تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,219 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,877 |
بررسی تطبیقی کهن الگوی مرگ و تولد دوباره در شعر خیام و عبدالوهاب البیاتی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 8، دوره 10، شماره 3 - شماره پیاپی 39، مهر 1399، صفحه 111-129 اصل مقاله (1.09 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2020.2955.1806 | ||
نویسنده | ||
لیدا نامدار* | ||
استادیارگروه ادبیّات تطبیقی و زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خدابنده، خدابنده، ایران | ||
چکیده | ||
پژوهش حاضر با تأکید بر اهمّیّت مطالعات بینارشتهای در تحقّق اهداف ادبیّات تطبیقی براساس مکتب امریکایی و با تکیه بر کهنالگوی مرگ و تولّد دوباره، بهروش توصیفی - تحلیلی و شیوة استقرائی، ظرفیتهای نظریّة ناخودآگاهی جمعی و کهنالگوهای یونگ را در تحلیل چرایی و چگونگی تشابهات ادبی میان ادبیّات ایران و عرب و بهطور خاص در شعر خیّام و بیاتی واکاوی و از لایههای ژرف و مشترک کهنالگویی این دو متن، پرده برداشته است تا ضمن تأکید بر رابطة میان ادبیّات و روانشناسی، برکارکرد کهنالگوها در آفرینش آثار ادبی برتر ملل مختلف جهان صحه بگذارد و از همه مهمتر، نقش کهنالگوها در تبیین تشابهات ادبی میان ادبیّات ایران و عرب را نشان دهد. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که هردو متن، از شالودههای ژرف و مشترک کهنالگوی مرگ و تولّد دوباره برخوردارند که همین عامل، باعث تشابهات ادبی گسترده و نزدیکی متون پیشگفته شده؛ امّا تفاوتهای جزئی نیز در نحوة تجلّی این کهنالگو در اینمیان دیده میشود؛ بدین صورت که در شعر بیاتی، کهنالگوی مرگ و تولّد دوباره، بیشتر در قالب اسطورة سومری ایشتار و تموز، اسطورة مصری ایزیس و اوزیریس و در نماد برساختة عایشه تجلّی مییابد؛ ولی در شعر خیّام، بهطور عمده در تبدیلشدن آدمی به خاک و دگردیسی آن به سبزه و گیاه و سبو، نمود یافته است. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ خیّام؛ البیاتی؛ یونگ؛ ناخودآگاهی جمعی؛ مرگ و تولّد دوباره؛ کهن الگو | ||
مراجع | ||
اسوار، موسی (1381). ازسرود باران تا مزامیر گل سرخ(پیشگامان شعر معاصر عرب). تهران: سخن. انوشیروانی، علیرضا (1389 الف). آسیبشناسی ادبیّات تطبیقی در ایران. مجلّة ادبیّات تطبیقی، ویژهنامة فرهنگستان، 1 (2)، 32-55. ------------- (1389 ب). ضرورت ادبیّات تطبیقی در ایران. مجلة ادبیّات تطبیقی، ویژهنامة فرهنگستان، 1/1، پیاپی1، 6-38. ------------- (1389 ج). چالشهای ادبیّات تطبیقی. مجلة ادبیّات تطبیقی، ویژهنامة نامة فرهنگستان، 1 (1)، 2-5. ------------- (1390). ضرورت آشنایی با نظریّههای ادبیّات تطبیقی در ایران. مجلة ادبیّات تطبیقی، ویژهنامة فرهنگستان، 2 (3)، 3-8. البطل، عبد المعطی (1982). الرّمز الأسطوری فی شعر السّیاب. الطّبعة الأولی، کویت: شرکة الرّبیعان للنّشر. البیاتی، عبد الوهّاب ( 2008). الأعمال الشّعریّة الکاملة. بیروت: دار العودة. ---------- (1972). تجربتی الشّعریّة. بیروت: دار العودة. ---------- (1993).کنت أشکو إلی الحجر (مجموعة حورات). بیروت: المؤسّسة العربیّة للدّراسات والنّشر. بلحاج، کاملی (2004). أثر التّراث الشّعبی فی تشکیل القصیدة العربیّة المعاصرة. الطّبعة الأولی. دمشق: إتحاد الکتّاب العرب. بهار، مهرداد (1377). از اسطوره تا تاریخ. گردآورنده ابوالقاسم اسماعیلپور، تهران: چشمه. پیگوت، ژولییت (1373). شناخت اساطیر ژاپن. ترجمة باجلان فرخی. تهران: اساطیر. توکّلی طرقی، عبدالحسین (1390). خیام و آثار او. کیهان فرهنگی، (293-292)، 60-64. جاسم، محمد(1394). رمز و اسطوره در شعر معاصر ایران و عرب. تهران: نگاه. جمشیدی، فاطمه؛ الناز اسکندری و شهناز امینی چرمهینی (1397). تأثیر شعر و اندیشههای عمر خیّام بر شعر عبدالوهّاب البیاتی. فصلنامة