آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,170 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,831 |
بررسی تناسب زبان و محتوای شعر عرفانی عهد تیموری بر اساس نظریۀ تمثیل آگویناس (مطالعۀ موردی: ابزار بیان وحدت وجود در هفتاورنگ جامی) | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 5، خرداد 1400، صفحه 77-97 اصل مقاله (344.75 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| حمید طاهری* 1؛ رمضان تفسیری2 | ||
| 1عضو هیأت علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی ره | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی | ||
| چکیده | ||
| عرفان نوعی از شناخت فراحسی و فراعقلی و مسیر و طریقی در معرفت است که عارف با سیر و طی مراحل سلوک، صاحب دریافت و تجارب و معرفتی خاص میشود که انتقال حقیقت این تجارب، با زبان عبارت و معمول، غیرممکن است. عارف با استفاده از ابزارهایی ویژه، به ابداع زبان جدید میپردازد که آن را «زبان اشارت» میگویند. عرفان تعلیمی ایجاب می کند تا امور انتزاعی و مفاهیم متناقض نما در قالب حکایتها، قصهها، رمزها، تمثیل و دیگر گونه های زبان اشاری ملموس و محسوس شود که این کارکرد، سبب گسترش زبان عرفان بهویژه حکایت و تمثیل شد و عرفان از حیث زبان و محتوا تحول پذیرفت. تحول محتوایی و زبانی عرفان، کاهش جذبات، تلفیق شریعت و طریقت، رونق و تأثیر اندیشههای شیعی و مکتب ابنعربی در عرفان دورۀ تیموری برجسته و هویداست. این اثربخشی، عرفان ذوقی را به تعلیمی و زبان رمزی را به زبان تصویری و تعلیمی تبدیل کرد و آثار شعری جامی، از این منظر از شاهکارهای ادب تعلیمی دورۀ موردمطالعۀ این تحقیق محسوب میشوند. این مقاله با تکیه بر نظریۀ تمثیل به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، به این نتیجه دست یافته است که شاخصترین ابزار بیان اشاری در این دوره، تمثیل است؛ زیرا حکایت‌های تمثیلی با تمام ظرفیتها و ظرافتها، توان محسوس سازی امور معقول را دارند. برای محدودکردن دامنۀ تحقیق، به موضوع وحدت وجود و شاخه‌ها و وابسته های آن در هفتاورنگ جامی بسنده کرده ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبان عرفان؛ شعر عرفانی؛ تجربۀ وحدت وجود؛ نظریه تمثیل؛ هفتاورنگ | ||
| مراجع | ||
|
- آملی، سیدحیدر (1367)، جامع‌الاسرار ومنبع‌الانوار، تهران: علمی و فرهنگی،
- ابنعربی، محییالدین (1395)، فصوصالحکم، با توضیح و تحلیل محمدعلی و صمد موحد، تهران: مولی.
- استیس، والترنس (1388)، عرفان و فلسفه، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، چاپ هفتم، تهران: سروش.
- پترسون، مایکل و دیگران (1379)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
- پورجوادی، نصرالله (1385)، زبان حال در عرفان و ادبیات فارسی، تهران: هرمس.
- پورنامداریان، تقی (1396)، رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی، چاپ نهم، تهران: علمی فرهنگی.
- پیتر، والتر (1396)، سبک، ترجمۀ رحیم کوشش، تهران: سبزان.
- جامی، عبدالرحمن (1383)، اشعۀالمعات، تحقیق هادی رستگارمقدم گوهری، قم: بوستان کتاب.
- جامی، عبدالرحمن (1370)، مثنوی هفتاورنگ، تصحیح مرتضی مدرس گیلانی، چاپ ششم، تهران: بوستان کتاب.
- جیمز، ویلیام (1372)، دین و روان، ترجمۀ مهدی قائنی، تهران: آموز انقلاب اسلامی.
- چیتیک، ویلیام (1397)، عوالم خیال، ترجمۀ قاسم کاکایی، چاپ هشتم، تهران: هرمس.
- حکمت، علیاصغر (1386)، جامی، چاپ سوم، تهران: توس.
