آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,852 |
نیم‌رخ تنوع زیستی در دانش، نگرش و رفتار (KAP) شهروندان کلانشهر مشهد با رویکرد توسعه پایدار | ||
| جغرافیا و پایداری محیط | ||
| دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 43، تیر 1401، صفحه 37-57 اصل مقاله (1.67 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2022.7529.2506 | ||
| نویسندگان | ||
| علی ملکزاده1؛ فاطمه طباطبایی یزدی* 1؛ امیرعلی برومند2؛ محسن نوغانی دخت بهمنی3 | ||
| 1گروه محیط‌زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط‌زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران | ||
| 2گروه برنامه‌ریزی، مدیریت و آموزش محیط‌زیست، دانشکده تحصیلات تکمیلی محیط‌زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 3گروه علوم اجتماعی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| تجربه دهه‌ها تلاش برای حفاظت از محیط‌زیست و تنوع زیستی نشان داده است بدون شناخت دقیق سطح آگاهی، جهان‌بینی و عملکرد جامعه انسانی نمی توان به حفاظتی اثربخش دست‌یافت. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی دانش، نگرش و رفتار (KAP) شهروندان مشهد نسبت به تنوع زیستی و عوامل دارای هم بستگی با آن است. این پژوهش با رویکرد آمیخته کمی و کیفی و به روش پیمایشی انجام شد. جامعه آماری تحقیق، با بهره‌گیری از فرمول کوکران، 384 نمونه از افراد بالای 15 سال ساکن در مناطق مختلف شهر مشهد، بر اساس خوشه‌بندی مناطق تعیین گردید. ابزار جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامه بومی‌سازی شده اتحادیه اروپا بود که روایی و پایایی آن برای 5 گویه متغیر نگرش 73/0، برای 7 گویه متغیر دانش 77/0 و برای 5 گویه متغیر رفتار 71/0 به دست آمد. برای توصیف داده‌ها از آمارهای توصیفی و نتایج حاصل از نرم‌افزار‌های 2016 Exell و SPSS16.0 و همچنین جداول توزیع و فراوانی و نمودارهای مربوطه و برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و آزمون فرضیات از نرم‌افزار SPSS16.0، آزمون t، تحلیل واریانس و آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج نشان داد کمتر از یک‌سوم افراد درباره واژه تنوع زیستی شنیده‌اند. آموزش دانشگاهی سهم بسزایی در اطلاع از واژه تنوع زیستی دارد. همچنین بین متغیرهای جنسیت، درآمد و میزان تحصیلات افراد با نوع نگرش شهروندان نسبت به تنوع زیستی رابطه معنادار وجود دارد. به‌علاوه میان دانش و نگرش محیط‌زیستی همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد. در واقع با افزایش سطح دانش، نگرش شهروندان به تنوع زیستی به سطح بالاتری ارتقاء یافته و در نتیجه رفتارهای آن‌ها در جهت حفاظت از محیط‌زیست سوق پیدا می‌کند. همچنین بین دانش، نگرش و رفتار شهروندان ساکن در مناطق مختلف تفاوت معنی‌داری وجود دارد. در نهایت با تحلیل نیم‌رخ تنوع زیستی در دانش، نگرش و رفتار شهروندان کلانشهر مشهد و مراجعه به پانل دلفی، مدل مفهومی پژوهش ارائه گردید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| حفاظت از محیط‌زیست؛ تنوع زیستی؛ دانش محیط‌زیستی؛ نگرش محیط‌زیستی؛ عملکرد محیط‌زیستی؛ کلانشهر مشهد | ||
| مراجع | ||
|
اسدی، معصومه؛ محرابی، محبوبه (1397). بررسی عوامل زمینه‌ای و اجتماعی مؤثر بر رفتارهای محیط‌زیستی شهروندان بندرعباس. پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان، ۱۰ (۱۵)، ۱۱۸-۱۳۲.