مطالعات ادبیّات تطبیقی، 12 ( 46)، 207-234. جیلیبر، دوران (1991). الأنتروبولوجیا أساطیرها أنساقها. ترجمة مصباحالدّین الصمد. الطّبعة الأولی، بیروت: المؤسسة الجامعیة للدرسات والنشر. حیدری، محمود و محمود حمیدی بلدان (1392 ). چگونگی حضور خیّام در شعر عبدالوهّاب البیاتی. کاوشنامة ادبیّات تطبیقی، 3 (10)، 56-79. خیّام، عمر (1372). رباعیات. بهتصحیح محمّدعلی فروغی و قاسم غنی. تهران: عارف. دشتی، علی (1344). دمی با خیّام. تهران: امیرکبیر. دیکسون-کندی، مایک (1385). دانشنامة اساطیر یونان و روم. ترجمة رقیه بهزادی. چاپ اول، تهران: طهوری. زینیوند، تورج (1391). فقدان روش پژوهش در مطالعات ادبیّات تطبیقی. مجلّة ادبیّات تطبیقی ویژهنامة نامة فرهنگستان، (6)، 94-114. ---------- (1392). ادبیّات تطبیقی از پژوهشهای تاریخی-فرهنگی تا مطالعات میان رشتهای. فصلنامة مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، 5 (3)، 21-35. سعدالدّین، کاظم (1997). العنقاء ومجمع الطیر دراسات فی الأدب التّطبیقی المقارن. بغداد: دار الشّؤون الثّقافة العامة، مطابع دار الشّؤون الثّقافیّة. سیدی، حسن و فرامرز آدینهکلات (1389). بررسی تطبیقی مفهوم مرگ در اندیشة خیّام و معرّی. نشریة ادبیّات تطبیقی، 1 (2)، 117-137. شایگانفر، حمیدرضا (1380). نقد ادبی. تهران: دستان. شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380). ادبیات معاصر عرب. تهران: سخن. ------------------(1390). حالات و مقامات م. امید. تهران: سخن. شمیسا، سیروس (1378). نقد ادبی. چاپ دوم، تهران: فردوس. ----------- (1383 الف). داستان یک روح. تهران: فردوس. ----------- (1383 ب). انواع ادبی. چاپ دهم، تهران: فردوس. صموئیل، کریمر (1974). أساطیر العالم القدیم. ترجمة أحمد عبد اللّطیف یوسف. القاهرة: الهیئة المصریّة العامة للکتاب. الضاوی عرفات، احمد (1389). کارکرد سنّت در شعر معاصر عرب. ترجمة سیّد حسین سیّدی. مشهد: دانشگاه فردوسی. علویمقدم، مهیار و مریم ساسانی (1387). فرایند نقد اسطورهای در نقد و تحلیل کهنالگوی مرگ و تولّد دوباره. مجلّة مطالعات ایرانی، (14)، 221-236. گرین، ویلفرد ال و همکاران (1391). مبانی نقد ادبی. ترجمة فرزانه طاهری. چاپ پنجم، تهران: نیلوفر. گوردن، والترکی (1370). درآمدی بر نقد کهنالگویی. ترجمة جلال سخنور. ادبستان، (16)، 28-31. مکاریک، ایرناریما (1384). دانشنامة نظریّههای ادبی معاصر. ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی. تهران: آگه. مککال، هنریتا. (1373). اسطورههای بینالنهرین. ترجمة عباس مخبر. تهران: مرکز. مورنو، آنتونیو (1388). یونگ خدایان و انسان مدرن. ترجمة داریوش مهرجویی. تهران: مرکز. نیکوبخت، ناصر و رامون گاژا (1389). بررسی اندیشههای خیّام درباره زندگی و مرگ در سنت شعری کلاسیکهای جهان. مجلة تاریخ ادبیّات، (3/61)، 29-60. هدایت، صادق (1342). ترانههای خیّام. چاپ چهارم، تهران: امیرکبیر. یاوری، حورا (1386). روانکاوی و ادبیّات. تهران: سخن. یوست، فرانسوا (1387). ادبیّات تطبیقی نظریّهای جدید در ادبیّات. ترجمة علیرضا انوشیروانی. مجلّة ادبیّات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت، (8)، 37-56. یوسفی، غلامحسین (1369). چشمة روشن. تهران: علمی. References Bodkin, M. (1974). Archetypal patterns in Poetry. London: Oxford University Press. Frye, N. (1957). Anatomy of criticism four Essay. N. J: Princeton. Rema, H. (1961). Comparative literature: its definition and function in comparative literature: method and perspective. eds Newton P: Stalknecht and Horst Frenz eds revised edition. Carbondale and Edwardsville, IL: southern Illiois university press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 485 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 361 |