دانشگاه رازی
درخواست شاپا
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام
بانک اطلاعات نشریات کشور
پژوهشگاه علوم وفناوری اطلاعات ایران
دبیرخانه کمیسیون بررسی نشریات علمی
سامانه رتبه بندی نشریات علمی کشور
سامانه جامع رسانه های کشور
کمیته بین المللی اخلاق در نشر

 آمار

تعداد نشریات23
تعداد شماره‌ها368
تعداد مقالات2,890
تعداد مشاهده مقاله2,566,219
تعداد دریافت فایل اصل مقاله1,821,877
اسلامی, آزاده, حسن زاده نیری, محمدحسن. (1400). بررسی و تحلیل تشبیه های مربوط به اسما و صفات خداوند در مثنوی (با تکیه بر سه دفتر اول). , 2(1), 23-38.
آزاده اسلامی; محمدحسن حسن زاده نیری. "بررسی و تحلیل تشبیه های مربوط به اسما و صفات خداوند در مثنوی (با تکیه بر سه دفتر اول)". , 2, 1, 1400, 23-38.
اسلامی, آزاده, حسن زاده نیری, محمدحسن. (1400). 'بررسی و تحلیل تشبیه های مربوط به اسما و صفات خداوند در مثنوی (با تکیه بر سه دفتر اول)', , 2(1), pp. 23-38.
اسلامی, آزاده, حسن زاده نیری, محمدحسن. بررسی و تحلیل تشبیه های مربوط به اسما و صفات خداوند در مثنوی (با تکیه بر سه دفتر اول). , 1400; 2(1): 23-38.

بررسی و تحلیل تشبیه های مربوط به اسما و صفات خداوند در مثنوی (با تکیه بر سه دفتر اول)

پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی
دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 5، خرداد 1400، صفحه 23-38    اصل مقاله (954.65 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
آزاده اسلامی* 1؛ محمدحسن حسن زاده نیری2
1دانش آموختۀ دکتری ادبیات عرفانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین
2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی
چکیده
تصور و تصویر خداوند در ذهن هر متفکر و هنرمند دینداری، بخش مهمی از جهان ­بینی اوست. این تصور از خداوند، مبنای چگونگی رابطۀ انسان با خدا، خودش، جهان و سایر انسان­ها را تشکیل می­دهد. تشبیه، ابزار مناسبی برای بیرون‌کشیدن جنبه­ های پنهان این تصوّر و تصویر است. این پژوهش در پی آن است که تشبیه ­های به ­کاررفته دربارۀ خداوند را در سه دفتر نخست مثنوی بررسی کند و زوایای پنهان دیگری را از تصور خدا در ذهن مولوی روشن سازد. برای بررسی و برداشت دقیق­تر تصور خداوند در مثنوی، تشبیه ­های مربوطه از منظر وجه ­شبه با اسماء و صفات خداوند تطبیق داده شده ­اند. هرکدام از تشبیهات مربوط به خداوند در مثنوی به اسم یا اسمائی از خدا اشاره دارد. این پژوهش به شیوۀ توصیفی‌ـ‌تحلیلی سامان یافته و نشان داده مولوی با ابزار تشبیه توانسته است، تصاویری برای مخاطب خلق کند که به اسماء و صفات الهی اشاره دارند. مولوی در تشبیهات خود، بیشتر از عناصر طبیعت و تصاویر زیبا استفاده کرده است. وجه ­شبه­ هایی نیز که میان مشبه (خدا و یا صفات او) با مشبهٌ­ به وجود دارد متناسب و هماهنگ با اسماء جمالی خداوند است. این نکته نشان­ دهندۀ تصوّر خدایی مهربان در اندیشۀ مولوی است. همچنین، این پژوهش نشان می­دهد که می­توان تشبیهات مربوط به خداوند را در مثنوی، از منظر اشاره به اسماء الهی به سه دسته تقسیم کرد: تشبیه­ هایی که با نشان‌دادن یک تصویر به یک اسم، به دو اسم یا به سه اسم از اسماء الهی اشاره دارند.
 
