تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,206 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,862 |
زیباشناسی سیمای حضرت فاطمه و حضرت زینب (علیهما السّلام) در شعر احمد وائلی و احمد عزیزی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 3، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 37، خرداد 1399، صفحه 25-49 اصل مقاله (1.04 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2020.1073.1405 | ||
نویسندگان | ||
کامران سلیمانی* 1؛ محمود آبدانان مهدیزاده2؛ نصرالله امامی3؛ تورج زینی وند4 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
3استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
4دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
معرّفی و تبیین سیمای حضرت فاطمه و حضرت زینب (علیهما السّلام) بهمثابة برجستهترین زنان تاریخ اسلام، در شعر احمد وائلی و احمد عزیزی، مورد توجّه قرار گرفته است. هردو سراینده بر شخصیّت الگویی این دو بانوی بزرگوار و بهتبع آن دربارة اصالت نسب خاندان و نیز سجایای ایشان سخن گفته و آنان را بهمنزلة الگوی شایسته معرّفی کردهاند. درکنار این مهم، سخنی استوار دربارة منطق گویا و بلاغت بیان همراه با صبر و استقامت حضرت زینب (س) را دستمایة پردازشهای شعری خویش کردهاند. این دو شاعر ﺑﺎ ﺑﺎزآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺳﯿﻤﺎ و ﻣﻨﺰﻟﺖ حضرت فاطمه و زینب (علیهما السّلام) در ﺟﻬﺎنﻧﮕﺮی و اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ اﺳﻼم و ﻣﮑﺘﺐ ﺗﺸﯿّﻊ ﮐﻮشیدهاند و در عین بهرهگیری از تمام توان هنری و شعری خود، زنان معاصر جهان اسلام را نیز به پیروی و الگوپذیری از آندو حضرت فراخوندهاند. پژوهش حاضر بیانگر این است که دو شاعر ضمن برشمردن اوصاف حضرت فاطمه و زینب (علیهما السّلام) ازنظر مضمونی دو تفاوت عمده دارند: شعر وائلی، بیشتر روایتی تاریخی از زندگی اهل بیت (ع) است که عاطفه در آن چندان پررنگ نیست؛ درحالی که شعر احمد عزیزی سرشار از احساس و عاطفه است. هردو شاعر ازنظر کاربست ساختاری و جنبههای هنری، از عناصر علم بیان، معانی و بدیع، همچون تشبیه، استعاره، مجاز، مراعاتنظیر، تضاد و اقتباس از آیات قرآن و احادیث، استفهام و موارد فصل و... بهره گرفتهاند؛ امّا رویکرد عزیزی در بهرهگیری از این عناصر، بهنوعی ذهنیگرایی تمایل دارد که بهباور نگارندگان در شعر سپهری و پیشتر از او در شعر سبک هندی یا اصفهانی ریشه دارد؛ درحالی که شعر وائلی، بیشتر به سبک شاعران کلاسیک عرب نزدیک است. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ ادبیّات متعهّد؛ فاطمه (س)؛ زینب (س)؛ وائلی؛ عزیزی؛ شعر معاصر | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. آقاحسینی، حسین و زینب زارع (1389). تحلیل زیباشناختی ساختار آوایی شعر احمد عزیزی براساس کفشهای مکاشفه. فصلنامۀ زبان و ادب پارسی، 14 (12)، 101-127. ابن ابی الحدید، عزّ الدّین (1965). شرح نهج البلاغة. تحقیق محمّد ابوالفضل ابراهیم. مصر: دار إحیاء الکتب العربیّة. ابن قولویه، جعفر بن محمّد (1434).کامل الزیارات. تحقیق محمّد زکی جعفری. قم: دار الحجّة. امرایی، محمّد حسن و تورج زینیوند (1394). تأمّلی بر زیباشناسی صور خیال در اشعار و دلنوشتههای عرفانی احمد عزیزی. مجموعهمقالات کنگرة ملّی بزرگداشت مقام ادبی احمد عزیزی، دانشگاه رازی - کرمانشاه، 155-171. البحتری، ابو عباده (1415). دیوان، شرح و تقدیم حنّا الفاخوری. الطّبعة الأولی، بیروت: دار الجیل. پاشازانوس، احمد و هادی علیپور لیافویی (1392). سیمای اصحاب کسا در آیینة اشعار احمد وائلی، فصلنامة لسان مبین، (12)، 24-48. جعفر الرّوازق، صادق جعفر (2004). أمیر المنابر الدّکتور الشّیخ أحمد وائلی. الطّبعة الأولی، بیروت: دار المحجّة البیضاء. حاتمی، سعید و فاطمه محقّقی (1391). بررسی سیمای زن در آثار احمد عزیزی. فصلنامة زن و فرهنگ، 4 (14)، 