تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,203 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,857 |
بررسی سنجشی مضمون و ساختار در دو رمان کوتاه «شازده احتجاب» گلشیری و «الشحاذ» نجیب محفوظ | ||
کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 42، تیر 1400، صفحه 89-111 اصل مقاله (382.3 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2020.367.1221 | ||
نویسندگان | ||
صابره سیاوشی* 1؛ هانیه برهمند2 | ||
1استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
2کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
درپی تحولات سیاسی و اجتماعی جهان و آشنایی با آثار ادبای غرب، ایران و مصر نیز همچون سایر کشورها به نشر مفاهیم و تفکرات ادبی خود دست زدند. در همین راستا شرایط مشابه سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دو ملّت ایران و مصر باعث ایجاد تفاهم فکری میان این دو کشور بوده و حاصل آن نزدیکی ادبیات دو کشور است. ازجمله این تشابهات، وجود دو رمان الشحاذ از نجیب محفوظ و شازده احتجاب نوشتۀ هوشنگ گلشیری است که از ویژگیهای مضمونی مشابهی چون؛ سرگردانی شخصیّت، جستجوی هویت، افتادن در ورطۀ سقوط و ویژگیهای ساختاری همسانی چون؛ جریان سیّال ذهن، وجود شاخصه های سوررئالیسم، و توصیف های ظاهری و باطنی برخوردارند. هدف آن است که با سنجش این همانندیها، دریافت تازهای از ساختار و محتوای این دو اثر ارزشمند در حوزۀ ادبیات تطبیقی حاصل شود. روش کار به صورت توصیفی-تحلیلی و براساس مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی است. برخی نتایج بهدست آمده به این قرار است: الف) وجود ساختارهای مشابه در این دو رمان نشان می دهد دو نویسنده تحت تأثیر فنون داستان پردازی ادبیات غربی هستند. ب) حضور پررنگ شاخصه های سوررئالیسم در دو رمان باعث پذیرش آنها در زمرۀ رمانهای این مکتب می شود. ج) برخورد با شرایط اجتماعی همچون خفقان سیاسی و اجتماعی و نبود آزادی بیان، دستاویزی برای دو نویسنده است تا به سبکی ویژه از نگارش سوررئالیسم و جریان سیّال ذهن برای بیان مقاصد خویش دست یابند. | ||
کلیدواژهها | ||
رمان معاصر؛ نجیب محفوظ؛ هوشنگ گلشیری؛ الشحاذ؛ شازده احتجاب | ||
مراجع | ||
آسابرگر، آرتور (1380). روایت در فرهنگ عامیانه، رسانه و زندگی روزمره. ترجمۀ محمدرضا لیراوی، تهران: سروش. اطهری، عظیم (1387). نقد و بررسی سه اثر شحاذ، عبث الاقدار، و همس الجفون نجیب محفوظ. پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی. بیات، حسین(1387). داستاننویسی جریان سیال ذهن. تهران: علمی و فرهنگی. بیگزبی، سی.و.ای (1379). دادا و سوررئالیسم. ترجمه حسن افشار، چ سوم، تهران: مرکز. تسلیمی، علی(1388). گزارههایی در ادبیات معاصر ایران. چاپ دوم، تهران: کتاب آمه. حسنین، عادل (2007). نجیب محفوظ الحائز علی جایزه نوبل فی الادب. الطبعة الأولی، لانا. حسینی، صالح(1372). بررسی تطبیقی خشم و هیاهو و شازده احتجاب. تهران: نیلوفر. داد، سیما(1390). فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ پنجم، تهران: مروارید. دیچز، دیوید (1366). شیوههای نقد ادبی. ترجمهی محمدتقی صدیقیان و غلامحسین یوسفی، تهران: علمی و فرهنگی. ربیع، محمد احمد وسالم احمد الحمدانی(2003). دراسات فی الادب العربی الحدیث(النثر). الاردن: دار الکندی للنشر و التوزیع. رضایی، عربعلی (1382). واژگان توصیفی ادبیات: فارسی- انگلیسی. تهران: فرهنگ معاصر. سلماوی، محمد(1388). ایستگاه آخر نجیب محفوظ. ترجمه اعظم السادات میرقادری، تهران: پژوهش دادار. سناپور، حسین(1386). جلوههای داستان. تهران: چشمه. سید حسینی، رضا (1384). مکتبهای ادبی. چاپ سیزدهم، تهران: نگاه. صابرپور، زینب و محمدعلی غلامینژاد (1388). روابط قدرت در شازده احتجاب. فصلنامۀ زبان و ادبیات فارسی، شماره 12، 99-124. عبداللهیان، حمید (1377). شخصیتپردازی در داستان. مجله کیهان فرهنگی، شماره 149، 65-149. ------------ (1381). شخصیت و شخصیتپردازی در داستان معاصر. تهران: آن. عطیه، جورج و دیگران (1391). ادبیات معاصر عرب. ترجمه علی گنجیان خناری، عباس نوروز پورنیازی، تهران: سخن. غطاشه، داود و حسین راضی(2000). قضایا النقد العربی قدیمها و حدیثها. الاردن: دار الثقافة للنشر و التوزیع. القط، عبدالقادر (2001). فی الادب العربی الحدیث. القاهرة: دار غریب للطباعة و النشر و التوزیع. قویمی، مهوش (1387). بوف کور و شازده احتجاب دو رمان سوررئالیست. پژوهشنامۀ علوم انسانی، شمارة 57، 317-334. گلدمن، لوسین(1371). جامعهشناسی ادبیات. (دفاع از جامعهشناسی رمان)، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: هوش و ابتکار. گلشیری، هوشنگ (1384). شازده احتجاب. چاپ چهاردهم، تهران: نیلوفر. گودرزی لمراسکی، حسن و معصومه زندنا (1392). جریان سیال ذهن در رمان الشحاذ نجیب محفوظ. فصلنامۀ لسان مبین، شماره یازده، 161-179. لوکاچ، جورج (1380). نظریه رمان. ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران: قصه. محفوظ، نجیب (1388). گدا. ترجمة محمد دهقانی، چاپ سوم، تهران: نیلوفر. ---------- (1982). الشحاذ. القاهرة: دارمصر للطباعة. مستور، مصطفی(1386). مبانی داستان کوتاه. تهران: مرکز. میرصادقی، جمال (1366). ادبیات داستانی (قصّه، داستان کوتاه ، رمان). تهران: شفا. ------------ (1380). عناصر داستان. چاپ چهارم، تهران: سخن. میرصادقی، میمنت (1376). واژهنامه هنر شاعری. چاپ دوم ،تهران: کتاب مهناز. میرعابدینی، حسن(1369). فرهنگ داستاننویسان ایران. تهران: دبیران. نوری، نظامالدین (1385). مکتبها، سبکها وجنبشهای ادبی جهان تا پایان قرن بیستم. چاپ سوم، تهران: زهره. ولچل، سندی (1387). فقط پنچ ثانیه فرصت دارید. کتاب همشهری داستان، شماره اول، 1-2. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 228 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 286 |