کلیدواژه‌ها
مثنوی؛ تشبیه؛ اسماء الهی؛ صفات الهی
مراجع
- قرآن کریم.

- نهج ­البلاغه.

- ابن­ عربی، محی­ الدین (1391)، فتوحات مکیّه، جلد پانزدهم، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، چاپ چهارم، تهران: مولی.

- ابن­ عربی، محی­ الدین (1391)، فتوحات مکیّه، جلد دوم، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، چاپ چهارم، تهران: مولی.

- اسلامی، آزاده و همکاران (1398)، «تحلیل تطبیقی تصاویر بلاغی عشق، غم و مرگ در اشعار سهراب سپهری و مولوی»، ادبیات پارسی معاصر، شمارۀ پیاپی 27، صص 51- 31.

- الهی قمشه ­ای، محی­الدین (1379)، حکمت الهی، تصحیح هرمز بوشهری­ پور، تهران: روزنه.

- ایزوتسو، توشهی کو (1389)، صوفیسم و تائوئیسم، ترجمۀ دکتر محمدجواد گوهری، چاپ چهارم، تهران: روزنه.

- باباسالار، اصغر (1381)، «آیینۀ حضور تجلیگاه خداوند از دیدگاه مولانا (با تکیه بر مثنوی معنوی)»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران: شمارۀ 162 و 163، صص 567- 551.

- جعفری، حسن (1386)، «تجلی حق در مراتب هستی از دیدگاه مولوی»، پژوهش­های فلسفی، شمارۀ دوازدهم، پاییز و زمستان 86، صص 114- 97.

- حسن ­زاده، صالح (1388)، «فهم و برداشت مولانا از خدا، جهان، انسان»، فلسفه و کلام اسلامی آینۀ معرفت، دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ هجدهم، صص 124- 99.

- سروش، عبدالکریم (1385)، بسط تجربۀ نبوی، چاپ پنجم، تهران: مؤسسۀ فرهنگی صراط.

- شعرانی، عبدالوهاب (1390)، طلای سرخ، ترجمۀ دکتر احمد خالدی، چاپ دوم، تهران: سروش.

- شفیعی کدکنی، محمدرضا (1393)، صور خیال در شعر فارسی،چاپ هفدهم، تهران: آگه.

- شمیسا، سیروس (1386)، بیان، چاپ دوم، تهران: میترا.

- شوالیه، ژان و آلن گربران (1388)، فرهنگ نمادها، جلد اول، ترجمۀ سودابه فضایلی، چاپ دوم، تهران: جیحون.

- شیخ صدوق ابن بابویه (1389)، التوحید، ترجمه و توضیح یعقوب جعفری، قم: اکرام.

- صدرالمتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1383)، شرح اصول کافی، جلد 2، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

- صدرالمتألهین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1393)، مفاتیح­ الغیب، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، چاپ ششم، تهران: مولی.

- طباطبایی، سید محمدحسین (1391)، نهایه­ الحکمه، جلد 3، ترجمه و شرح دکتر علی شیروانی، چاپ دوازدهم، قم: بوستان کتاب.

- عطار، فریدالدین (1341)، دیوان غزلیات و قصاید عطار، تصحیح تقی تفضلی، تهران: انجمن آثار ملی.

- قنبری، بخش علی (1387)، «تصویر خدا در مثنوی»، اندیشه و نظر، سال سوم، شمارۀ 3، ص64-60.

- قیصری، داوود (1390)، شرح قیصری بر فصوص­ الحکم ابن­عربی، چاپ دوم، تهران: مولا.

- کاپلستون، فردریک چارلز (1388)، واحد در ادیان، ترجمۀ سیدمحمود یوسف­ ثانی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.

- معطوف، لویس (1387)، فرهنگ المنجد عربی به فارسی، جلد 1، ترجمۀ محمد بندرریگی، چاپ اول، تهران: اسلامی.

- مولوی، جلال­ الدین محمد (1378)، مثنوی معنوی، چاپ پنجم، تهران: پژوهش.

- یاحقی، محمدجعفر (1388)، فرهنگ اساطیر و داستان­ واره­ ها، چاپ دوم، تهران: فرهنگ معاصر.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 134
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 163


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب