تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,179 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
نقد اجتماعی رمان برّه گمشده راعی (هوشنگ گلشیری) و سروده حفّار القبور (بدر شاکر السّیّاب) | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 6، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، تیر 1399، صفحه 83-103 اصل مقاله (2.15 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2020.3582.1899 | ||
نویسندگان | ||
حسن نجفی* 1؛ سردار اصلانی2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی، دانشکدة زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران | ||
چکیده | ||
نقد اجتماعی ادبیّات که آثار ادبی را روبنا و محصول امور زیربنایی مادّی میداند، انعکاس مبتکرانة واقعیّت اجتماعى را وجه ممیزّة اثر ادبی میداند. هوشنگ گلشیری نویسندة ایرانی، منسوب به حزب توده و بدر شاکر السّیّاب، شاعر عراقی جوان و نوگرای منسوب به کمونیسم، آثار فراوانی دارند که در حوزة نقد اجتماعی ادبیّات قابل بررسی است. ابتدا نقد جامعهشناسی ادبیّات و مبانی آن، بهطور اجمالی تعریف شده؛ سپس با تکیه بر مبانی مکتب تطبیقی روسی و روش توصیفی - تحلیلی، رمان برّة گمشدة راعی اثر هوشنگ گلشیری و حفّار القبور سرودة بدر شاکر السّیّاب از دیدگاه نقد اجتماعی ادبیّات بررسی شده است. نتایج پژوهش، بیانگر این است که نویسنده و شاعر یادشده، صرف نظر از فاصلة زمانی - مکانی و باوجود تفاوت در دیدگاه و سلیقة فردی، بهدلیل تجربة شرایط یکسان، تکیه بر بیداری و آگاهی طبقاتی را بهمثابة راهکارهایی برای برونرفت از مشکلات در پیشگرفتهاند. گلشیری نیز با استفاده از گفتگوی کارناوالی و سیّاب با تکیه بر لایههای متفاوت شعر نو، افزون بر نقد نظام سرمایهداری و نمودهای آن؛ ازجمله استعمار و استثمار، آنها را مسبّب مشکلاتی همچون جنگ، بحرانهای فردی - اجتماعی، فقر طبقات فرودست و استبداد داخلی حکومتها دانستهاند که ادیبان را از نوید به آیندهای روشن بازداشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ نقد اجتماعی؛ هوشنگ گلشیری؛ بدر شاکر السّیّاب؛ برّة گمشدة راعی؛ حفّار القبور | ||
مراجع | ||
آجیلی، هادی (1397). جهانیشدن تکثّر هویّتی و نسبت آن با جامعة ایرانی معاصر. جستارهای سیاسی معاصر، (9)، 1-26. ارشاد، فرهنگ (1391). کندوکاوی در جامعهشناسی ادبیّات. تهران: آگه. افضلی، علی؛ نسترن گندمی و مهدخت نبوی (1397). در جستجوی خویشتن، واکاوی بحران هویّت در رمان ساقة بامبو براساس نظریّة اریکسون. مجلّة انجمن ایرانی زبان و ادبیّات عربی، 14 (47)، 97-116. بیگدلی، علی (1368). تاریخ سیاسی و اقتصادی عراق. چاپ اوّل، تهران: میراث ملل. تسلیمی، علی (1388). نقد ادبی: نظریّههای ادبی و کاربرد آنها در ادبیّات فارسی. چاپ دوم، تهران: کتاب آمه. الرّویلی، میجان، سعد البازغی (2002). دلیل النّاقد الأدبی. الطّبعة الثّالثة، مغرب: دار البیضاء. زرّینکوب، عبدالحسین (1372). آشنایی با نقد ادبی. چاپ دوم. تهران: سخن. زکی، احمد کمال (1973). النّقد الأدبی الحدیث أصوله واتّجاهاته. مصر: الهیئة المصریّة العامّة للکتاب. ساچکوف، بوریس (1362). تاریخ رئالیسم، پژوهشی در ادبیّات رئالیستی از رنسانس تا امروز. ترجمة محمّدتقی فرامرزی. تهران: تندر. السّیّاب، بدر شاکر (2012). أنشودة المطر. القاهره: مؤسّسة هنداوی للنّشر. صمیمی، نیلوفر (1385). شیئیشدگی از لوکاچ تا هابرماس. مجلّة راهبرد، (41)، 223-234. عبّاس، احسان (1972). بدر شاکر السّیّاب دراسة فی حیاته وشعره. الطّبعة الثّانیة، بیروت: دار الثّقافة. عبدالحمید الموسی، أنور (2011). علم الإجتماع الأدبی. الطّبعة الأولی، بیروت: دار النّهضة العربیّة. عنبتاوی، دلال حسین (2016). بدر شاکر السّیّاب قراءة أخری. الطبّعة الأولی، عمان: دار الأزمنة للنّشر والتّوزیع. قصی، الحسین (2009). سوسیولوجیة الأدب دراسة الواقعة الأدبیّة علی ضوء علم الإجتماع. بیروت: دار البحار. کاریگن، پیتر (1393). بتوارگی کالاها: مروری بر برخی پیامدهای سرمایهداری و تأثیر آن بر رفتار انسانها. ماهنامه سوژه سبک زندگی، ترجمة سیّد محمّدجواد سیّدی، (81)، 40-69. گلدمن، لوسیان (1376). جامعه، فرهنگ و ادبیّات. ترجمة محمّدجعفر پوینده. تهران: چشمه. گلشیری، هوشنگ (2536). برّة گمشدة راعی. چاپ اوّل، تهران: فردوس. لانگریک، استیون همزلی (1376). تاریخ سیاسی اجتماعی و اقتصادی عراق 1900-1950. ترجمة علی درویشی. مشهد: آستان قدس رضوی. لوکاتش، جورج (2006). دراسات فی الواقعیة. ترجمة دکتر نایف بلّوز. الطّبعة الرّابعة. بیروت: مجد. مرادی، علیرضا (1394). استوارت هال و مسئلة بحران هویّت. فصلنامة جامعه فرهنگ و رسانه، 4 (14)، 101-120. نراقی، احسان (1379). علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن. تهران: فرزان روز. نریمانی، عارف، محمّدعلی پرغو (1396). استعمار وهژمونی آن: نگاهی به نظام بازنمایی غرب. غربشناسی بنیادی، 8 (1)، 105-126. نیچه، فردریش ویلهلم (1381). غروب بتها. ترجمة داریوش آشوری. تهران: آگه. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 410 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 279 |