تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,166 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,828 |
درهمتنیدگیِ ناتورالیسم و «نیستانگاری» (نیهیلیسم) در آثار داستانی صادق چوبک | ||
پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 30، خرداد 1399، صفحه 79-94 اصل مقاله (1.46 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2020.4758.1190 | ||
نویسندگان | ||
امین سرانجام1؛ سید محمد دشتی2؛ محتشم محمدی* 2 | ||
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران | ||
2استادیار زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه سلمان فارسی کازرون، کازرون، ایران | ||
چکیده | ||
نیستانگاری (نیهیلیسم)، نفیِ بخشی و گاهی همۀ زندگی است. این اندیشه از دوران باستان نمود داشته و در قرون وسطی نیز پدیدار شده است؛ امّا در دوران جدید، سرو سامان دیگری یافته است. نیچه، کافکا و شاگردان امیل زولا در مکتب ناتورالیسم، زمینۀ آن را فراهم کردند. در ناتورالیسم فلسفی و ادبی امروز ، ویژگیهایی هست که با پارهای از مؤلّفهها و دیدگاههای نیستانگارانه همپوشانی دارند. داستانهای چوبک، از آمیزهها و آموزههای ناتورالیستی سرشارند؛ ناتورالیسمی که به نیستانگاری منفعلانه در اندیشه و بینش چوبک منتهی شده است؛ آنچنان که به نفی جامعه و زندگی میپردازد و هیچ گزینهای برای برونرفت از آن دایرۀ حیرت و بنبست و سرگردانی ارائه نمیکند. پرسش قابل طرح در کار صادق چوبک این است که آیا درهم آمیختن این جهات منفعل ناتورالیستی با برخی رویکردهای نیهیلیستی، نویسنده و خواننده را در مقام تماشاچی نگاه می دارد؟ این مقاله کوششی است برای بازنمایاندن این در همتنیدگی که گاه تشخیص این دو - ناتورالیسم و نیهیلیسم- را در آثار چوبک دشوار میکند. ناتورالیسم، اگرچه در برخی جهات منفعل عمل می کند، لزوماً پوچگرا نیست. پس دو محور جبرگرایی که به بیعملی و پوچی منجر می شود و اخلاق ستیزی، دو بستر برای منتهی شدن ناتورالیسم به نیهیلیسم هستند. بر اساس این تفاصیل، دو محور از ناتورالیسم با ده محور از نیهیلیسم؛ شکّاکیت، بدبینی، پوچی و بیهودگی، مرگاندیشی، جبرگرایی، یأس، مادّه گرایی، اخلاق ستیزی، دم غنیمت شمردن، از خودبیگانگی، امکان درهم شدن و تنیده شدن دارند. ک | ||
کلیدواژهها | ||
نیست انگاری؛ نیهیلیسم؛ ناتورالیسم؛ صادق چوبک | ||
مراجع | ||
آذرنگ، عبدالحسین (1383)، از این سو و آن سو، چاپ اوّل، ویرایش دوّم، تهران: کتابدار. بابایی، پرویز (1392)، مکتبهای فلسفی از دوران باستان تا امروز، چاپ سوّم، تهران: نگاه. براهنی، رضا (1368)، قصّهنویسی، چاپ چهارم، تهران: البرز. تسلیمی، علی (1393)،گزارههایی در ادبیّات معاصر ایران (داستان)، چاپ دوّم، تهران: اختران. ثروت، منصور (1390)، آشنایی با مکتبهای ادب، چاپ سوّم، تهران: سخن. چوبک، صادق (2535 الف)، انتری که لوطیش مرده بود، چاپ ششم، تهران: جاویدان. ---------- (2535 ب)، چراغ آخر، چاپ دوّم، تهران: جاویدان. ---------- (1352 الف)، خیمهشببازی، چاپ چهارم، تهران: جاویدان. ---------- (1352 ب)، روز اوّل قبر، چاپ دوّم، تهران: جاویدان. ---------- (1352 پ)، سنگ صبور، چاپ دوّم، تهران: جاویدان. داد، سیما (1385)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ سوّم، تهران: مروارید. داگوبرت، د. رونس و دیگران (بیتا)، فرهنگ مکتبهای فلسفی، ترجمۀ احمد اردوبادی، شیراز: دانشگاه شیراز. دهباشی، علی (1380)، یاد صادق چوبک، چاپ اوّل، تهران: نشر ثالث. سیّدحسینی، رضا (1387)، مکتبهای ادبی، 2 جلد، چاپ چهاردهم، تهران: نگاه. شایگان، داریوش (1391)، آسیا در برابر غرب، چاپ یازدهم، تهران: امیرکبیر. غفوری، علی (1380)، یادداشتهایی دربارۀ نیهیلیسم، تهران: فرهنگ اسلامی. فروغی، محمّدعلی (1375)، سیر حکمت در اروپا، تهران: البرز. کراسبی، دانلدای (1383)، «نیهیلیسم»، ترجمۀ محمود لطفی، نامۀ فرهنگ، شمارۀ 54، صص 111- 106. مگی، براین (1389)، سرگذشت فلسفه، ترجمۀ حسن کامشاد، چاپ سوّم، تهران: نشر نی. میرصادقی، جمال (1382)، داستاننویسهای نامآور معاصر، تهران: اشاره. میرعابدینی، حسن (1387)، صد سال داستاننویسی ایران، 2 جلد، چاپ پنجم، تهران: چشمه. نیچه، فریدریش (1387)، ارادۀ معطوف به قدرت (آزمایشی دردیگرگونی همۀ ارزشها، ترجمۀ محمّدباقر هوشیار، چاپ ششم، تهران: فرزان روز. References Abrams, M. H. (1387), A glossary of literary terms, Tehran: Rahnama. Baldwin, J. M. (editor). (1960), Dictionary ofPhilosophy and Psychology,VolumeII, USA: Macmillan Company. Britannica (2008), Encyclopedia Britannica, by a society of gentlemen at Scotland, volume 16: Chicago. Craig, E. (general editor) (1998), Routledge Encyclopedia of Philosophy, volume 7, New York: Routledge. Critchley, S. (2004), Very little … Almost Nothing;Death, Philosophy, Literature, London and New York: Routledge. Crosby, D. A. (1988), the specter of the Absurd: sourcesand criticisms of ModernNihilism, New York: SUNY. Edwards, P. (editor in chief) (1967), The Encyclopedia of Philosophy, volume 5, NewYork: Macmillan Company & the free press. Pratt, A. (2017). “Nihilism”, internet Encyclopedia of Philosophy, Retrieved: 30 April, www.iep.utm.edu. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 390 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 394 |