آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,216 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,874 |
اشارات و معانی تعبیر «خلعت» در آثار سنایی، عطار و مولوی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 5، خرداد 1400، صفحه 115-125 اصل مقاله (287.07 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| سعید واعظ1؛ توحید شالچیان ناظر* 2 | ||
| 1استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ;دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران | ||
| چکیده | ||
| خلعت از دیرباز، اغلب به پوشش ظاهری رایجی اطلاق می‌شد که حاکم، پادشاه یا خلیفۀ مسلمانان به وزیران یا امیران اعطا می‌کرده است. خلعت، نه‌تنها مقوله‌ای مرتبط با سلطنت و دربار، بلکه تعبیری است که اهل معرفت، به‌ویژه سنایی، عطار و مولوی در آثار خود آن را به‌کار برده‌اند. با فرض اینکه اهل معرفت از صراحت در کلام خودداری می‌کنند و تمایل دارند به معنای مورد نظرشان در کلام اشارت داشته باشند، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که چه معانی و اشاراتی از تعبیر خلعت در آثار سنایی، عطار و مولوی قابل تأویل است؟ این پژوهش به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی انجام شده است. برایند تحقیق نشان میدهد که اگر حضرت حق، خلعت خاص را به عارف هبه کند، نیکو و پسندیده است؛ در غیر این صورت، خلعت حجاب سالک خواهد بود. وهبی یا کسبیبودن خلعت شأن اعتباری دارد؛ یعنی بر اساس برخی شواهد عارف می‌تواند از سر فضل حضرت حق، صاحب خلعت خاص شود و بر اساس برخی شواهد دیگر، عارف باید برای به‌دست‌آوردن آن جهاد با نفس کند. تشریفیبودن خلعت مهم‌ترین وجه آن است. همچنین، خلعت می‌تواند در معنای عفو‌کردن و پوشانیدن عیوب سالک مورد نظر اهل معرفت باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| عارف؛ خلعت؛ وهبی؛ کسبی؛ سنایی؛ عطار؛ مولوی | ||
| مراجع | ||
|
- ابن‌سینا، ابوعلی حسین‌بن عبدالله‌بن حسن‌بن علی (1316)، ترجمۀ کتاب اشارات (قسمت الهیات و طبیعیات)، تهران: وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه.
- انوری، حسن (1355)، اصطلاحات دیوانی دورۀ غزنوی و سلجوقی، تهران: طهوری.
- چیت‌ساز، محمدرضا (1379)، تاریخ پوشاک ایرانیان: از ابتدای اسلام تا حملۀ مغول، تهران: سمت.
- دانش‌پژوه، منوچهر (1379)، فرهنگ اصطلاحات عرفانی، تهران: فرزان روز.
- سبزعلیپور، جهاندوست (1385)، «خلعت و خلعتپوشی»، رشد و آموزش زبان و ادب فارسی، ش 77، صص 26- 28.
- سجادی، سیدجعفر (1383)، فرهنگ اصطلاحات عرفانی، تهران: طهوری.
- سنایی، ابوالمجد مجدودبن‌آدم (1383)، حدیقة‌الحقیقة و شریعة‌الطریقة، تهران: دانشگاه تهران.
- سنایی، ابوالمجد مجدودبن‌آدم (1962م)، مکاتیب سنایی، هند: دانشگاه علیگره.
- عطار نیشابوری، فریدالدین (1298)، اسرارنامه، تهران: بی‌نا.
- عطار نیشابوری، فریدالدین (1323)، مظهرالعجائب و مظهرالاسرار، تهران: بی‌نا.
- عطار نیشابوری، فریدالدین (1355ق)، الهی‌نامه، تهران: کتابفروشی اسلامیه.
- عطار نیشابوری، فریدالدین (1373)، منطق‌الطیر، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- عطار نیشابوری، فریدالدین (1376)، لسان‌الغیب، تهران: سنایی.
- عطار نیشابوری، فریدالدین (1384)، دیوان عطار، تهران: علمی و فرهنگی.
- عطار نیشابوری، فریدالدین (1905م)، تذکرة‌الاولیا، لیدن: مطبعۀ لیدن.
- غزالی، ابوحامد محمد (1383)، کیمیای سعادت، جلد 2، تهران: علمی و فرهنگی.
- کمپانی، نسیم (1391)، فرهنگ اصطلاحات پارچه و پوشاک در ایران (از دوران باستان تا آغاز عصر پهلوی)، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- گوهرین، سیدصادق (1380)، شرح اصطلاحات تصوف، ج 5، تهران: زوار.
- مستملی بخاری، اسماعیل (1363)، شرح التعرف لمذهب التصوف، جلد 1 و 2، تهران: اساطیر.
- مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی (1373)، مثنوی معنوی، تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
- مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی (1384)، دیوان کبیر شمس، تهران: طلایه.
- مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی (1386)، فیه ما فیه، تهران: نگاه.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1371)، کشف‌الاسرار و عدةالابرار، ج7، تهران: امیرکبیر.
- همدانی، عین‌القضاة (1341)، تمهیدات، تهران: دانشگاه تهران.
- یارشاطر، احسان، و دیگران (1383)، پوشاک در ایران‌زمین (مصوّر)، ترجمۀ پیمان متین، تهران: امیرکبیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 128 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 154 |
||