تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,214 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,871 |
پایش شوری خاک و پوشش گیاهی با استفاده از دادههای سنجش از دور چندطیفی در محدوده زهکش حائل شورهزار دشت قزوین | ||
جغرافیا و پایداری محیط | ||
مقاله 4، دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 34، خرداد 1399، صفحه 37-52 اصل مقاله (1.7 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2020.4434.2103 | ||
نویسندگان | ||
افشین یوسف گمرکچی* 1؛ مهدی اکبری2؛ علیرضا حسن اقلی3؛ مهدی یونسی4 | ||
1بخش تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران | ||
2مؤسّسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران | ||
3بخش تحقیقات آبیاری و زهکشی، مؤسّسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران | ||
4گروه مهندسی آبیاری و زهکشی، پردیس ابوریحان، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
شوری خاک و شورشدن زمینها، بهمثابة یکی از مشکلات فراروی کشاورزی و منابع طبیعی، بسیار مهم است و باید با شناخت صحیح از پیشروی آن جلوگیری کرد. در این راستا کسب اطّلاعات دربارة وضعیّت شوری خاک و پوشش گیاهی همچون میزان و پراکنش آنها از اهمّیت بسیاری دارد. استفاده از دادههای ماهوارهای امکان مطالعة گستردة شوری خاک و پوشش گیاهی را فراهم میسازد. با توجّه به اینکه پوشش گیاهی در بیشتر مناطق خشک و نیمهخشک بهشدّت تحت تأثیر خصوصیات خاک ازجمله شوری است؛ ازاینرو در پژوهش حاضر اثرات احداث زهکش حائل بر روند تغییرات شوری خاک و پوشش گیاهی با استفاده از قابلیتهای سنجش از دور در بازة زمانی پانزدهساله بررسی شده است. نتایج نشان داد احداث زهکش حائل در شورهزار مرکزی دشت قزوین تأثیری در روند تغییرات شوری خاک و پوشش گیاهی منطقه نداشته است؛ بهگونهای که هیچیک از یازده شاخص استخراجشده از تصاویر ماهوارهای، تغییرات معنیداری در دوره پیش و پس از احداث زهکش حائل از خود نشان نداده است. براساس نتایج آزمون همبستگی بین عناصر اندازهگیریشده در خاک و باندهای تصاویر ماهوارهای، باندهای 5 و 7 با شاخص نسبت جذب سدیم خاک پیش از احداث زهکش همبستگی بسیار معنیداری داشته و به همین ترتیب، دو باند یادشده پس از احداث زهکش، با شاخص هدایت الکتریکی خاک همبستگی داشته است. درواقع شاخصهایی که شامل باندهای قرمز و مادون قرمز باشند، ارتباط معنیداری با پارامترهای شوری خاک از خود نشان دادهاند؛ همچنین نتایج آزمون همبستگی شاخصهای سنجش از دور و دادههای زمینی در محدودة شورهزار نشان داد که شاخص شوری خاک، ضریب همبستگی بسیار معنیداری با دادههای شوری خاک داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
دشت قزوین؛ سنجش از دور؛ شاخص پوشش گیاهی؛ شاخص شوری؛ شوری خاک | ||
مراجع | ||
احمدی، مجید؛ رضاییمقدم، محمدحسین؛ فیضیزاده، بختیار (1396). بررسی شاخصها و تهیة نقشة شوری خاک با استفاده از دادههای سنجش از دور (مطالعة موردی: دلتای آجی چای). سنجش از دور و سامانة اطّلاعات جغرافیایی در منابع طبیعی، 8 (1)، 85-96. اژیرابی، رحیم؛ کامکار، بهنام؛ عبدی، امید (1394). مقایسة شاخصهای مختلف استخراجشده از تصاویر ماهوارة لندست برای پهنهبندی شوری خاک در مزرعة نمونة ارتش گرگان. مدیریت خاک و تولید پایدار، 5 (1)، 173-186. اسکندری، لیلا؛ افلاطونی، محمد؛ فولادمند، حسین (1392). ارزیابی مدل PMWIN در پایینانداختن سطح ایستابی در حاشیة زهکش حائل شورهزار قزوین. نشریة آبیاری و زهکشی ایران، 7 (3)، 422-431. افلاطونی، محمد؛ اسکندری، لیلا؛ دهقانی سانیج، حسین (1393). واسنجی و تحلیل حسّاسیت رفتار هیدرولیکی آبخوان در شبیهسازی زهکش حائل دشت قزوین. تحقیقات آبوخاک ایران، 45 (3)، 283-291. خدادادی، مارال؛ عسکری، محمدصادق؛ سرمدیان، فریدون؛ رفاهی، حسینقلی؛ نوروزی، علیاکبر؛ حیدری، احمد؛ متینفر، حمیدرضا (1388). تهیة نقشة خاکهای تحت تأثیر شوری با استفاده از دادههای سنجندة ETM+ در بخشی از دشت قزوین. مهندسی و مدیریت آبخیز، 1(2)، 99-110. دائمپناه، راضیه؛ حقنیا، غلامحسین؛ علیزاده، امین؛ کریمی کارویه، علیرضا (1390). تهیة نقشة شوری و سدیمی خاک سطحی با روشهای دورسنجی و زمینآماری در جنوب شهرستان مهولات. آبوخاک، 25 (3)، 498-508. دشتکیان، کاظم؛ پاکپرور، مجتبی؛ عبدالهی، جلال (1387). بررسی روشهای تهیة نقشة شوری خاک با استفاده از دادههای ماهوارهای لندست در منطقة مروست. