آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,227 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,890 |
بررسی ظرافت‌های خاص و نوآوری‌های سعدی در ایهام | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 2، شماره 3، مهر 1400، صفحه 81-93 اصل مقاله (246.42 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| امید مجد* 1؛ سمانه سالاری اول2 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانش‌آموختۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ایهام از جمله ترفند‌های زبانی است که چند معنی را در قالب واژه، عبارت و جمله به ذهن متبادر می‌سازد و البته یکی از مهم‌‌ترین و هنری‌ترین آرایه‌‌های ادبی است. در این مقاله با بررسی غزل‌های سعدی، سعی ما بر آن بوده که در حد بضاعت خود به زیبایی کلام سعدی اشاره کنیم و به کشف و استخراج انواع تازۀ ایهام‌هایی که سعدی آن‌ها را به کار بسته، اما از جهت روشن‌بودن مضمون سخنش از دیده‌ها پنهان مانده، بپردازیم؛ زیرا سعدی شاعری است که با خلاقیّت زبانی بی‌نظیری که دارد به خلق ایهام به شیوۀ خاص خود می‌پردازد. برای رسیدن به این هدف ما ابتدا 400 غزل را بررسی و ایهام‌های موجود در آن‌ها را استخراج کرده ایم و طبق انواع ایهام مندرج در کتب بلاغی به 10 دسته تقسیم نموده ایم (توریه، تناسب، تبادر، تضاد، مبینه، استخدام، مجرده، مرشحه، مهیا) و از هرکدام یکی دو مثال آوردیم. سپس مشاهده شد که افزون بر آن 10 نوع سنتی، سعدی شش نوع دیگر از انواع ایهام را دارد که برساخته و ابداع خود اوست. ضمن کشف آن‌ها، خودمان نام‌هایی بر آن انواع گذاشتیم؛ شامل: ایهام لحنی، ایهام معانی تودرتو، ایهام خوشه‌ای، ایهام ترکیبی با صنایع دیگر، ایهام ترکیبی با کلمات دیگر و سرانجام ایهام تبادر ترکیبی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سعدی؛ غزل؛ انواع ایهام؛ بدیع؛ بلاغت؛ نوآوری | ||
| مراجع | ||
|
آذر، امیراسماعیل (1374)، سعدی شناسی، تهران: میترا.
انوشه، حسن (1380)، فرهنگ‌نامۀ ادبی فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی.
تقوی، نصراللّه (1363)، هنجار گفتار (در فن معانی و بیان و بدیع فارسی). اصفهان: فرهنگ‌سرای اصفهان.
حسن لی، کاووس (1380)، فرهنگ سعدی پژوهی، شیراز:بنیاد فارسی شناسی، مرکز سعدی شناسی.
حمیدیان، سعید (1383)، سعدی در غزل، تهران: قطره.
رازی، شمس‌الدین محمد بن قیس (1373)، المعجم فی معاییر اشعار العجم، به کوشش سیروس شمیسا، تهران: فردوس.
سعدی شیرازی (1390)، کلیات، تصحیح حسن انوری، تهران: قطره.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (1373)، موسیقی شعر، تهران: آگه.
شمیسا، سیروس (1390)، نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس.
طباطبایی، محمدرضا (1386)، هنر بدیع، قم: موسسه دارالعلم.
غنی‌پورملکشاه، احمد و سیدمحسن مهدی‌نیا چوبی (1390)، «سبک سعدی در ایهام‌سازی و گستردگی آن در غزلیات او»، فصلنامۀ تخصصی سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، 2(4). (پیاپی12). تابستان 1390، ص75-89.
فروغی، محمدعلی (1363)، کلیات سعدی، تهران: امیرکبیر.
کاردگر، یحیی (1388)، فن بدیع در زبان فارسی، تهران: فراسخن.
مجد، امید (1393)، «برخی ظرافت‌های بلاغی و معنایی پنهان در سخن سعدی»، فصلنامۀ ادبیات تعلیمی، بهار 1393.
موحد، ضیا (1373)، سعدی، تهران:طرح نو.
وطواط، رشیدالدین محمد عمری کاتب بلخی (1308)، حدائق السحر فی دقائق الشعر، تصحیح عباس اقبال، تهران: طهوری.
همایی، جلال‌الدین (1376)، فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: مؤسسۀ نشر هما.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 196 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 224 |
||