تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,165 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,826 |
جامعهپذیری جنسیّت و جدال زیرساختهای زبانی مردانه و زنانه در شعر فارسی و عربی (بر اساس دیدگاه نقدی عبدالله غذامی) | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
مقاله 3، دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 41، فروردین 1400، صفحه 27-60 اصل مقاله (1.35 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2019.1251.1451 | ||
نویسندگان | ||
علی پروانه* 1؛ علی سلیمی2؛ تورج زینی وند2؛ شهریار همتی3 | ||
1دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
3دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
ادبیات از دیرباز مانند دیگر فعالیتهای فکری و معنوی انسان هدف و منظوری اجتماعی و فرهنگی داشته است. لذا به موازات تحوّلات جامعه، دستخوش دگرگونی گشته و آینۀ تمام نمای جامعۀ خویش بوده است. با مروری بر ادبیات ملل، می توان نحوۀ تأثیرپذیری آن را از مقوله های جنسیت، زبان و فرهنگ مشاهده کرد. وجود تشابه و نقاط مشترک فراوان بین شعر فارسی و عربی، ضرورت تطبیق دیدگاه نقدیِ غذامی را بین دو ادبیات ایجاب کرده است. این پژوهش، که با روش توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است، در تلاش است تا نقاط مشترک بین دو ادب را از زاویۀ دیگر بازگو کند. نتیجه اینکه، شعر عربی و فارسی از همان ابتدا عرصۀ جدال زیرساختهای زبانی مذکر و مؤنث بوده است. در دورۀ کلاسیک، زبان مذکر و نرینه محور حاکم است و اگر معدود زنانی پای در عرصۀ شعر و شاعری گذاشتند، به ناچار و به اجبار فرهنگ و گفتمان شعری رایج آن زمان، زبانی مردانه داشتند. در دوران معاصر و با ارتباط شرق با غرب، آشنایی با جنبشهای آن و در نتیجه آزادی عمل بیشتر، بستر مناسب برای آگاهی زنان از وضع خویش فراهم آمد و در فعالیتهای اجتماعی و فرهنگی نقش پررنگ تری داشتند. با ورود زنان به عرصۀ شعر، زبان شعری در هر دو ادب، آن فخامت و مردانگی دوران کلاسیک خود را از دست داد و با پذیرش ویژگیهای زبانی زنانه، دچار نرمی، لطافت و انعطاف پذیری بیشتری شد. نازک الملائکه و فروغ فرخزاد، از پایه گذران زیرساختهای زبانی زنانه در شعر بودند و با آگاهی کامل به ابراز احساسات زنانه در شعر میپرداختند. | ||
کلیدواژهها | ||
نقد فرهنگی؛ شعر فارسی و عربی؛ زیرساختهای زبانی مذکر و مؤنث؛ عبدالله غذامی | ||
مراجع | ||
ابن قتیبه، عبدالله بن مسلم (1904). الشعر الشعراء، بیروت: دارالأرقم. الإصفهانی، ابوالفرج (بیتا). الأغانی، الریاض: مکتبة الریاض الحدیثة. امینپور، قیصر (1387). مجموعه کامل اشعار، چاپ سوم، تهران: مروارید. الأمین، عزالدین (1971). نظریة الفن المتجدد، مصر: دارالمعارف. انوری، محمد، (1372). دیوان انوری، به اهتمام مدرس رضوی، چاپ چهارم، تهران: علمی و فرهنگی. بناروانی، خلیفه (1381)؛ مقدمه کتاب دیوان فروغ فرخزاد، تهران: طلایه. التبریزی، الخطیب (1997). شرح المفضلیات، تحقیق علی محمد البجاوی، قاهره: دارالنهضة. حسینی، مریم (1388). ریشههای زنستیزی در ادبیات کلاسیک فارسی، چاپ اول، تهران: چشمه. خاقانی، افضلالدین (1368). دیوان اشعار، تصحیح سید ضیاءالدین سجادی، چاپ سوم، تهران: زوار. سعدی، مصلحالدین (1368). گلستان، تصحیح و شرح غلامحسین یوسفی، تهران: خوازمی. -------------- (1372). کلیات، تصحیح: محمد علی فروغی، چاپ اول: نگاه. سفیری، خدیجه و سارا، امینیان (1380ش)؛ جامعهشناسی جنسیت، چاپ اول، تهران: جامعهشناسان. السیّاب، بدر شاکر (1971). الدیوان، بیروت: دارالعودة. شاملو، احمد (1387). مجموعه آثار، دفتر یک شعرها، چاپ هشتم، تهران: نگاه. عبدالعزیز موسی، رشاد علی (د.ت)؛ سیکولوجیة الفروق بین الجنسین، القاهره: موسسة المختار. العجلی، ابونجم (1981). الدیوان، تحقیق علاءالدین آغا، الریاض: النادی الأدبی. غذامی، عبدالله (2005). تأنیث القصیدة والقارئ المختلف، بیروت: المرکز الثقافی العربی. فتوحی، محمود (1391). سبکشناسی نظریهها، رویکردها و روشها، تهران: سخن. فرخزاد، فروغ (1380). دیوان، تهران: جاجرمی. فردوسی، ابوالقاسم (1373). شاهنامه، به کوشش سعید حمیدیان بر اساس چاپ مسکو، تهران: قطره. فروخ، عمر (1969). تاریخ الأدب العربی، بیروت: دارللملایین. فیاض، ابراهیم و زهره، رهبری (1385)؛ صدای زنانه در ادبیات معاصر ایران، پژوهش زنان، دوره 4، شماره 4، 50 – 23. کراچی، روح انگیز و قائم مقامی، عالمتاج (1383). ژاله و هفت بررسی، تهران: داستان سرا. گرانباوم (1959). دراسات فی الأدب العربی، ترجمه احسان عباس وآخرین، بیروت: دارمکتبة الحیاة. گنجوی، مهستی (1985). رباعیات، باکو: بانی (یازیچی) گیدنز، آنتونی (1374ش). جامعهشناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران: نی. الملائکة، نازک (1967). قرارة الموجة، القاهرة: دارالکتاب العربی. -------- (2008). الأعمال الشعریة الکاملة، جلد 1و 2، بیروت: دارالعودة. -------- (1965). قضایا الشعر المعاصر، بغداد: مکتبة النهضة. -------- (1971). شظایا و رماد، بیروت: دارالعودة. مندراس، هانی (1369). مبانی جامعهشناسی، ترجمه: باقر پرهام، چاپ پنجم، تهران: مروارید. مندور، محمد (بیتا). فی المیزان الجدید، القاهره: مکتبة نهضة. مولوی، جلالالدین (1362). مثنوی معنوی، تصحیح: نیکلسون، چاپ دوم، تهران: کلک فرزانه.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 287 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 297 |