تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,163 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,825 |
تأثیر روایات قرآنی داستان حضرت موسی (ع) در غزلیّات بیدل دهلوی | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 40، دی 1399، صفحه 65-84 اصل مقاله (1.27 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2020.1736.1565 | ||
نویسنده | ||
مالک شعاعی* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران | ||
چکیده | ||
سبک هندی، بستری مناسب برای رونق غزل بهشمار میآید. عبدالقادر بیدل دهلوی با سرودن 2859 غزل، یکی از معروفترین شاعران سبک هندی و پیشرو در غزلسرایی است که به تغزّل، توسعة صوری و معنایی بخشید. تفاوت عمدة غزلسرایی وی با دیگر غزلگویان بزرگ سبک هندی، جنبة توحیدی و عرفانی آثار اوست. او در غزلیّاتش به سیره و سیمای امامان و پیامبران اشاره کرده دربین آنان، تلمیح بیشتری به حضرت موسی (ع) دارد (چنانکه در قرآن نسبت به سایر پیامبران، بیشترین اشاره به موسی (ع) شده است). پژوهش تحلیلی - توصیفی حاضر نشان میدهد که بیدل در غزلیّاتش گاهی به نیروی صنعت اقتباس به گفتوگوی حضرت موسی (ع) با خداوند: ﴿لَن تَرَانِی﴾، ﴿أرِنِی﴾، ﴿إِنِّی أَنَا اللَّهُ﴾ و... پرداخته است؛ گاه به معجزات عصا، شکافتن دریا، آوردن مائدة سیر، عدس، منّ و سَلوی و... اشاره میکند. بیدل، شعر خویش را با اعلام قرآنی عصر موسی (ع) همچون خضر، قارون، سامری و... عجین ساخته است و بهطور مستوفایی به کوه طور، آتش طور، درخت منادی آن (شجر ایمن)، وادی ایمن پرداخته، با نگاهی نمادین، طور را سرزمین عاشقان، مظهر هردو جهان، دبستان محبّت و دانش، رمز ادب، مظهر دل، نماد خلوت و... دانسته است. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیّات تطبیقی؛ قرآن؛ موسی (ع)؛ بیدل و غزلیات | ||
مراجع | ||
امیری خراسانی، احمد؛ محمّدرضا صرفی و عبّاس زاهدی (1396). کارکردهای داستان حضرت موسی (ع) در شعر سبک خراسانی و عراقی. پژوهشهای ادبی قرآنی دانشگاه اراک، 5 (1)، 71-100. بیدل دهلوی، عبدالقادر (1380 الف). دیوان. تصحیح اکبر بهداروند. چاپ اول، تهران: نگاه. ---------------- (1380 ب). دیوان بیدل (غزلیّات). بهتصحیح محمّدسرور مولایی. چاپ اوّل، تهران: نشر علم. پدرام، لطیف (1381). تأملّی کوتاه در زندگی شعر و اندیشۀ بیدل. جلد ۱، تهران: یگانه. حسینی، حسن (1376). بیدل، سپهری و سبک هندی. چاپ دوم، تهران: سروش. الخزاعی النّیشابوری، حسین بن علی بن محمّد بن احمد (1369). روض الجِنان و روح الجَنان فی تفسیر قرآن. جلد 15. بهکوشش محمّدجعفر یاحقی و محمّدمهدی ناصح. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی استان قدس رضوی. دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه. زیر نظر محمّد معین و سیّد جعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران. رضایی اصفهانی، محمّدعلی (1390). تفسیر قرآن مجید (گلچینی از تفسیر قرآن مهر همراه با ترجمه). چاپ اول، قم: نسیم حیات. سیف، عبدالرضا (1383). موسی (ع) و پیامبران همعصر و بنیاسرائیل در مثنوی معنوی. مجلّة دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 170 و 171 (54 و 55)، 15-35. شمیسا، سیروس (1385). فرهنگ اشارات ادبیات فارسی. تهران: فردوسی. طباطبایی، سیدمحمّدحسین (1386). ترجمه تفسیر المیزان. ترجمة سیدمحمّدباقر همدانی. چاپ بیستودوم، تهران: دفتر انتشارات اسلامی. طبرسی، فضل بن حسن (1350). ترجمه تفسیر مجمعالبیان. ترجمة محمّد مفتّح و سایر مترجمان. جلد 1، چاپ اوّل، تهران: نشر فراهانی. عبدالباقی، محمّدفؤاد (1393). المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم. الطّبعة العاشرة، قم: اسلامی. لاهیجی، قطبالدین محمّد بن علی الاشکوری دیلمی (1390). تفسیر شریف لاهیجی. چاپ اوّل، تهران: علمی. مبارک، وحید؛ الهام هامانی (1390). تحلیل تطبیقی هفت وادی عرفان با سورة حضرت یوسف و داستان شیخ صنعان. فصلنامة نقد و ادبیّات تطبیقی (پژوهشهای زبان و ادبیّات عربی)، 1 (3)، 83-103. مرادیان قبادی، علیاکبر؛ سیّد محمود میرزاییالحسینی و جنّت نصری (1394). بازتاب داستان قرآنی حضرت موسی (ع) در اشعار محمّدمهدی جواهری. پژوهشهای قرآنی در ادبیّات، 2 (3)، 113-138. مکارم شیرازی، ناصر، محمّدرضا آشتیانی، محمّدجعفر امامی و دیگران (1386). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیه. نیشابوری، ابواسحاق (1392). قصص الانبیا. ترجمة حبیب یغمایی. چاپ ششم، تهران: علمی و فرهنگی. همایی، جلالالدّین (1371). فنون بلاغت و صناعات ادبی. چاپ هشتم، تهران: توس.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 283 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 219 |