نشریۀ ادبیّات تطبیقی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دورة جدید، شمارۀ 4، صص 227-258. 25. نظری منظم، هادی (1389)؛ «ادبیّات تطبیقی تعریف و زمینههای پژوهش»، نشریة ادبیّات تطبیقی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال اوّل، شمارۀ 2، صص 221-237 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,271 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,246 |