تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,243 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,899 |
تأملی در افقهای انتظار در شروح معاصران بر غزل اول دیوان حافظ | ||
پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
دوره 1، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 65-77 اصل مقاله (1017.23 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
یدالله نصراللهی* 1؛ ریحان سیاوش آبکناری2 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
2دانشجوی کارشناسیارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران | ||
چکیده | ||
شروح زیادی بر دیوان حافظ نوشتهاند که میتوان از جنبههای مختلف به بحث و بررسی آنها پرداخت. اگر بتوان از منظر دریافت و افقانتظار از فروع نظریۀ هرمنوتیک، شروح دیوان حافظ را که همزمان با ترویج این نظریه، تألیف شدهاند، بررسی کنیم، بهوضوح میتوانیم به خلأ و فقدان پشتیبانی این نظریه و همسانهای مختلف آن پیببریم. پرسش اصلی این است که افق انتظار این شارحان یا شروح، چه بوده است؟ در پاسخ میتوان گفت که بهدلیل نبود نظریۀ منسجم و جریانی، چنانکه باید، افق انتظاری در این شروح دیده نمیشود. فقط در سه شرح عمدۀ حافظنامه، گمشدۀ لب دریا و وصل خورشید، میتوان تا حدودی به افق مدنظر نزدیک شد و به آن دست یافت. افق انتظار، دریافت و برداشتی است که خواننده/ شارح در خواندن و شرح اثر بدان دست مییابد و آن را به مخاطب منتقل میکند و در واقع با آن افق، اثر را تفسیر، بررسی و تحلیل میکند. جامعۀ آماری و نمونۀ منتخب این پژوهش، شرح غزل اول دیوان حافظ در هفده شرح است که برخی از آن شروح، بیشتر، شعر حافظ را به نثر بازنویسی کردهاند. عمدهترین مواردی که میتوان از آنها به افق انتظار در شروح دیوان حافظ تعبیر کرد، عبارتاند از مبارز سیاسیـاجتماعی، عرفانی، ملامتی و ستیز با ریا و زهد دروغین. درخور ذکر است که روش معنیکردن و شرح ابیات و اشعار در برخی از شروح، عین هم یا نزدیک به هم است. روش تحقیق این مقاله، مقایسهای، تحلیلی و استنباطی است که در آن از شیوههای اسنادی، فیشبرداری و کتابخانهای در گردآوری مطالب استفاده شده است | ||
کلیدواژهها | ||
شروح دیوان حافظ؛ افق انتظار؛ هرمنوتیک؛ نظریۀ دریافت؛ تأویل عرفانی | ||
مراجع | ||
- احمدی، بابک (1380)، ساختار و تأویل متن،چاپ هفتم، تهران: مرکز. - استعلامی، محمد (1383)، درس حافظ، چاپ دوم، تهران: سخن. - اشنایدر، رالف (1391)،نظریۀ واکنش خواننده، به نقل از دانشنامۀ روایتشناسی، تهران: علم. - ایگلتون، تری (1380)، پیشدرآمدی بر نظریۀ ادبی، ترجمۀ عباس مخبر،چاپ دوم، تهران: مرکز. - برزگرخالقی، محمدرضا (1384)، شاخ نبات حافظ،چاپ دوم، تهران: زوار. - پورنامداریان، تقی (1388)، گمشدۀ لب دریا،چاپ سوم، تهران: سخن. - تودورف، تزوتان (1382)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمۀ محمدنبوی، تهران: آگه. - ثروتیان، بهروز (1380)، شرح غزلیات حافظ، چاپ اول، تهران: پویندگان. - جلالیان، عبدالحسین (1379)، شرح جلالی بر حافظ،چاپ اول، تهران: یزدان. - حافظ، شمسالدین محمد (1392)، دیوان، تدوین و تصحیح دکتر رشید عیوضی،چاپ دوم، تهران: امیرکبیر. - حمیدیان، سعید (1392)، شرح شوق، تهران،چاپ دوم، قطره. - خرمشاهی، بهاءالدین (1372)، حافظ نامه،چاپ پنجم، تهران: علمی و فرهنگی. - خطیب رهبر، خلیل (1383)، دیوان غزلیات حافظ با معنی واژهها،چاپ سیوهفتم، تهران: صفیعلیشاه. - ریکور، پل (1373)، زندگی در دنیای متن، ترجمۀ بابک احمدی، تهران: نشر مرکز. - زرینکوب، عبدالحسین (1374)، نقش بر آب، چاپ سوم، تهران: سخن. - زیبایی، محمدعلی (1387)، شرح صد غزل از حافظ،چاپ اول، تهران: پاژنگ. - سعادتپرور، علی (1392)، جمال آفتاب و آفتاب هر نظر، چاپ هشتم، تهران: احیاء کتاب. - سلدن، رامان و پیتر ویدوسون (1384)، راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عباس مخبر،چاپ سوم، تهران: طرح نو. - سودی بسنوی، محمد (1372)، شرح سودی بر حافظ، ترجمۀ دکتر عصمت ستارزاده،چاپ هفتم، تهران: زرین. - شمیسا، سیروس (1380)، کلیات سبکشناسی،چاپ ششم، تهران: فردوس. - غنی، قاسم (1386)، بحث در آثار و افکار و احوال حافظ، تهران: هرمس. - فرشادمهر، ناهید (1388)، دیوان حافظ با شرح کامل ابیات، چاپ هشتم، تهران: گنجینه. - قیصری، ابراهیم (1393)، یک نکته از این معنی، چاپ اول، تهران: جامی. - مظفری، علیرضا (1395)، وصل خورشید، چاپ دوم، تبریز: آیدین. - مکاریک، ایرنا (1388)، دانشنامۀ نظریههای ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی،چاپ سوم، تهران: آگه. - موران، برنا (1389)، نظریههای ادبیات و نقد، برگردان ناصر داوران، چاپ اول، تهران: نگاه. - هارلند، ریچارد (1388)، درآمدی تاریخی بر نظریۀ ادبی از افلاتون تا بارت، ترجمۀ گروه مترجمان شیراز، چاپ سوم، تهران: چشمه. - هروی، حسینعلی (1375)، شرح غزلهای حافظ،چاپ چهارم، تهران: سیمرغ. - یوسفی، حسینعلی (1381)، دیوان حافظ، نسخۀ خانلری و قزوینی،چاپ اول، تهران: روزگار. References - Abrams. M. H. (1385), AGlossary of literary terms. تهران: افست - Jackson, J. R. (1989), Historical critism and themeaning of texts . Londonand Newyork. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 233 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 171 |