تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,186 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,848 |
پراکنش سازندهای مارنی، کاربری اراضی و فرسایش غالب آنها در استان کرمانشاه | ||
جغرافیا و پایداری محیط | ||
دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 37، اسفند 1399، صفحه 53-72 اصل مقاله (2.5 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2021.5987.2330 | ||
نویسندگان | ||
مسیب حشمتی* 1؛ حمیدرضا پیروان2؛ محمد قیطوری1؛ مجید احمدی ملاوردی3؛ علی مرادپور4 | ||
1گروه حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران | ||
2گروه حفاظت خاک، پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
3گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
4گروه آموزش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران | ||
چکیده | ||
تغییر کاربری سازندهای مارنی منطقة زاگرس منجر به تشدید فرسایش، رسوب، هدررفت رطوبت خاک، تشدید ریزگردها، گرمایش زمین و آلودگی منابع آب شده است. هدف از نوشتار پیش رو تهیه نقشة پراکنش سازندهای مارنی، شناسایی کاربری اراضی و فرسایش غالب آنها در استان کرمانشاه بود. نقشه پراکنش سازندهای مارنی با استفاده از بررسیهای میدانی و نقشههای زمینشناسی تهیه شد؛ سپس اشکال فرسایش در هریک از سازندها با استفاده از تصاویر ماهوارهای اسپات و بررسی میدانی مشخّص شد، امّا کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهوارهای مشخّص شد. نتایج پژوهش نشان داد که در استان کرمانشاه هشت سازند مارنی بهترتیب مساحت شامل امیران، آغاجاری، گچساران، گورپی، تله زنگ، کشکان، پابده و میشان هستند که رخنمون آنها 21/24% مساحت استان است؛ همچنین نتایج نشان داد که سه سازند امیران، کشکان و آغاجاری بهدلیل شرایط توپوگرافی، حسّاسیت به انحلال و تغییر کاربری، آسیب پذیرترین سازندهای مارنی هستند. پدیدة انحلال در مناطق جنگلی، مرتعی و دی مزارهای شیبدار دو سازند امیران و کشکان فعّالتر بوده و در مناطق دچار تغییر کاربری، شخم در جهت شیب، زغالگیری و جادهسازی نامناسب، موجب تشدید فرسایش بین شیاری، شیاری و زمینلغزش شده است؛ همچنین این بررسیها نشان داد که در نقاط کمشیب فرایند انحلال منجر به تشکیل بالاکند در شاخههای فرعی خندقها بههمراه افزایش ابعاد کانالهای آنها میشود. بیشترین مساحت منطقة قصرشیرین و ازجمله سامانة کشاورزی گرمسیری روی سازند آغاجاری گسترش دارد که در نقاط دچار تغییر کاربری و تخریب شدید پوشش گیاهی آن پدیدههای انحلال، فرسایش خندقی و رسوبزایی تشدید شده بود. به طور کلّی سازندهای مارنی منطقة زاگرس بهدلیل شرایط کانی شناسی، مقدار زیاد رس و سیلت به همراه توپوگرافی غالب ماهوری نسبت به انحلال و انواع فرسایش و زمین لغزش حسّاس هستند که با تغییر کاربری عرصه های جنگلی و مرتعی، تخریب پوشش گیاهی و شخم در جهت شیب تشدید میشود. | ||
کلیدواژهها | ||
اشکال فرسایش؛ تغییر کاربری؛ سازند امیران؛ سازند آغاجاری؛ منطقة قصرشیرین | ||
مراجع | ||
