تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,852 |
گونههای «همحضوری» و «تراگونگی» پیشمتن داستان اسکندر شاهنامه فردوسی در پسمتن شرفنامه حکیم نظامی؛ براساس نظریه ژرار ژنت | ||
پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
دوره 10، شماره 1 - شماره پیاپی 34، فروردین 1400، صفحه 45-65 اصل مقاله (951.49 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2021.5482.1237 | ||
نویسنده | ||
سیدعلی اکبر شریعتی فر* | ||
استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران | ||
چکیده | ||
بینامتنیت رویکردی ادبی است که به منتقدان این امکان را میدهد تا به شیوهای علمی و نظاممند، پیوندهای میان آثار را بررسی کنند. ارتباط متون موضوعی است که با ساختارگرایی مورد توجّه پژوهشگران قرار گرفت. نخستینبار ژولیا کریستوا در روابط متون، «بینامتنیت» را بهکار برد. پس از وی افرادی به بررسی مباحث بینامتنی از دیدگاههای متفاوت پرداختند. یکی از آنان ژرار ژنت است که روابط میانمتنی را با تمام تغییرات آن، گستردهتر و نظامیافتهتر بررسی کرد و آن را ترامتنیت نامید. ژنت یکی از مهمترین نظریهپردازان این رویکرد است که در کاربردیکردن آن نقش اساسی دارد. ژنت، ارتباط یک متن با متون یکدیگر را مطرح کرده است. یکی از مفاهیم بینامتنی، تأثیرپذیری صریح و غیر صریح و ضمنی متون ادبی از منابع دیگراست. نوشتار پیش رو با شیوة کتابخانهای و تحلیلی با هدف برقراری ارتباط میان نظریة بینامتنیت ژنت و گونههای تأثیر و تأثّر متون از یکدیگر، موضوع پژوهش خود را داستان اسکندر شرفنامه بهعنوان «پسمتن» و داستان اسکندر شاهنامه بهعنوان «پیشمتن» انتخاب کرده تا در مقایسه با یکدیگر براساس آرای ژنت، آنها را بررسی و تحلیل کند و پاسخ پرسشهایی همچون آیا پیشمتن داستان اسکندر شاهنامه در پسمتن داستان اسکندر شرفنامه تأثیر داشته است؟ و چگونگی ارتباط پیشمتنی و پسمتنی براساس نظریة ژرار ژنت را روشن سازد. | ||
کلیدواژهها | ||
اسکندر؛ شاهنامه؛ شرفنامه؛ ژنت؛ همانگونگی؛ بینامتنیت؛ بیشمتنیت | ||
مراجع | ||
آلن، گراهام (1385)، بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز. احمدی، بابک (1385)، ساختار و تأویل متن، چاپ هشتم، تهران: مرکز. اخوت، احمد (1371)، دستورزبان داستان، اصفهان: فردا. اسکندرنامه (1386)، بهکوشش ایرج افشار، تهران: چشمه. بیگدلی، غلامحسین (1366)، چهرة اسکندر در شاهنامة فردوسی و اسکندرنامة نظامی، چاپ اوّل، تهران: آفرینش. پیرنیا، حسن (1370)، ایران باستان، جلد دوم، چاپ پنجم، دنیای کتاب. ثروتیان، بهروز (1386)، شرفنامة نظامی، چاپ اوّل، تهران: امیرکبیر. زرّینکوب، عبدالحسین (1379)، پیر گنجه در جستجوی ناکجاآباد، چاپ چهارم، تهران: سخن. سلدن، رامان (1384)، راهنمای نظریة ادبی معاصر، ترجمة عباس مخبر، تهران: طرح نو. شمیسا، سیروس (1389)، انواع ادبی، تهران: میترا. صفا، ذبیحالله (1325)، حماسهسرایی در ایران، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر. --------- (1370)، «ملاحظاتی دربارة داستان اسکندر مقدونی و اسکندرنامههای فردوسی و نظامی»، مجلّة ایرانشناسی، شمارة 11، صص 469-481. --------- (1379)، حماسهسرایی در ایران، تهران: امیرکبیر. فردوسی، ابوالقاسم (1384)، شاهنامه، بر اساس چاپ مسکو، تهران: پیمان. کریستینسن، آرتور (1317)، ایران در زمان ساسانیان، ترجمة غلامرضا رشید یاسمی، تهران: اقبال. کیوانی، مجدالدّین (1377)، اسکندرنامه، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی، جلد هشتم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد. مارتین، والاس (1382)، نظریههای روایت، ترجمة محمد شهبا، تهران: هرمس. مدبری، محمود و نجمه حسینی سروری (1387)، «از تاریخ روایی تا روایت تاریخی»، نشریة گوهر گویا، سال دوم، شمارة 6، صص 1-28. مکاریک، ایرنا ریما (1385)، دانشنامه نظریههای ادبی معاصر، ترجمة مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: آگه. میرصادقی، جمال و میمنت میرصادقی (1377)، واژهنامة هنر داستاننویسی، تهران: کتاب مهناز. نامور مطلق، بهمن (1384)، متنهای درجه دو، خردنامه، ضمیمة فرهنگی اندیشه، شمارة 59. ------------ (1386)، «ترامتنیت مطالعه روابط یک متن با دیگر متنها»، پژوهشنامة علوم انسانی، شمارة 56، صص 83-98. نظامی، الیاس بن یوسف (1381)، خمسه نظامی گنجهای، بهکوشش سعید حمیدیان، تهران: قطره. ویلکلن، اولریش؛ یوجین برزا (1376)، اسکندر مقدونی، ترجمة حسن افشار، تهران: مرکز. یار شاطر، احسان (1373)، تاریخ ملّی ایران، ترجمة حسن انوشه، جلد سوم، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 772 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 350 |