تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,208 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,866 |
بنمایههای اسطورۀ ایزدگیاهی و ایزدبانوی باروری در افسانۀ سه خواهر و نیلبک | ||
پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
دوره 9، شماره 1 - شماره پیاپی 30، خرداد 1399، صفحه 1-24 اصل مقاله (1.75 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2020.3996.1150 | ||
نویسندگان | ||
محمد بهرامی* 1؛ علی یزدانی راد2 | ||
1کارشناسیارشد ایرانشناسی، دانشکدۀ الهیات و علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
2استاذیارگروه تاریخ، دانشکدۀ الهیات وعلوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران | ||
چکیده | ||
افسانههای اساطیری، آن دسته از افسانههای عامیانه و مردمی را شامل میشوند که محتوای آنها اندیشه و باورهای اسطورهای است. یکی از باورهای اسطورهی که در افسانهها به حیات خود ادامه داده، اسطورۀ باروری است. اسطورۀ باروری، توجیه انسان اسطورهباور از مرگ و تولّد مجدّد سالانۀ گیاهان است. افسانۀ سه خواهر و نیلبک و دیگر روایات آن، از جمله افسانههای اساطیری است که مضمون و محتوای آن را کُنشهای مربوط به خدایان مرتبط با طبیعت در برمیگیرد. پرسش اساسی این جستار این است که آیا ساختار درونی داستان سه خواهر و نیلبک و دیگر روایات این افسانه، بر بنیاد اسطورۀ باروری استوار است؟ روش تحقیق در این جستار بر اساس منابع کتابخانهای و به صورت توصیفی - تحلیلی است. طبق بررسیها، افسانۀ سه خواهر و نیلبک و دیگر روایات این افسانه، از جمله افسانههای اساطیری هستند که مضمون و محتوای آنها را اسطورۀ باروری تشکیل میدهد. مهمترین بنمایههای اسطورۀ باروری که در این روایت افسانهای آمده عبارتند از: حضور ایزدبانوی باروری، کینهتوزی نسبت به ایزدگیاهی، غیبت و مرگ ایزدگیاهی، بزرگ شدن ایزدگیاهی نزد دیگران، روییدن گیاه از خون، آب، به آتش فرو رفتن، قربانی کردن، رستاخیز ایزدگیاهی و ازدواج ایزدگیاهی با ایزدبانوی باروری. | ||
کلیدواژهها | ||
اسطورۀ باروری؛ ایزدگیاهی؛ ایزدبانوی باروری؛ سه خواهر و نی لبک | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. الیاده، میرچا (1372)، رساله در تاریخ ادیان، ترجمهء جلال ستّاری، تهران: سروش. --------- (1393)، مقدّس و نامقدّس، ترجمهء نصراله زنگویی، چاپ سوّم، تهران: سروش. امیرقاسمی، مینو (1391)، دربارۀ قصّههای اسطورهای، تهران: مرکز. بهار، مهرداد (1373)، جستاری چند در فرهنگ ایران، تهران: فکر روز. --------- (1375)، ادیان آسیایی، تهران: چشمه. --------- (1374)، از اسطوره تا تاریخ، چاپ چهارم، تهران: سخن. پوراحمد جکتاجی، توسّط محمّدتقی (1380)، افسانههای گیلان، چاپ اول، تهران: طبع و نشر. خالقیمطلق، جلال (1381)، «نظری دربارۀ هویّت مادر سیاوش» سخنهای دیرینه، به کوشش علی دهباشی، تهران: افکار. درویشیان، علی اشرف و رضا خندان (1380)، فرهنگ افسانههای مردم ایران، تهران: کتاب و فرهنگ. دینکرد (1386)، آوا نویسی و ترجمه: ژاله آموزگار و احمد تفضّلی، تهران: معین. رضایی دشت ارژنه، محمود (1389)،«بررسی تحلیلی - تطبیقی سیاوش و دموزی»، مطالعات ایرانی، شمارۀ 18، صص 133-158. روایت پهلوی (1367)، ترجمهء مهشید میرفخرایی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. روزنبرگ، دنا (1379)، اساطیر جهان داستانها و حماسهها، ترجمۀ عبدالحسین شریفیان، جلد 1، تهران: اساطیر. سجّادپور، فرزانه (1378)، فسون و فسانه (تحلیل و بررسی افسانههای عامیانۀ مردم ایران)، تهران: سپیدۀ سحر. شایست ناشایست (1369)، آوانویسی و ترجمه: کتایون مزداپور، تهران: علمی و فرهنگی. شایگان، داریوش (1346)، ادیان و مکتبهای فلسفی هند، جلد 1، تهران: دانشگاه تهران. علیزاده، عبّاس (1374)، «منشأ کشاورزی و دامداری در خاور نزدیک از دیدگاه باستانشناسی جدید»، باستانشناسی و تاریخ، سال نهم، شمارۀ 2، 26-19. فردوسی، ابوالقاسم (1396)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، دفتر دوّم و سوّم، چاپ ششم، تهران: دائرة المعارف بزرگ اسلامی. فریزر، جیمز جرج (1386)، شاخۀ زرّین، ترجمهء کاظم فیروزمند، چاپ سوّم، تهران: آگاه. کوپر، جی. سی. (1380)، فرهنگ مصوّر نمادهای سنّتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد. گرانت، مایکل و جان هیزل (1384)، فرهنگ اساطیر کلاسیک، ترجمة رضا رضایی، تهران: ماهی. گریمال، پیر (1367)، فرهنگ اساطیر یونان و روم، ترجمة احمد بهمنش، چاپ سوّم، تهران: امیرکبیر. گورین، ولیفرد (1370)، راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمة جلال ستّاری تهران: اطلاعات. لیک، گوندولین (1385)، فرهنگ اساطیر شرق باستان، ترجمة رقیه بهزادی، تهران: طهوری. مالمیر، تیمور و فردین حسین پناهی (1393)، «بررسی و تحلیل آیینهای باروری در شاهنامۀ فردوسی»، ادبپژوهی، شمارۀ 27، صص41-68. معصومی، غلامرضا (1388)، دایرة المعارف اساطیر جهان و آیینهای باستانی جهان، جلد 1، تهران: سورۀ مهر. موکییلی، روژه (1371)، عقدههای روانی، ترجمة محمّدرضا شجاع رضوی، تهران: آستان قدس رضوی. میرکاظمی، سیّدحسین (1374)، افسانههای دیار همیشه بهار، تهران: سروش. نرشخی، ابوبکر محمّدبنجعفر (1387)، تاریخ بخارا، ترجمۀ ابونصر احمد بن محمّد بن نصر قبادی، تصحیح: مدرس رضوی، تهران: توس. وکیلیان، سیّداحمد (1379)، قصّههای مردم، تهران: مرکز. هنری هوک، ساموئل (1372)، اساطیر خاورمیانه، ترجمۀ علی اصغر بهرامی و فرنگیس مزداپور، تهران: روشنگران. یزدانیراد، علی (1389)، روحانیت زرتشتی در گذر از عصر ساسانی به ایران اسلامی (531 میلادی تا 426 هجری)، رسالۀ دکتری، استاد راهنما روزبه زرینکوب، تهران: دانشگاه تهران. یونگ، کارل گوستاو (1368)، چهار صورت مثالی، ترجمه: پروین فرامرزی مشهد: آستان قدس رضوی. References Brandon, S. G. F. (2002), “Osiris”, Man, Myth & Magic, Vol 5, BPC. Brockington, J. (2003), “The Sanskrit Epics”. In: Flood, Gavin. Blackwell Publishing Pinch, G. (2004), Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt. Oxford University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 350 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 352 |