ابراهیم زاده، سجاد؛ بذرافشان، جواد؛ قربانی، خلیل (1392). مطالعة تطبیقی شاخص های خشکسالی مبتنی بر دادههای ماهوارهای و زمینی با استفاده از تکنیک تحلیل بردار تغییر (مطالعه موردی: استان کرمانشاه). نشریه آبوخاک، 27 (5)، 1034-1045. پرویزی، یحیی؛ قیطوری، محمد؛ حشمتی، مسیب (1393). قابلیت زیرمدل دامنة WEPP در پیشبینی دینامیک رواناب و فرسایش خاک در چند تیپ مرتعی نیمهخشک. مرتع و آبخیزداری، 67 (4)، 501-513. حشمتی، مسیب؛ قیطوری، محمد؛ شیخ ویسی، مراد؛ عرب خدری، محمود؛ حسینی، مجید (1396). مقابله با خشکیدگی جنگلهای زاگرس با رویکردهای جمعآوری آب باران و حفظ رطوبت خاک بهمنظور مدیریت پیامدهای محیط زیستی آن. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 6 (3)، 125-141. حشمتی، مسیب؛ قیطوری، محمد (1397). تغییر کاربری اراضی؛ پاشنه آشیل مدیریت بحرانهای زیست محیطی، عوامل و پیامدها. جغرافیا و پایداری محیط، 8 (1)، 89-105. حقگو، کامران؛ رستمی، نورالدین؛ حشمتی، مسیب؛ فرامرزی، مرزبان (1396). بررسی وضعیّت بیابانزایی با استفاده از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابانزایی (مطالعة موردی: دشت گندمبان، قصرشیرین). جغرافیا و پایداری محیط، 7 (1)، 21-33. درویش زاده، علی (1370). زمین شناسی ایران. لاهور: نشر دانش. ذوالفقاری، حسن (1384). بررسی فصول طبیعی در استان کرمانشاه. تحقیقات جغرافیایی، 20 (1)، 90-106. زارعی سهامیه، رضا؛ یوسفی یگانه، بیژن؛ زمانیان، حسن؛ معظمی گودرزی، فروغ (1390). مطالعة محیط رسوبی و زمینشیمی ماسه سنگهای سازند کشکان. زمین شناسی کاربردی پیشرفته، 1 (1)، 48-62. فیض نیا، سادات؛ حشمتی، مسیب؛ احمدی، حسن؛ قدوسی، جمال (1386). بررسی فرسایش آب کندی سازند مارنی آغاجاری در منطقة قصرشیرین. پژوهش سازندگی در منابع طبیعی، 20 (1)، 32-40. قبادی، محمدحسین؛ رفیعی، بهروز؛ حیدری، مجتبی؛ موسوی، ساجدالدین؛ اسفندیاری، موسی (1393). ژئوشیمی و خاستگاه ماسه سنگهای سازند آغاجاری در استان خوزستان. رسوب شناسی کاربردی، 2(3)، 48-61. کرم، امیر؛ رنجبر، محسن؛ افتخاری، سید مروت؛ یعقوب نژاد اصل، نازیلا (1392). طبقه بندی واحدهای مورفوکلیماتیک استان کرمانشاه. جغرافیا، 11 (39)، 234-255. کریمی باوندپور، علیرضا؛ حاجی حسینی، ابوالفضل؛ سهندی، محمدرضا (1378). نقشة زمینشناسی کرمانشاه: سری 1:100000: 5458. تهران: سازمان زمینشناسی و اکتشافات معدنی کشور. کمالی، کورش؛ زهتابیان، غلامرضا؛ مصباح زاده، طیبه؛ آرخازلو، حسین شهاب؛ عربخدری، محمود؛ مقدم نیا، علیرضا (1399). ارزیابی شاخصهای پایداری خاک در مناطق بیابانی (مطالعۀ موردی: عرصههای مرتعی و کشاورزی شهرستان سمنان). مرتع و آبخیزداری، 73 (1)، 183-198. محسنی، حسن؛ طولابی، مجید؛ یوسفی یگانه، بیژن؛ خدابخش، سعید (1393). ارزیابی ژئوشیمی آلی سازند امیران در برش تاقدیس امیران (جنوب باختر لرستان). رسوب شناسی کاربردی، 2 (4)، 75-89. مطیعی، همایون (1372). چینهشناسی زاگرس. تهران: سازمان زمینشناسی کشور. نعمتی پیکانی، مصطفی؛ جلیلیان، نسترن (1391). گیاهان دارویی استان کرمانشاه. تاکسونومی و بیوسیستماتیک، 4 (11)، 69-78. واعظی، علیرضا؛ حسنزاده، حیدر؛ محمدی، محمدحسین (1392). تغییرات رواناب در ابعاد کرت در نمونههای خاک با بافت مختلف تحت رخدادهای یکسان باران شبیهسازیشده. تحقیقات آبوخاک ایران، 44 (3)، 243-253. واعظی، علیرضا؛ فرومدی، مجید (1397). تغییرات شاخصهای جریان و فرسایشپذیری شیاری تحت تأثیر شدّت باران در خاک مارنی. مجلّة علوم و مهندسی آبخیزداری ایران، 12(40)، 11-22
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 562 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 443 |