- الحکیم، سعاد (1391)، ابنعربی و زبان تازۀ عرفان، ترجمۀ مسعود جعفری، تهران: جامی.
- خلیلی جهانتیغ، مریم (1380)، «ساخت حکایت تمثیلی در هفتاورنگ جامی»، مجلۀ علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان، ویژه‌نامۀ زبان و ادبیات، شماره 18، صص 173- 182.
- داوودی، غلامرضا و همکاران (1391)، «بررسی و تحلیل تمثیلهای تعلیمی وحدت وجود و تجلی در شرح رباعیات جامی»، فصلنامۀ تحقیقات تعلیمی و غنائی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، شمارۀ پیاپی: چهاردهم، صص 65-80.
- رحیمیان،سعید (1398)، «نقد و بررسی نظریۀ انالوژی توماس آگویناس»، مجلۀ پژوهشهای هستیشناختی، شمارۀ 15.
- رضی، احمد و عبدالغفار رحیمی (1387)، «ویژگیهای زبان عرفانی شمس تبریزی»، مجلۀ علمیپژوهشی دانشکدۀ ابیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، شمارۀ 16، صص 199-114.
- زمردی، حمیرا (1396)، نظریۀ ناسازها در ساختار زبان عرفان، چاپ دوم، تهران: زوار.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1380)، ادوار شعر فارسی، چاپ ششم، تهران: سخن.
- علی زمانی،امیرعباس (1378)، «معناشناسى اوصاف الهى»، مجلۀ نامۀ مفید، شمارۀ 18، ص 153-186.
- غزالی، احمد (1359)، سوانح، بر اساس تصحیح ملموت ریتر و نصرالله پورجوادی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- فتوحی، محمود (1384)، «تمثیل، ماهیت، اقسام و کارکرد»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، سال 12-13، شمارۀ 47، صص 141-177.
- فروم، اریک (1394)، زبان از یاد رفته، ترجمۀ ابراهیم امانت، چاپ سوم، تهران: علمی و فرهنگی.
- فولادی، علیرضا (1389)، زبان عرفان، چاپ سوم، تهران: سخن.
- قیصری، داوود (1387)، شرح بر فصوصالحکم ابنعربی، ترجمۀ محمد خواجویی، چاپ اول، تهران: مولی.
- کاسیرر، ارنست (1377)، اسطورۀ دولت، ترجمۀ یدالله موقن، تهران: هرمس.
- لاهیجی، محمد (1387)، مفاتیحالاعجاز فیشرح گلشن راز، تصحیح محمدرضا برزگر خالقی، تهران: خاشع.
- مستملیبخاری، ابوابراهیم (1365)، شرح تعرف لمذهب اهل تصوف، ج 4، تصحیح محمد روشن، تهران: اساطیر.
- مککوئین، جان (1389)، تمثیل، ترجمۀ حسن افشار، تهران: مرکز.
- مولوی، جلالالدین محمد (1395)، مثنوی معنوی، نسخۀ نیکلسون، به کوشش کاظم عابدینیمطلق، چاپ سوم، قم: آوای ماندگار.
- میرباقریفرد، علیاصغر و معصومه محمدی (1394)، «عبارت و اشارت در زبان عرفان»، دوفصلنامۀ پژوهشنامۀ عرفان، شمارۀ 15، صص 193-216.
- نصیریجامی، حسن (1393)، مکتب هرات و شعر فارسی، تهران: مولی.
- هجویری، علیابن عثمان (1304)، کشفالمحجوب، با تصحیح و مقدمۀ والنتین ژوفسکی، لنینگراد: دارالعلوم.
- همدانی، باباطاهر (1397)، کلمات قصار باباطاهر، شرح ابراهیم دینانی، تألیف امیر اسماعیلی و همکاران، قم: نور سخن.
- همتی، همایون (1378)، «زندگی و اندیشۀ قدیس توماس آگویناس»، نشریۀ نامۀ فلسفه،شمارۀ 5.
- یارشاطر، احسان (1383)، شعر فارسی در عهد شاهرخ، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 153 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 186 |
||