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 15(2)، 139-157. زینالی، محمد؛ جعفرزاده، علیاصغر؛ شهبازی، فرزین؛ اوستان، شاهین؛ ولیزاده کامران، خلیل (1395). ارزیابی شوری خاک سطحی با روش پیکسلمبنا براساس دادههای سنجندة TM. اطّلاعات جغرافیایی (سپهر)، 25 (99)، 127-139. ستودهنیا، عباس؛ جعفری، محدثه؛ دانش کار آراسته، پیمان (1393). نقش زهکش حائل شورهزار مرکزی قزوین در کنترل شوری. تحقیقات آبوخاک ایران، 45 (4)، 447-452. ستودهنیا، عباس؛ جعفری، محدثه (1395). بررسی اثر زهکش حائل شورهزار قزوین بر سطح ایستابی منطقه با استفاده از مدل Seep/w. تحقیقات آبوخاک ایران، 47 (2)، 237-245. شیرازی، میترا؛ زهتابیان، غلامرضا؛ علویپناه، سیّد کاظم (1389). امکانپذیری استفاده از تصاویر ماهوارهای IRS در بررسی وضعیّت آب، خاک، پوشش گیاهی منطقة نجمآباد ساوجبلاغ. محیطزیست طبیعی (منابع طبیعی ایران)، 63 (1)، 33-50. عبدی، علی (1383). بررسی تهیة نقشة شوری خاک با استفاده از ایجاد همبستگی بین دادههای ماهوارهای با مقادیر عددی شوری خاک در دشت قزوین. پژوهش و سازندگی، 17 (3)، 33-38. علویپناه، سیّد کاظم (1385). کاربرد سنجش از دور در علوم زمین (علوم خاک). تهران: دانشگاه تهران. کرم، امیر؛ کیانی، طیبه؛ دادرسی سبزوار، ابوالقاسم؛ داورزنی، زهرا (1398). برآورد شوری خاک با استفاده از دادههای دورسنجی و آمار مکانی در منطقة سبزوار. پژوهشهای ژئومورفولوژی کمّی، 7 (4)، 31-53. مرادیان، شیرین؛ نبیاللهی، کمال؛ تقیزاده مهرجردی، روحالله (1396). پیشبینی شوری خاک با استفاده از رگرسیون درختی و شبکة عصبی مصنوعی در منطقة قروة استان کردستان. مجلّة مدیریت خاک و تولید پایدار، 7 (4)، 115-129. مسعودی، مسعود (1380). بررسی قابلیت تصاویر ماهوارهای در طبقهبندی خاکهای تحت تأثیر شوری و قلیائیت. تحقیقات مرتع و بیابان ایران، 8 (4)، 10-21. مومیپور، مهدی (1397). بررسی تغییرات زمانی و مکانی شوری خاک شهرستان آبادان در بازة 24 ساله با تصاویر ماهوارهای. جغرافیا و پایداری محیط، 8 (27)، 47-58. مهندسین مشاور سامان آبراه (1389).مطالعات زهکشی حاشیة شورهزار دشت قزوین (جلد 6، مطالعات زهکشی). قزوین: سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین. نوحهگر، احمد؛ زارع، غلامرضا (1391). استخراج پهنههای شوری خاک در مناطق خشک و نیمهخشک با استفاده از دادههای سنجش از دور (مطالعة موردی: شهرستان داراب). مجلّة جغرافیا و مخاطرات محیطی، 1(1)، 49-64. نوروزی، علیاکبر؛ همائی، مهدی؛ فرشاد، عباس (1392). برآورد شوری خاک سطحی با استفاده از تصاویر ماهوارهای لندست: مقایسة آمار کلاسیک با مدلهای آمار مکانی. مرتع و آبخیزداری، 66 (4)، 609-620. واعظی، علیرضا (1395). مطالعة تأثیر زهکش حائل بر روی پویایی پوشش گیاهی در شورهزار دشت مرکزی قزوین. تهران: مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. References Abdi, A. (2004). An investigation on preparing of the soil salinity map using correlation method between imagery and soil salinity data in the Qazvin plain. Pajouhesh & Sazandegi, 17 (3), 33-38. (In Persian) Aflatouni, M., Eskandari, L. & Dehghanisanich, H. (2014). Calibration and Sensitivity Analysis of Hydraulic Behavior in Qazvin Plain Aquifer. Iranian Journal of Soil and Water Research, 45 (3), 283-291. (In Persian) Ahmadi, M., Rezaei Moghadam, M. & Feizizadeh, B. (2017). Study indexes and mapping of soil salinity using remote sensing data (Case study: Aji Chay river delta). Journal of RS and GIS for Natural Resources, 8 (1), 85-96. (In Persian) Alavi Panah, S. K. (2006). Application of Remote Sensing in the Earth Sciences (Soil).Tehran: University of Tehran Press. (In Persian) Alavi Panah, S. K., Goossens, R., Matinfar, H. R., Mohammadi, H., Ghadiri, M., Irannegad, H. & Alikhah Asl, M. (2010). The efficiency of Landsat Tm and Etm+ thermal data for extracting soil information in arid regions. Journal of Agricultural Science and Technology, 10 (5), 439-460. Alhammadi, M. S. & Glenn, E. P. (2008). Detecting date palm trees