تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,170 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,829 |
بررسی و دسته بندی انواع تابو در غزلیات حافظ شیرازی | ||
پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
مقاله 5، دوره 1، شماره 2، شهریور 1399، صفحه 67-82 اصل مقاله (1.14 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسنده | ||
امیرعباس عزیزی فر* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
شاعران بهدلیل نگاه تیزبینانه و ظرافت زبانی در شعر خود، از قراردادهای اجتماعی درمیگذرند و گام در قلمروهای ممنوع میگذارند، که این قلمروهای ممنوعه همان «تابو» نام دارد. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی به انجام رسیده است، تابو و انواع آن را در شعر حافظ برحسب مطالعة موردی بررسی کرده، سپس به دستهبندی و تحلیل گونههای آن پرداختهایم. جستار پیشرو در پی تبیین این مسائل است که چه گونههایی از تابو در غزل حافظ وجود داد؟ بسامد کدامیک بیشتر است و هدف شاعر از تابوشکنی چیست و به چه وسیلهای توانسته به صورت نرم به تابوشکنی بپردازد ؟ به نظر میرسد حافظ به کمک طنز و با سازواری و اجتماع «ضدّین» به تابوشکنی بپردازد، رویکرد اصلی وی در تابو، سیاسی- اجتماعی است تا اعتقادی و ایدئولوژیک. حافظ از طریق تقابلهای دوگانهای که هم در محتوا و هم در بلاغت او در قالب ایهام وجود دارد، توانسته است به حریمهای ممنوعه وارد شود. او در پی گونهای اصلاح (Reform) سیاسی- اجتماعی است. این جستار علاوه بر بیان تابوهاشکنیهای حافظ، هدف ثانوی دیگری نیز پی میگیرد و آن ابراز و تبیین ویژگیهای بلاغی و زیباییشناسانة غزل حافظ است. | ||
کلیدواژهها | ||
تابو؛ تابوشکنی؛ حافظ؛ غزل؛ تقابلهای دوگانه | ||
مراجع | ||
احمدی، بابک (1378)، ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز اسکـولـز، رابـرت (1383)، درآمـدی بـر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران: آگاه اسلامی ندوشن، محمد علی (1374)، ماجرای پایان ناپذیر حافظ، تهران: یزدان برقی، احمد بن محمد بن خالد (1371 ه.ق)، المحاسن، ج 2، قم: دار الکتب الإسلامیة بزرگ بیگدلی، سعید و حاجیان، خدیجه (1393)، «خرقه سوزی در شعر حافظ»، ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، شماره 34، سال دهم: 42-11 پاستوری، ژان پیر (1383)، سماع زندگان، ترجمة حمیدرضا شعیری، تهران: قطره پورنامداریان، تقی (1382)، گمشدۀ لب دریا، تهران: سخن تهانوی، محمدعلی (1996 م)، موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، جزء نخست، چاپ نخست، لبنان: مکتبه ناشرون حافظ شیرازی (1368)، حافظ، بر اساس نسخة قزوینی- غنی، با تعلیقات و حواشی علامه محمد قزوینی، تهران: اساطیر حسنی جلیلیان، محمدرضا (1393)، «هنر بیان رندانه حافظ» (ابهام آفرینی در مقصود از «آن گناه» در بیتی از حافظ)، پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا)، شمارۀ 2، دورۀ هشتم: صص70-49 خرمشاهی، بهاءالدین (1396)، حافظ نامه، تهران: علمی- فرهنگی خوشدل روحانی، مریم و بیگدلی، رقیه (1392)، «بررسی تطبیقی آموزة گناه نخستین از نظر اسلام و مسیحیت با تکیه بر آرای علامه طباطبایی و آگوستین»، جستارهای فلسفة دین، شمارۀ نخست، سال دوم: 46-19 دشتی، مهدی (1392)، «حافظ و مقولة جبر و اختیار»، متن شناسی ادب فارسی، شمارۀ 2، دورۀ 5: صص66-39 دهخدا، علی اکبر (1383)، امثال و الحکم، ج2، تهران: امیرکبیر راسل، برتراند (1345)، جهانی که من میشناسم، ترجمة روح الله عباسی، تهران: امیرکبیر روزبهان بقلی (1360)، شرح شطحیات، تصحیح و مقدّمة هنری کربین، تهران: انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران زرّین کوب، عبدالحسین (1369)، از کوچة رندان، تهران: امیرکبیر شریفی، شهلا و دارچینیان، فهیمه (1388)، «بررسی نمود زبانی تابو در ترجمة فارسی»، زبانشناسی و گویشهای خراسان، شمارۀ نخست: صص 141-127 شفیعی کدکنی، محمدرضا (1397)، این کیمیای هستی؛ دربارۀ حافظ، دوره سه جلدی، تهران: سخن ــــــــــــــــــــــــــــــــــ (1385)، تازیانههای سلوک، تهران: آگاه صدرینیا، باقر و پور درگاهی، ابراهیم (1388)، «زاهد، صوفی، عارف، ولی (ویژگیها و تمایزها)، زبان و ادب فارسی دانشگاه تبریز، شماره 209، سال 52: صص 97- 73 فریزر، جورج جیمز (1383)، شاخة زرّین، ترجمة کاظم فیروزمند، تهران: آگاه فروید، زیگموند (1382)، توتم و تابو، ترجمة ایرج پورباقر، تهران: آسیا قاسمی، محمد علی (1392)، «حکمت الهی؛ چیستی و ادله»، معرفت کلامی، شماره دوم، سال چهارم: صص145- 121 مالمیر، تیمور (1387)، «تحول افسانهای عارفان»، زبان و ادب فارسی نشریة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز، سال 51 ، شماره مسلسل204: صص194-171 مایل هروی، نجیب ( 1372)، اندر غزل خویش نهان خواهم گشتن، تهران : نشرنی مناوی، محمد عبد الرؤوف (1415)، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، جلد نخست، ضبط و تصـحیح احمـد عبد السلام، بیروت: دارالکتب العلمیه مرتضوی، منوچهر (1365)، مکتب حافظ، تهران: ابن سینا ناس، جان بایر (1373)، تاریخ جامع ادیان، ترجمة علی اصغر حکمت، تهران : علمی و فرهنگی نبیلو، علیرضا (1392)، «بررسی تقابلهای دوگانه در غزلهای حافظ»، فصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال 21، شمارۀ 74، صص: 91-69 هجویری، عثمان (1374)، کشف المحجوب، به کوشش محمد حسـین تسـبیحی (رها)، اسـلام آبـاد: مرکز تحقیقات فارسی یعقوبی، پارسا (1386)، «آشنایی با تابوشکنی ادبی و سیر آن در ادبیات کلاسیک فارسی»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره183، دوره؟: صص116-99 | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 632 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 337 |