تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,176 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
بررسی تطبیقی طرحوارهای استعارههای عناصر اربعه در شعر متنبّی و انوری | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 5، دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 38، تیر 1399، صفحه 63-82 اصل مقاله (2.17 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2020.4070.1961 | ||
نویسندگان | ||
یحیی معروف* 1؛ پریسا احمدی2 | ||
1استاد گروه زبان و ادبیّات عرب، دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
زبانشناسانی مانند جورج لیکاف و مارک جانسون، استعاره را پدیدهای فقط زبانی نمیدانند، بلکه برای آن ماهیتی ادراکی و مفهومی قائلاند. در دیوان انوری، برخی مضمونهای مشابه با شعر متنبّی یافت میشود؛ یکی از این مضمونها حضور و تأثیرپذیری از عناصر طبیعت، بهویژه عناصر اربعه است. جستار حاضر با رویکردی توصیفی - تحلیلی مبنای طرحوارهای استعارههای عناصر اربعه در شعر انوری و متنبّی را بهطور تطبیقی بررسی کرده است. استعارة مفهومی، به واکاوی علّت ادّعای همانندی میپردازد. این امر کمک میکند تا خواننده با دیدی واضحتر و ادبیتر به مفهوم شعر بنگرد و آن را لمس کند. نتیجۀ حاصل از این پژوهش، دستیابی به بازتاب عناصر اربعه بهویژه در شعر انوری با بسامد 60 بار و در شعر متنبّی با بسامد 33 بار تکرار شده است. نگاشتهای مرکزی مشترکی همانند «بخشایش، تحرّک و جابهجایی (طرحوارۀ جابهجایی)، تکاپو، تحرّک و نابودگری» در شعر این دو شاعر در مفهوم عناصر اربعه بهکار رفته است و تناقضاتی در نگاشتهای همانند «قناعت، گمراهی، عشق، حرص، صبر، خشم، حیات و هجران» بهکار رفته است که بازتاب و بسامد آن در شعر انوری بیشتر است و نشاندهندۀ برونگرایی این شاعر و نگاه مثبت وی به طبیعت و عناصر چهارگانه است. | ||
کلیدواژهها | ||
انوری؛ متنبّی؛ استعارة مفهومی؛ عناصر اربعه | ||
مراجع | ||
انوری، اوحدالدّین محمّد بن محمّد (1376). دیوان انوری. بامقدّمۀ سعید نفیسی و بهاهتمام پرویز بابایی. چاپ اول، تهران: نگاه. بافتی، رضا و نغمه رئیسی (1388). تأثیر روان بر اثر هنرمند. فصلنامۀ روانشناسی و هنر، پیاپی ۷ . پورخالقی چترودی، مهدخت و فرزاد قائمی (1389). تحلیل نمادینگی آتش در اساطیر بر مبنای نظریّۀ همترازی و رویکرد نقد اسطورهای. جستارهای ادبی، 43 (170) 95-119. دبیرمقدّم، محمّد (1378). زبانشناسی نظری (پیدایش و تکوین دستور زایشی). تهران: سخن. زینیوند، تورج و ابوذر تکش (1391). بازتاب فرهنگ و ادب عربی در شعر انوری. نشریۀ ادبیّات تطبیقی، 4 (7)، 100-123. شفیعیکدکنی، محمّدرضا (1372). مفلس کیمیا فروش. تهران: سخن. شمیسا، سیروس (1374). سبکشناسی. تهران: فردوس. صفاری، محمّد معین (1395). بررسی عناصر اربعه (باد، آب، خاک و آتش) در آثار محمّدرضا شفیعیکدکنی. میانرشتهای؛ مطالعات ادبیّات، عرفان و فلسفه، 2 (1)، 23-37. صفوی، کوروش (1384). درآمدی بر معنیشناسی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی. فتوحی، محمود (1390). سبکشناسی، نظریّهها، رویکردها و روشها. تهران: سخن. کریمی، طاهره (1392). استعارههای مفهومی در دیوان شمس برمبنای کنش حسّیخوردن. فصلنامۀ نقد ادبی، 6 (24)، 143-168. المتنبّی، ابو طیّب (1403). دیوان المتنبّی. الطّبعة الأولی، بیروت: دار العود. منوچهریان، علیرضا (1390). رؤیای ادبیّات تطبیقی. نشریۀ ادبیّات تطبیقی، (4)، 207-226. ------------- (1393). ترجمه و تحلیل دیوان متنبّی. جزء اوّل و دوم، تهران: زوار. References Lee, D. (2001). Cognitive Linguistics: An Introduction. Oxford, Oxford University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 262 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 248 |