تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,202 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,857 |
تحلیل روان شناختی چند تمثیل هزل آمیز ازمثنوی معنوی مولوی | ||
پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
دوره 1، شماره 4، اسفند 1399، صفحه 79-94 اصل مقاله (1.13 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
مریم وفایی فرد* 1؛ محمد بهنام فر2 | ||
1استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان مشهد، پردیس شهید هاشمی نژاد | ||
2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند | ||
چکیده | ||
یکی از مهمترین مسائلی که ذهن پژوهندگان و ناقدان مثنوی را به خود مشغول کرده، تمثیلهای هزلآمیزی است که بهویژه در برخی از آنها، به بیپرواترین شکلی به مستهجنگرایی پرداخته شده است. برخی مثنویپژوهان این موضوع را برنتافته و آن را با فضای معنوی متن ناسازگار یافتهاند و گروهی آن را با دلایل مختلفی توجیه کردهاند. در مقالۀ حاضر، پس از توضیح مختصری در باب هزل، سعی بر این است که به مسائلی از قبیل جایگاه هزل در سنت شعری و عصر مولوی، اتفاقی یا هدفمندبودن انتخاب اینگونه تمثیلها و سپس بررسی و تحلیل روانشناختی آن، پرداخته شود. نتایج تحقیق که به شیوۀ تحلیل محتوا انجام گرفته، بیانگر آن است که وجود اینگونه حکایتها، علاوه بر رعایت حال مستمعان و جنبۀ تعلیمی آنها، به گونهای که در مثنوی مطرح شده است، نهتنها برانگیزانندۀ مخاطبان نیست، بلکه زشتی آن را بیشتر مینمایاند و از دیدگاه روانشناسی، باعث کاهش تمایل به پلیدی میشود و در پایان، به چرایی چینش اینگونه تمثیلها که از دفتر چهارم به بعد بازتاب بیشتری دارد، پرداخته شده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تحلیل روانشناختی؛ هزل؛ تمثیل؛ مثنوی؛ مولوی | ||
مراجع | ||
- آریانپور، یحیی (1357)، از صبا تا نیما، چاپ پنجم، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی. - اسلامیندوشن، محمدعلی (1382)، جام جهانبین، تهران: قطره. - اسلامیندوشن، محمدعلی (1384)، باغ سبز عشق، چاپ دوم، تهران: یزدان. - اتکینسون، ریتا و ریچارد اتکینسون (1383)، زمینۀ روانشناسی هیلگارد، ترجمۀ محمدتقی براهنی، بهروز بیرشک و...، تهران: ارجمند. - بهزادی اندوهجردی، حسین (1378)، طنز و طنزپردازی در ایران، تهران: صدوق. - پولادی ریشهری و سیدموسی گلستانه (1378)، روانشناسی شوخطبعی، خلاقیت سلامت روان، تهران: نسل نواندیش. - دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. - حلبی، علیاصغر (1364)، مقدمهای بر طنز و شوخطبعی در ایران، تهران: مؤسسۀ انتشارات پیک. - رادفر، ابوالقاسم (1368)، فرهنگ بلاغی - ادبی، چاپ اول، تهران: اطلاعات. - زرینکوب، عبدالحسین (1357)، ارسطو و فن شعر، تهران: امیرکبیر. - زرینکوب، عبدالحسین (1361)، نقد ادبی، دو جلد، چاپ سوم، تهران: امیرکبیر. - زرینکوب، عبدالحسین (1368)، سرّ نی، چاپ سوم، تهران: علمی. - زرینکوب، عبدالحسین (1374)، بحر در کوزه، چاپ ششم، تهران: علمی. - زرینکوب، عبدالحسین (1381)،شعر بیدروغ شعر بینقاب، چاپ نهم، تهران: علمی. - ساکی، محمدرضا (1389)، «انگیزههای طنز و هزل در مثنوی معنوی»، مجلۀ زیباییشناسی ادبی، شمارۀ 3، 123-152. - ساکی، محمدرضا (1390)، «جنبۀ تعلیمی هزل در مثنوی»، پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی، سال سوم، شمارۀ دهم، تابستان 1390، 153-174. - سروش، عبدالکریم (1367)، تمثیل در شعر مولانا، تهران: برگ. - شفیعی کدکنی، محمدرضا (1374)، مفلس کیمیافروش، چاپ دوم، تهران: سخن. - شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380)، تازیانههای سلوک، چاپ سوم، تهران: آگه. - شفیعی کدکنی، محمدرضا (1386)، قلندریه در تاریخ، چاپ اول، تهران، سخن. - صاحبی، علی (1388)، تمثیل درمانگری: کاربرد تمثیل در بازسازی شناختی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاههای سمت. - عبقری، ناهید (1390)، سیر معنوی با قصههای مثنوی نگاهی اجمالی به نمادسازی و رمزپردازی، مشهد: آستان قدس. - فیست، جس و گرگوری فیست (2002 ) نظریههای شخصیت، ترجمۀ یحیی سیدمحمدی، تهران: روان. - گلسر، ویلیام (1390)،تئوری انتخاب درآمدی بر روانشناسی امید، ترجمۀ علی صاحبی، تهران: سایۀ سخن. - مولوی، جلالالدین (1371)، مثنوی معنوی، به سعی و اهتمام رینولد نیکلسون، تهران: امیرکبیر. - مؤمنزاده، محمدصادق (1378)، برداشتهای رواندرمانی از مثنوی، تهران: سروش. - نصری نصرآبادی، مجید (1382)، طنز و هجو و هزل در مثنوی معنوی، پایاننامه، دانشگاه بینالمللی امام خمینی قزوین. - نیکوبخت، ناصر (1380)، هجو در شعر فارسی (نقد و بررسی شعر هجوی از آغاز تا عصر عبید)، تهران: دانشگاه تهران. - وکیلی، شروین (1385)، جامعهشناسی جوک و خنده، تهران: اندیشهسرا. - هاشمی، جمال (1379)، مکتب مولانا و روانشناسی نوین، تهران: شرکت سهامی انتشار. - هاشمی، جمال (1379)، پیغام سروش مکتب مولانا و روانشناسی نوین، تهران: شرکت سهامی انتشار. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 273 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 228 |