health and vegetation greenness change on the eastern coast of the United Arab Emirates using SAVI. International Journal of Remote Sensing, 29 (6), 1745-1765. Ali, S. M. & Mohammed, M. J. (2013). Gap-filling restoration methods for ETM+ sensor image. Iraqi Journal of Science, 54 (1), 206-214. Allbed, A., Kumar, L. & Sinha, P. (2018). Soil salinity and vegetation cover change detection from multi-temporal remotely sensed imagery in Al Hassa Oasis in Saudi Arabia. Geocarto International, 33 (8), 830-846. Azhirabi, R., Kamkar, B. & Abdi, O. (2015). Comparison of different indices adopted from Landsat images to map soil salinity in the army field of Gorgan). Journal of Soil Management and Sustainable Production, 5 (1), 173-186. (In Persian) Cheng, Q. & Wu, X. (2011). Mapping paddy rice yield in Zhejiang Province using MODIS spectral index. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 35 (6), 579-589. Cruden, B. A., Prabhu, D. & Martinez, R. (2012). Absolute radiation measurement in Venus and mars entry conditions. Journal of Spacecraft and Rockets, 49 (6), 1069-1079. Daempanah, R., Haghnia, G., Alizadeh, A. & Karimi, A. (2011). Mapping Salinity and Sodicity of Surface Soil by Remote Sensing and Geostatistic Methods in South Side of Mah Valat County. Journal of Water and Soil, 25 (3), 498-508. (In Persian) Dashtekian, K., Pakparvar, M. & Abdollahi, J. (2008). Study of soil salinity preparing methods by using landsat images in Marvast. Iranian journal of Rangeland and Desert Research, 15(2), 139-157. (In Persian) Dehni, A. & Lounis, M. (2012). Remote sensing techniques for salt affected soil mapping: application to the Oran region of Algeria. Procedia Engineering, 33, 188-198. Elhag, M. (2016). Evaluation of Different Soil Salinity Mapping Using Remote Sensing Techniques in Arid Ecosystems, Saudi Arabia. Sensors, 3, 1-8. Engdawork Asfaw, K., Suryabhagavan, V. & Argaw, M. (2018). Soil salinity modeling and mapping using remote sensing and GIS: The case of Wonji sugar cane irrigation farm, Ethiopia. Journal of the Saudi Society of Agricultural Sciences, 17 (3), 250-258. Ennajia, W., Barakata, A., Karaouib, I., Baghdadia, M. E. & Ariouab, A. (2018). Remote sensing approach to assess salt-affected soils in the north-east part of Tadla plain, Morocco. Geology, Ecology, and Landscapes, 2 (1), 22-28. Eskandari, L., Aflatouni, M. & Fuladmand, H. (2014). Evaluation of PMWIN Model for Lowering Water Level in Qazvin Saline Drainage Margin. Iranian Journal of Irrigation and Drainage, 7 (3), 422-431. (In Persian) Farifteh, J., Farshad, A. & George, R. J. (2005). Assessing salt-affected soils using remote sensing, Solute Modeling and Geophysics. Geoderma, 130 (3-4), 191-206. Huete, A. (1988). A soil-adjusted vegetation index (SAVI). Remote Sensing Environment, 25 (3), 295-309. Huete, A., Didan, K., Miura, T., Rodriguez, E. P., Gao, X. & Ferreira, L.G. (2002). Overview of the radiometric and biophysical performance of the MODIS vegetation indices. Remote Sensing of Environment, 83 (1-2), 195-213. Karam, A., Kiani, T., Dadrasi sabzevar, A. & Davarzani, Z. (2019). Estimating soil salinity by using of remote sensing data and spatial statistic in sabzevar region. Quantitative Geomorphological Research, 7 (4), 31-53. (In Persian) Khan, N.M., Rastoskuev, V. V., Sato, Y. & Shiozawa, S. (2005). Assessment of hydro saline land degradation by using a simple approach of remote sensing indicators. Agriculture Water Manage, 77 (1-3), 96-109. Khodadadi, M., Askari, M., Sarmadian, F., Gholi Refahi, H., Norouzi, A., Heidari, A. & Matinfar, H. (2009). Saline soil mapping using ETM+ data in the Qazvin plain.Watershed Engineering