تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 383 |
تعداد مقالات | 3,036 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,760,823 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,061 |
بازخوانی اهداف تقیه در شعر سنایی غزنوی و شریف رضی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 3، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 39، مهر 1399، صفحه 21-39 اصل مقاله (1.32 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2020.1089.1411 | ||
نویسندگان | ||
مهین حاجی زاده* 1؛ عبدالاحد غیبی2؛ موسی خلیل نژاد3 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
2دانشیار گروه زبان و ادبیّات عربی، دانشکده ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
3کارشناسارشد زبان و ادبیّات عربی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
تقیه در مذهب شیعه در میان امامان (ع)، عالمان و شاعران شیعة قرنهای نخستین اسلامی، بهمنظور رسیدن به اهداف متعالی یا حفظ جان در مواقعیکه حاکم یا عرف مخالف شدید شیعه است، بهکار گرفته میشد. اختناق، فقر و شیعهزدایی، میتواند از عوامل توجیهکنندة تمسّک به تقیه در رابطه با مردم و حکومت تلقّی شود و چون هردو شاعر؛ سنایی غزنوی و سیّد رضی، فارغ از محدودة مکانی، در یک بازة زمانی میزیستهاند، تقیه را با توجّه به شرایط اجتماعی، سیاسی و خانوادگی خویش بهکار میبرند. این پژوهش برآن است تا با روش توصیفی - تحلیلی، موضوع تقیه را در شعر سنایی غزنوی بهعنوان شاعر پارسیسرای شیعه و شعر سیّد رضی بهمنزلة شاعر شیعة عرب با رویکرد تطبیقی بررسی کند. هرچند دو شاعر شیعهمذهب همعصر، قاعدة تقیه را وسیلهای برای دفاع از آرمانهای شیعه و رسیدن به اهداف خویش در آثارشان بهکار بردهاند، ولی با توجّه به اینکه سیّد رضی، شاعری سیاسی و علوی است؛ از اینرو، تقیه را در شعر خویش بهمثابة ابزاری درراستای رسیدن به بالاترین قدرت سیاسی و مذهبی شیعه که همان ایجاد حکومت علوی بهوسیلة خویش است، استفاده میکند، حال آنکه سنایی غزنوی، این قاعده را با توجّه به رعایت حال عرف جامعه، حکومت و اختناقی که ناشی از شیعههراسی وجود داشته است، درراستای تبیین امامت ائمه (ع) بهکار گرفته است | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ تقیه؛ شعر فارسی؛ شعر عربی؛ سنایی؛ سیّد رضی | ||
مراجع | ||
الأمین، سیّد محسن (1420). أعیان الشیعه. بیروت: دار التّعارف. انصاری، نرگس (1392). شعر شیعی فارسی و عربی درگذر تاریخ. فصلنامه ادبیّات دینی، 2 (4)، 167-194. پناهی، مهین (1387). روابط سنایی با پادشاهان. فصلنامه پژوهشهای ادبی، 6 (22)، 9-38. جعفری، سیّدمحمّدمهدی (1375). سیّد رضی. تهران: طرح نو. زکی مبارک، محمّد (1408). عبقریة الشّریف الرّضی. بیروت: دار الجیل. سجادی، سید ضیاءالدین و جعفر شعار (1374). نغمهگر حدیقة عرفان. تهران: سخن. سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1329). حدیقة الحقیقة. تصحیح محمّدتقی مدرس رضوی. تهران: سپهر. ----------------------- (1381). دیوان حکیم سنایی غزنویی براساس معتبرترین نسخهها. گردآورنده بدیعالزّمان فروزانفر. تهران: آزادمهر. ----------------------- (1379). مکاتیب سنایی. تصحیح احمد نذیر. تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار. سیّدرضی، محمّد بن حسین (1415). دیوان الشّریف الرّضی. شارح یوسف شکری فرحات. بیروت: دار الجیل. سیّد علوی، ابراهیم (1366). یادنامة علاّمه شریف رضی. تهران: روشنگر. شبر، جواد (1409). أدب الطف أو شعراء الحسین. بیروت: دار المرتضی. شوشتری، نوراله (1377). مجالس المؤمنین. تهران: اسلامیه. ضیف، شوقی (1427). تاریخ الأدب العربی العصر العبّاسی الأوّل. القاهرة: دار المعارف. طوسی، محمّد بن حسن (بیتا). التّبیان فی تفسیر القرآن. تصحیح أحمد حبیب عاملی. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی. قزوینی رازی، عبدالجلیل (1358). نقض. تصحیح میرجلالالدّین محدّث، تهران: انجمن آثار ملّی. محمّدی، یحیی (1384). نقد و بررسی دیوان سیّد رضی «ره». سنندج: دانشگاه کردستان. محمّدی فیروزجائی، رضا (1389). اندیشة سیاسی حکیم سنایی غزنوی. قم: دانشگاه باقر العلوم (ع). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 304 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 254 |