آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 383 |
| تعداد مقالات | 3,036 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,760,823 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,950,060 |
آشناییزدایی در آثار عباس نعلبندیان | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| دوره 10، شماره 2 - شماره پیاپی 35، تیر 1400، صفحه 99-122 اصل مقاله (1.15 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2021.6172.1308 | ||
| نویسندگان | ||
| یوسف محمدنژاد عالی زمینی* 1؛ اشکان جعفری2 | ||
| 1استادیار گروه پژوهش‌های ادبی پژوهشکده زبان و ادبیّات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری رشتۀ زبان و ادبیّات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| عباس نعلبندیان بهعنوان مؤلّفی فرمگرا و پیشرو تأثیر بسیاری بر تئاتر و نمایش معاصر ایران گذارد؛ دغدغۀ او هم در نمایشنامهها و هم در آثار غیر نمایشیاش «فرم» بوده است. آشناییزدایی از نکات بسیار مهمّی است که فرمالیستها، بهویژه شکلوفسکی، بر آن تأکید می‌کردند. این ویژگی ممتاز فرمگرایی بهصورت برجسته در آثار نعلبندیان نیز دیده میشود. باوجود این، در معدود پژوهشهایی که تاکنون راجع به او انجامگرفته، بیش از فرم به محتوای آثارش توجّه شده است. از این رو در نوشتار پیش رو کوشش شده تا ابعاد مختلف آشناییزدایی در آثار عباس نعلبندیان با تأکید بر هنجارگریزیهای واژگانی، معنایی، نوشتاری، سبکی، زمانی و نحوی بررسی و تحلیل شود و ضمن آن به آشناییزدایی در وجوه پیرامتنی این آثار نیز توجّه شود. هدف از پژوهش حاضر پاسخدادن به این پرسشهاست که هنجارگریزی و آشناییزدایی در آثار عباس نعلبندیان چگونه صورت گرفته است؟ کدام نوع از انواع هنجارگریزیها در آثار او بسامد بیشتری دارد و دلایل و زمینههای آن کدام است؟ آیا بسامد هنجارگریزی در وجوه پیرامتنی بهاندازۀ وجوه ششگانۀ مذکور در خوانش آثار او تعیینکننده است؟ نتایج پژوهش نشاندهندۀ آن است که بسامد هنجارگریزی نوشتاری (با توجّه به غلطنویسی تعمّدی مؤلّف) در آثار مورد بررسی بسیار بالاست. درزمینۀ هنجارگریزی معنایی نیز تکیه بر تضاد و تکرار بسیار زیاد است؛ همچنین رویکرد هنجارگریزانۀ نویسنده در اجزای پیرامتنی آثارش چنان پررنگ است که بهنظر میرسد در خوانش این آثار نمیتوان آن را نادیده گرفت. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نعلبندیان؛ آشنایی زدایی؛ هنجارگریزی؛ پیرامتنیت | ||
| مراجع | ||
|
قرآن (1395)، ترجمه: بهاءالدّین خرمشاهی، چاپ هشتم، تهران: دوستان.
آجودانی، ماشاالله (1386)، مشروطۀ ایرانی، چاپ هشتم، تهران: اختران.
آدمیت، فریدون (1349)، اندیشههای میرزا فتحعلی آخوندزاده، چاپ اوّل، تهران: خوارزمی.
احمدی، بابک (1375)، حقیقت و زیبایی (درسهای فلسفۀ هنر)، چاپ اوّل، تهران: نشر مرکز.
---------- (1395)، ساختار و تأویل متن، چاپ هجدهم، تهران: نشر مرکز.
استریندبرگ، آگوست (1351)، طلبکارها، ترجمة عباس نعلبندیان، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
خلج، اسماعیل (1381)، نمایشنامهنویسان ایران از آخوندزاده تا بیضایی، چاپ اوّل، تهران: اختران.
رضاییراد، محمد (1382)، «سایهروشنی از عباس نعلبندیان»، کارنامه، سال ششم، شمارۀ 36، صص 37-40.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1370)، صور خیال در شعر فارسی، چاپ چهارم، تهران: آگاه.
شمیسا، سیروس (1383)، بیان و معانی، چاپ هشتم، تهران: انتشارات فردوس.
صفوی، کوروش (1394)، از زبانشناسی به ادبیات (جلد اول: نظم)، چاپ پنجم، تهران: سورة مهر.
------------ (1394)، از زبانشناسی به ادبیات (جلد دوم: شعر)، چاپ پنجم، تهران: سورة مهر.
عاطفه، جواد و پاکباز، عاطفه (1394)، دیگران عباس نعلبندیان، چاپ اوّل، تهران: ملیکان.
عطار نیشابوری (1386)، تذکرة الاولیا، تصحیح: محمّد استعلامی، چاپ شانزدهم، تهران: زوّار.
لیکاف، جورج و جانسون، مارک (1399)، استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم، ترجمة جهانشاه میرزابیگی، چاپ سوم، تهران: آگاه.
موحدیان، مریم (1381)، نمایشنامهنویسان معاصر ایران (دهۀ چهل)، چاپ اوّل، تهران: نمایش.
میرصادقی (ذوالقدر)، میمنت (1376)، واژهنامۀ هنر شاعری، چاپ دوم، تهران: کتاب مهناز.
نامور مطلق، بهمن (1386)، «ترامتنیت مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متنها»، پژوهشنامۀ علوم انسانی، سال چهاردهم، شمارۀ 56، صص 83-98.
نعلبندیان، عباس (1348 الف)، اگر فاوست یککم معرفت به خرج داده بود... ، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
------------ (1348 ب)، پژوهشی ژرف و سترگ و نو، در سنگوارههای دورۀ بیست و پنجم زمینشناسی، چاپ اوّل، تهران: سازمان جشن هنر.
------------ (1349 الف)، سندلی کنار پنجره بگذاریم و بنشینیم و به شب دراز تاریک خاموش سرد بیابان نگاه کنیم، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
------------ (1349 ب)، ص ص م از مرگ تا مرگ، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
------------ (1351)، قصّۀ غریب سفر شاد شین شاد شنگول، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
------------ (1354)، وصال در وادی هفتم (یک غزل غمناک)، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
------------ (1355)، ناگهان، چاپ دوم، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
------------ (1356 الف)، داستانهایی از بارش مهر و مرگ (یک پنجگانه)، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
------------ (1356 ب)، هرامسا 705 709، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
------------ (منتشرنشده)، پوف، یک شادینامۀ کوتاه.
نفیسی، آذر (1367)، «آشناییزدایی در ادبیات»، کیهان فرهنگی، سال ششم، شمارة 2، صص 34-37.
هانتکه، پیتر (1351)، سه قطعه، ترجمة عباس نعلبندیان، چاپ اوّل، تهران: ناشر تلویزیون ملّی ایران (کارگاه نمایش).
References Genette, G. (1997 A), Palimsests: Literature in the Second Degree, Translated by: Channa Newman & Claude Doubinsky, University of Nebraska Press. Genette, G. (1997 B), Paratexts: Threshohds of Interpretation, Translated by: Jane.E.Lewin, Cambridge University Press. Leech, G. (1969), A Linguistic Guide to English Poetry, Longman. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 690 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 522 |
||