تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,181 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
نشانه شناسی بینامتنی رمان به هادس خوش آمدید | ||
پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 32، آذر 1399، صفحه 27-54 اصل مقاله (1.25 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2020.5345.1231 | ||
نویسندگان | ||
فاطمه زمانی* 1؛ سید محمد صاحبی2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشکدة علوم انسانی، دانشگاه کوثر، بجنورد، ایران | ||
2استادیار فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
یکی از درونمایههای مهمّ ادبیّات داستانی معاصر، توجّه به جایگاه و هویت اجتماعی زنان است. برخی از نویسندگان با بازخوانی و بازآفرینی داستانهای کهن، معضلات و مشکلات زنان را ترسیم کردهاند. رمان به هادس خوش آمدید، اثر بلقیس سلیمانی نوشتاری است زنانه که با داستان «زال و رودابۀ» شاهنامه روابط بینامتنی دارد و به بیان معضلات و مشکلات زنان در جامعة کنونی ایران میپردازد. از اینرو، جستار پیش رو میکوشد براساس نظریة نشانهشناسی بینامتنی ریفاتر، با شناسایی رمزگذاریهای اسطورهای و دلالتهای معناشناختی رمان به هادس خوش آمدید، روابط بینامتنی این اثر را با شاهنامۀ فردوسی بررسی و تحلیل کند و خوانشی تفسیری و بینامتنی از این اثر ارائه دهد. نتیجة این بررسی بیانگر آن است که سلیمانی با قراردادن «غیر دستوریهایی» در متن که دربردارندة دلالتهای ضمنی هستند، انباشتِ معنایی «زن» و منظومههای توصیفی شاهنامه، «رودابه» و «طایفة شیخخانی» میآفریند. بدینترتیب هیپوگرامها یا تصویرهایی آشنا در ذهن خوانندگان ایجاد میکند که به داستان زال و رودابه ارجاع میدهد. واکاوی و تحلیل این روابط بینامتنی نشان میدهد که ماتریس این رمان تأکید بر تقابل نقشآفرینی زنان شاهنامه (بهویژه رودابه) درمقابسه با زنان معاصر دارد که گرفتار محدودیتها و عرفهای نادرست اجتماعی شده اند. | ||
کلیدواژهها | ||
بینامتنیت؛ نشانه شناسی بینامتنی؛ ریفاتر؛ شاهنامه؛ رمان به هادس خوش آمدید | ||
مراجع | ||
آلن، گراهام (1380)، بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران: مرکز. احمدی، بابک (1372)، ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز. براهنی، رضا (1393)، تاریخ مذکّر، تهران: نگاه. برکت، بهزاد و طیبه افتخاری (1389)، «نشانهشناسی شعر: نظریة مایکل ریفاتر بر شعر «ای مرز پرگهر» فروغ فرخزاد»، فصلنامة پژوهشهای زبان و ادبیّات تطبیقی، دورة 1، شمارة 4، صص 109-130. توسّلی، علی (1391)، «نقد و معرّفی به هادس خوش آمدید»، کتاب ماه ادبیّات، شمارة 62، صص 102-104. حسنزاده دستجردی، افسانه (1396)، «بررسی مقایسهای رمان به هادس خوش آمدید و اسطورة پرسفونه براساس نظریة بینامتنیت»، مجلّة ادبیّات عرفانی و اسطورهشناختی (زبان و ادبیّات فارسی)، دورة 13، شمارة 46، صص 37- 62. جونقانی، مسعود (1397)، نشانهشناسی شعر (مجموعهمقالات)، تهران، نویسۀ پارسی. حمیدیان، سعید (1383)، درآمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، تهران: ناهید. خادمی کولایی، مهدی (1394)، «بررسی و تحلیل فرایند فردیّت در رمان «به هادس خوش آمدید» از بلقیس سلیمانی»، فصلنامة زبان و ادب فارسی، دورة 7، شمارة 23، صص 89-112. سلدن، رامان (1384)، راهنمای نظریة ادبی معاصر، ترجمة عباس مخبر، تهران: طرح نو. سلیمانی، بلقیس (1388)، به هادس خوش آمدید، تهران: نشر چشمه. عباسی، علی و ملیحه رشیدی (1396)، «ساختار رمان به هادس خوش آمدید براساس نظریة ژپ لینت ولت و گرماس» روایتشناسی، دورة 1، شمارة 1، صص 125-145. فردوسی، ابوالقاسم (1368)، شاهنامه، تصحیح جلال خالقی مطلق، جلد 1، تهران: روزبهان. قاسمزاده، سیّد علی (1392)، «تحلیل فرامتنی و کهنالگویی رمان به هادس خوش آمدید نوشتة بلقیس سلیمانی»، فصلنامة تخصّصی نقد ادبی، سال 6، شمارة 24، صص 95-118. -------------؛ حمید جعفری و عبدالله شیخحسینی (1393)، «مقایسۀ عنصر زمان در روایتپردازی رمانهای به هادس خوش آمدید و سفر به گرای 270 درجه بر مبنای نظریۀ ژرار ژنت»، ادبیّات پارسی معاصر، سال 4، شمارة 2، صص 146-176. کالر، جاناتان (1390)، در جستجوی نشانهها، ترجمة لیلا صادقی و تینا امراللهی، ویرایش فرزان سجودی، تهران: علم. کریستوا، ژولیا (1389)، فردیت اشتراکی، ترجمۀ مهرداد پارسا، تهران: روزبهان. نامور مطلق، بهمن (1394)، درآمدی بر بینامتنیت، تهران: سخن. هالیدی، مایکل و رقیه حسن (1393)، زبان، بافت و متن، ترجمة مجتبی منشیزاده و طاهره ایشانی، تهران: علمی. References Frow, J. (2005), Genre, London & Now York: Routledge. Rabau, S. (2002), L'Intertextualité,Paris: Flammarion. Riffaterre, M. (1973), Interpretation and Descriptive Poetry: A Reading of Wordsworth's Yew-Trees, New Literary History, Vol. 4. Issue 2, pp. 229-257 ----------------- (1978), Semiotics of Poetry, Bloomingston: Indiana University Press. ----------------- (1982), L’illusion référentielle, publié | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 209 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 312 |