83-93. حیدری، غلامرضا (1397). جریانشناسی شعر عاشورایی فارسی در کرمانشاه. رسالة دکتری، استاد راهنما: خلیل بیگزاده، دانشگاه رازی. حیدری ورزنه، صدیقه و محمّد کاظم کهدویی (1395). بررسی مضامین فاطمی در اشعار دهة شصت از احمد عزیزی. مطالعات ادبیّات، عرفان و فلسفه، 2 (21)، 190-202. داخل، سیّد حسن (1966). معجم الخطباء. الجزء الأوّل. الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسّسة العالمیّة للثّقافة والأعلام. الدّینوری، عبداللّه بن مسلم بن قتیبه (بیتا). الإمامة والسّیاسة. قم: اُفست. الرّهیمی، عبدالحلیم (1380). تاریخ جنبشهای اسلامی در عراق. ترجمة جعفر دلشاد. چاپ اوّل، اصفهان: چهار باغ. زینیوند، تورج و کامران سلیمانی (1390). بررسی توصیفی سیمای امام حسین (ع) در شعر دینی وائلی. دوفصلنامة نقد ادب معاصر عربی، 2 (3)، 173-201. ---------- (1395). بهسوی نظریّة ادبیّات تطبیقی اسلامی. چاپ اوّل، تهران: یار دانش. سلیمانی، کامران (1390). تحلیل محتوایی و ساختاری شعر دینی احمد وائلی. پایاننامة کارشناسیارشد، استاد راهنما: تورج زینیوند، دانشگاه رازی. ----------- و تورج زینیوند (1392). درآمدی توصیفی - تحلیلی بر شعر دینی احمد وائلی. فصلنامة ادب عربی، 5 (1)، 105-124. شعبانزاده، مریم (1390). نگاهی به شعر احمد عزیزی. پژوهشنامۀ ادب غنایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، (17)، 131-148. الطّبری، محمّد بن جریر (1406). جامع البیان. بیروت: دار المعرفة. الطّریحی، محمّد سعید (2006). امیرالمنبرالحسینی الدّکتور الشّیخ أحمد الوائلی. الطّبعةالأولی، قم، المطبعة: سرور. عبود الفتلاوی، کاظم (1999). المنتخب من أعلام الفکر والأدب.الطّبعة الاولی، بیروت: مؤسّسة المواهب للطّباعة والنّشر. عزّالدّین، یوسف (1965). الشّعر العراقی الحدیث وأثر التّیارات السّیاسیّة والاجتماعیّة فیه.الطّبعة الأولی، القاهرة:دار القومیّة للطّبعة والنّشر. عزیزی، احمد (1372 الف). عطر گل یاس. تهران: طور. ---------- (1372 ب). ملکوت تکلّم. چاپ اوّل، تهران: علمی و فرهنگی. ---------- (1373). لالههای زهرائی. تهران: مؤسّسة فرهنگی و انتشاراتی معروف. ---------- (1385). یک لیوان شطح داغ (مجموعۀآثارشطح). چاپ اوّل، تهران:کتاب نیستان. عقیقی بخشایشی، عبد الرّحیم (1388). تاریخ زندگی پیشوایان معصوم (ع)، چهارده نور پاک. چاپ اوّل، قم: دفتر نشر نوید اسلام. علیپور لیافویی، هادی (1390). شیخ احمد وائلی و شرح و تحقیق اشعار دینی وی. پایاننامة کارشناسیارشد، استاد راهنما: احمد پاشازانوس، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه بینالمللی امام خمینی –قزوین. کلینی، محمّد بن یعقوب (1404). اصول کافی. ترجمه و شرح حاج سیّد جواد مصطفوی، بینا: دفتر نشر فرهنگ اهل بیت. المجلسی، محمّد باقر (1404). بحار الأنوار. بیروت: مؤسّسة الوفاء. ---------- (1394). بحار الأنوار. المجلّد 45. الطّبعة الثّانیة، تهران: مکتبة الإسلامیّة. ناطق، خجسته (1384). گفتگو با احمد عزیزی شاعر معاصر. روزنامۀ قدس، سوم خرداد، ص 5. نوار، عبدالعزیز (1973). تاریخ العرب المعاصر (مصر و عراق).بیروت: دارالنّهضةالعربیّة. نعمانی، محمّد (1392). بررسی مضامین و زبان شعر احمد عزیزی. پایاننامة کارشناسیارشد، استاد راهنما: فاطمه مدرّسی، دانشگاه ارومیه. نوروزی، خورشید (1392). بررسی ویژگیهای سبک هندی در آثار احمد عزیزی. هفتمین همایش پژوهشهای زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه هرمزگان، 1912-1921. الوائلی، أحمد (2005). دیوان الوائلی، قم: الشّریف الرّضی. ولیپور، عبدالله و رقیّه همّتی (1394). تجلّی فرهنگ شیعه در شعر احمد عزیزی. مجموعه مقالات کنگرة ملّی بزرگداشت مقام ادبی، احمد عزیزی، کرمانشاه، نشر گلچین ادب، 313-328. www.al_waeli_org.mogabalaT4 of 4. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 330 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 360 |