and Management, 1 (2), 99-110. (In Persian) Masudi, M. (2001). Investigation of satellite imagery capability for classification of salt and sodium affected soils. Iranian journal of Rangeland and Desert Research, 8 (4), 10-21. (In Persian) Metternicht, G. I. & Zinck, J. A. (2003). Remote sensing of soil salinity: potentials and constraints. Journal of Remote Sensing of Environment, 85 (2), 1-20. Moradian, S., Nabiollahi, K. & Taghizadeh, R. (2018). Prediction of soil salinity using tree regression and artificial neural network in Ghorveh soils, Kurdistan Province. Journal of Soil Management and Sustainable Production, 7 (4), 115-129. (In Persian) Mumipour, M. (2018). Temporal and Spatial Variation of Soil Salinity Variations in a 24-year Period in Abadan District Using Satellite Images. Geography and Sustainability of Environment, 8 (27), 47-58. (In Persian) Nohegar, A. & Zare, G. (2012). Extraction of soil salinity zone in arid and semi-arid regional using of remote sensing data (case study: Darab Township). Geography and Environmental Hazards, 1 (1), 49-64. (In Persian) Noroozi, A., Homaee, M. & Farshad, A. (2014). Estimating Topsoil Salinity from LANDST Data: A Comparison between Classic and Spatial Statistics. Journal of Range and Watershed Management, 66 (4), 609-620. (In Persian) Nuarsa, I. W., Nishio, F. & Hongo, C. H. (2012). Rice yield estimation using Landsat ETM+ data and field observation. Journal of Agricultural Science, 4 (3), 45-56. Rouse, J. R.J., Haas, R. H., Schell, J. A. & Deering, D. W. (1974).Monitoring vegetation systems in the Great Plains with ERTS. USA: NASA special publication. Safdar, H., Amin, A., Shafiq, Y., Ali, A., Yasin, R. & Sarwar, M. I. (2019). A review: Impact of salinity on plant growth. Nature and Science, 17 (1), 34-40. Saman Abrah Consulting Engineers. (2010). Drainage studies of the Qazvin plain saline margin (Vol. 6, Drainage studies). Qazvin: Qazvin Agricultural Jihad Organization. (In Persian) Shirazi, M., Zehtabian, G. & Alavipanah, S. (2010). Applicability of IRS Satellite Images for Surveying Water, Soil and Vegetation Cover Condition of Najm Abad Region, Savojbolagh. Journal of Natural Environment, 63(1), 33-51. (In Persian) Singh, G., Bundela, D. S., Sethi, M., Lal, K. & Kamra, S. K. (2010). Remote Sensing and Geographic Information System for Appraisal of Salt-Affected Soils in India. Environmental Quality, 39 (1), 5-15. Siyal, A.A., Dempewolf, J. & Becker-Reshef, I. (2015). Rice yield estimation using Landsat ETM+ Data. Journal of Applied Remote Sensing, 9, 1-16. Sotoodehnia, A., Jafari, M. & Daneshkar Arasteh, P. (2014). The Role of Qazvin Central Marsh Interceptor Drain in Controlling Shallow Groundwater Salinity. Iranian Journal of Soil and Water Research, 45 (4), 447-452. (In Persian) Sotoodehnia, A. & Jafarei, M. (2016). Investigation of Qazvin Marshland Interceptor Drain Effects on Water Table Using Seep/w Model. Iranian Journal of Soil and Water Research, 47 (2), 237-245. (In Persian) Vaezi, A. R. (2016). Study of the effect of Interceptor Drain on vegetation dynamics in the central salinity of Qazvin plain. Tehran: National Institute of Forests and Rangelands Research, Agricultural Research, Education and Promotion Organization. (In Persian) Zeinali, M., Jaafarzadeh, A., Shahbazi, F., Oustan, S. & Valizadeh Kamran, K. (2016). Evaluating Surface Soil Salinity by pixel-based method based on TM Sensor Data (Case study: Eastern Lands of Khoy). Scientific- Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 25 (99), 127-139. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 729 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 562 |