تعداد نشریات | 23 |
تعداد شمارهها | 368 |
تعداد مقالات | 2,890 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,566,192 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,855 |
واکاوی ارتباط تاوۀ قطبی با بارشهای روزانۀ فرین بالا در شمال غرب ایران | ||
جغرافیا و پایداری محیط | ||
دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 41، دی 1400، صفحه 59-82 اصل مقاله (1.33 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2022.6844.2437 | ||
نویسنده | ||
نفیسه رحیمی* | ||
گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران | ||
چکیده | ||
نوسان تاوۀ قطبی یکی از نمودهای برجستۀ برهم کنش پوشن سپهر و وردسپهر است که در فرینهای آبوهوایی نقش بسزایی دارد. بنابراین در پژوهش حاضر، بهمنظور شناسایی پیوند بارش روزانۀ فرین بالا با تاوۀ قطبی و تأثیر کنترلی آن بر سامانه های همدید، به تحلیل زمانیـمکانی تاوۀ قطبی برای ایستگاههای واقع در شمال غرب پرداخته شد. در این پژوهش، با توجه به رویکرد آماریـهمدیدی، ابتدا همگنی داده های بارش و روند بارش در هر شش ایستگاه بهترتیب به کمک آزمونهای نرمال استاندارد مطلق و آزمون رگرسیون خطی مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس بهمنظور تحلیل همدید و آگاهی از چگونگی گسترش و اثرگذاری تاوۀ قطبی بر ایستگاههای مورد مطالعه، موقعیت مکانی تاوۀ قطبی با اعمال تحلیل مؤلفههای اصلی از نوع T بر روی دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل در تراز 500 هکتوپاسکال برای 177 روز بررسی و 6 مؤلفه تشخیص داده شد که 90 درصد واریانس دادهها را تبیین میکرد. با تحلیل همدید موقعیت زمانی و مکانی تاوۀ قطبی طی روزهای منتخب، شش الگوی کلی شناسایی شد که در هریک از این الگوها موقعیت مکانی تاوه، امتداد و عمق ناوه متفاوت بود. بیشترین موقعیت قرارگیری تاوه در الگوی اول دیده شد که ناوه های حاصل از تاوه بیشترین عمق و گستردگی را بر روی دریای سیاه داشت. در تمامی الگوها، بارش روزانۀ فرین بالا بر اثر قرارگیری ناوۀ حاصل از تاوۀ قطبی در نزدیکی منطقۀ مورد مطالعه ایجاد شده بود که همزمان با استقرار بندالهای عظیم رکس و امگایی بر روی اروپا بود. | ||
کلیدواژهها | ||
تاوۀ قطبی؛ بارش روزانۀ فرین بالا؛ شمال غرب؛ مؤلفه اصلی | ||
مراجع | ||
بازگیر، سعید؛ عباسی، فائزه؛ اسعدی اسکویی، ابراهیم؛ حقیقت، مسعود؛ رضازاده، پرویز (1398). تحلیل همگنی دادههای دما و بارش در ایران با رویکرد اقلیمی. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 6 (1)، 51ـ70.
برهانی، نجمه؛ احمدی گیوی، فرهنگ؛ محب الحجه، علیرضا؛ میرزائی، محمد (1399). بررسی ارتباط تاوۀ قطبی پوشنسپهری با ساختار وردایست دینامیکی در منطقۀ جنوب غرب آسیا همراه با دو مطالعۀ موردی. ژئوفیزیک ایران، 14(2)، 15ـ32.
برارخانپور، صدیقه؛ قربانی، خلیل؛ سالاری جزی، میثم؛ رضایی قلعه، لاله (1399). مطالعۀ روند تغییرات فصلی و سالانۀ بارش با روش رگرسیون چندک (مطالعۀ موردی: ایستگاه هاشمآباد گرگان). پژوهشهای اقلیمشناسی، 10 (39)، 89ـ104.
پاک نظر، سارا (1383). بررسی موقعیت تاوۀ قطبی و اثر آن بر سرماهای شدید در شمال شرق ایران. پایان نامۀ کارشناسی ارشد هواشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران.
چنگیزی، هاجر (1393). بررسی اقلیمشناختی وردایست دینامیکی روی ایران. پایاننامۀ کارشناسی ارشد ژئوفیزیک، مؤسسۀ ژئوفیزیک دانشگاه تهران، تهران.
حسینی صدر، عاطفه؛ راشدی، شهناز؛ محمدی، غلامحسن (1398). تحلیل آماری رود تغییرات بارش در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه و ارتباط آن با کاهش تراز آب. سومین کنفرانس ملی هیدرولوژی ایران، تبریز. در: https://civilica.com/doc/951015.
حمیدیانپور، محسن؛ خسروی، محمود (1398). ردّپای گرمایشی جهانی در بارشهای بهار 1398 غرب ایران. کنفرانس منطقهای تغییر اقلیم، تهران، 6، 1ـ10. در: https://civilica.com/doc/1002746.
دانشور وثوقی، فرناز (1399). تعیین تناوب تأثیرگذار در روند سریهای زمانی بارش و رواناب؛ مطالعۀ موردی: دشت اردبیل. مهندسی منابع آب، 13(4)، 27ـ42.
عباسزاده اقدم، کیارا؛ محبالحجه، علیرضا؛ احمدی گیوی، فرهنگ (1393). بررسی اثرهای اقلیمشناختی تاوۀ قطبی پوشنسپهر در منطقۀ جنوب غرب آسیا. فیزیک زمین و فضا، 40 (4)، 127ـ138.
عباسزاده تهرانی، نادیا؛ مخدوم، مجید؛ مهدوی، محمد (1389). بررسی تأثیر تغییرات کاربری اراضی بر میزان دبی سیلابها با کاربرد فناوری سنجش از دور و سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (GIS) منطقۀ مورد مطالعه: حوضۀ آبریز رودخانۀ مادرسو. پژوهشهای محیطزیست، 1 (2)، 78ـ90.
علیدادی، معصومه (1389). نقش تاوۀ قطبی در تعیین نوع و مقدار بارش در میانۀ غرب ایران. پایاننامۀ کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران.
قاجارنیا، نوید؛ لیاقت، عبدالمجید؛ دانشکار آراسته، پیمان (1393). صحتسنجی دادههای بارندگی ایستگاههای غیرثبات سازمان هواشناسی و تماب در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه. حفاظت منابع آبوخاک، 4 (1)، 91ـ109.
محمدی، غلامرضا؛ برنا، رضا؛ اسدیان، فریده (1399). تحلیل زمانیـمکانی تاوۀ قطبی و نقش آن در وقوع روزهای بارش روزانۀ فرین بالا و فراگیر حوضۀ آبریز قرهسو در استان کرمانشاه. تحلیل فضایی مخاطرات محیطی، 7(3)، 179ـ206.
مرادی، حمیدرضا (1380). تحلیل سینوپتیکی تاوۀ قطبی و اثرهای آن بر اقلیم ایران. رسالۀ دکتری جغرافیای طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.
مسعودیان، سید ابوالفضل (1385). اقلیم شناسی همدید و کاربرد آن در مطالعات محیطی. اصفهان: دانشگاه اصفهان. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 417 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 228 |