آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,247 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,901 |
بررسی شیوۀ نقدِ سودی و انقروی در شرح‌نویسی بر دیوان حافظ و مثنوی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 2، شماره 2، تیر 1400، صفحه 51-66 اصل مقاله (284.14 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| سعید قاسمی پُرشکوه* 1؛ منصوره برزگر کلورزی2 | ||
| 1دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، تهران، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی قزوین، ایران. | ||
| چکیده | ||
| از دیرباز زبان فارسی تأثیر شگرفی بر زبان و ادبیات عثمانی گذاشته است و روزگاری زبان اصلی این منطقه بود و اندیشمندان عثمانی بسیاری در متون مهم فارسی تحقیق و تتبّع کرده‌اند و شرح‌های بسیاری نیز بر متون مهم ادب فارسی نوشته‌اند؛ از جملۀ آن‌ها می‌توان به شرح سودی بر گلستان سعدی، دیوان حافظ و شرح انقروی بر مثنوی مولوی اشاره کرد. چون شرح متن، نوعی نقد متن هم به‌شمار می‌آید و شرح‌نویسی رایج در گذشته و میان مسلمانان، بیشتر به نقد لفظ و محتوا می‌پردازد. هدف مقالۀ حاضر این است که شیوۀ شرح‌نویسی شارحان ترک و نوع نگاه آن‌ها را به متن‌های برجسته‌ای مانند دیوان حافظ و مثنوی بررسی کند و به روش مطالعۀ کتابخانه‌ای، شیوۀ فیش‌برداری و تحلیل داده‌ها، در پی پاسخ بدین پرسش است که زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در شرح‌نویسی این اندیشمندان چه تأثیری داشته است و چه نشانه‌هایی را از نقد اجتماعی، تاریخی و... در شروح آنان می‌توان مشاهده کرد؟ همچنین، چه زمینه‌هایی از دیدگاه‌های فهم که امروزه بر بسیاری از شرح‌نویسی‌ها حاکم است، در این شروح به چشم می‌آید؟ به نظر می‌رسد، اگرچه بیشتر این شروح، شرح لفظ است، اما با نگاه شارحان سنّتی متفاوت است و ما رگه‌هایی از توجه به تاریخ و اجتماعِ زمان شاعر را در این شروح می‌بینیم. توجه به نسخه‌شناسی و بررسی صحّت انتساب بیت یا شعری به شاعران مورد بحث، تأویل‌های عرفانی، توجه به زندگی شاعر و اشخاص در شرح متن، از ویژگی‌های مهم این شروح است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادب فارسی؛ شرح‌نویسی؛ سودی؛ انقروی؛ نقد ادبی؛ لفظ؛ معنا | ||
| مراجع | ||
|
انوشه، حسن (1376)، دانشنامۀ ادب فارسی، ج 2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جعفرزاده، سلیمان (1382)، تاریخ مسلمانان بوسنی، ارومیه: مانا طائب.
رسوخی انقروی، اسماعیل (1374)، شرح انقروی، ترجمۀ عصمت ستارزاده، تهران: زرین.
رفاهی‌بخش، زینب (1389)، سیر شرح‌نویسی بر متون ادب فارسی، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشت: دانشگاه گیلان.
ریاحی، محمدامین (1369)، زبان و ادبیات فارسی در قلمرو عثمانی، تهران: پاژنگ.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1361)، نقد ادبی، تهران: امیرکبیر.
سودی بسنوی، محمد (1352)، شرح بوستان سودی، ترجمۀ اکبر بهروز، تبریز: بی‌نا.
سودی بسنوی، محمد (1362)، شرح سودی بر حافظ، ترجمۀ عصمت ستارزاده، ارومیه: انزلی.
شمیسا، سیروس (1385)، نقد ادبی، تهران: میترا.
فاضلی، مهبود (1381)، بررسی و نقد شرح سودی بر بوستان سعدی، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، تهران: دانشگاه تهران.
فروزانفر، بدیع‌الزّمان (1367)، شرح مثنوی شریف، تهران: زوار.
کیانوش، محمود (1354)، قدما و نقد ادبی، تهران: رز.
گولپینارلی، عبدالباقی (1366)، مولویه بعد از مولانا، ترجمۀ توفیق سبحانی، تهران: کیهان.
مدرسی، فاطمه (1384)، «زبان و ادب پارسی در آسیای صغیر»، نامۀ فرهنگستان، سال 7، شمارۀ 1 (پیاپی 25)، صص 84-70.
نیکلسون، رینولد آلین (1374)، شرح مثنوی معنوی مولانا، ترجمۀ حسن لاهوتی، تهران: علمی و فرهنگی.
هوف، گراهام (1365)، گفتاری دربارۀ نقد، تهران: امیرکبیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 96 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 166 |
||