افضل خانی، مریم (1398). بررسی تأثیر آموزش‌های زیست محیطی بر نگرش و رفتار دانش‌آموزان نسبت به مسئله حفاظت از محیط‌زیست در شهرستان گرمسار. فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه‌ای)، 10 (1)، 57-87.
برومند، امیرعلی؛ طباطبایی یزدی، فاطمه (1398). جایگاه آموزش محیط‌زیستی در فرهنگ دانشگاهی. مجموعه مقالات دومین همایش ملی فرهنگ دانشگاهی، انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، 1031-1040.
بک، اولریش (1388). جامعه در مخاطرۀ جهانی، ترجمۀ: محمدرضا مهدی‌زاده، تهران: انتشارات کویر. 288.
بوتکین، دانیل؛ کلر، ادوارد (1394). شناخت محیط‌زیست، زمین سیاره زنده. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ترجمه: وهاب‌زاده، عبدالحسین. 680.
بیرانوند، مسلم (1399). تحلیلی بر عوامل موثر بر دانش، نگرش و عملکرد محیط‌زیستی مهندسین معماری در فرآیند آموزش معماری (نمونه موردمطالعه: گروه معماری دانشگاه پیام‌نور لرستان). هفتمین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم جغرافیا، معماری و شهرسازی ایران. تهران. 17.
پورنجف، عبدالحسین (1386). بررسی وضعیت عوامل زیست‌محیطی در ارتباط با سلامت جامعه شهری ایلام. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. ۱۵ (۳). ۴۹-۵۷.
جلایی، سید حبیب؛ محمودی، سیروس (1399). بررسی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد محیط‌زیستی کارکنان شهرداری شهرهای استان یزد. مطالعات علوم محیط‌زیست، 5(1)، 2325-2335.
حیدری، اکبر؛ رهنما، محمد رحیم؛ شکوهی، محمد اجزاء؛ خوارزمی، امیدعلی (1395). تحلیل تحوّلات فضایی محیط‌زیست شهری در کلانشهر مشهد با استفاده از الگوی آینده‌پژوهی گام طبیعی. جغرافیا و پایداری محیط، 6 (18)، 1-19.
حیدری، سعدیه؛ حیدری، فریده؛ حیدری، صدیقه (1392). ارزیابی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانش آموزان استان کردستان درباره حفاظت از محیط‌زیست (تالاب‌ها و رودها). سومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست، تهران. 11.
خوش‌فر، غلامرضا؛ صالحی، صادق؛ وصال، زینب؛ عباس زاده، محمدرضا (1394). بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر آگاهی‌های زیست‌محیطی روستاییان (مطالعه موردی: دهستان جاغرق شهرستان بینالود). پژوهش‌های روستائی، 6(1)، 137-158.
دسترس، فرناز؛ خواجه نوری، بیژن (1398). بررسی رابطۀ بین عوامل جامعه‌شناختی و رفتار محیط‌زیستی شهروندان شهر شیراز. جامعه‌شناسی کاربردی، 30(4)، 35-58.
رادان، فاطمه (1396). بررسی رابطه متغیرهای اجتماعی-اقتصادی و رسانههای جمعی با نگرش محیط‌زیستی (مورد مطالعه: کارکنان متروی تهران). فصلنامه علمیپژوهشی. آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، 7، 114-103.
رمضانی، گل افروز؛ تحسینی، هادی (1397). ارزیابی دانش، نگرش و عملکرد دانشجویان دانشگاه کردستان در خصوص مسایل زیست‌محیطی. انسان و محیط‌زیست، 16(4)، 103-117.
رهنما، محمد رحیم (1396). گزارش طرح پژوهشی: سند توسعه محیط‌زیست کلانشهر مشهد. مجری طرح: دانشگاه فردوسی مشهد، به سفارش: شهرداری مشهد، 117.
ریتزر، جورج (1390). نظریۀ جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمۀ: محسن ثلاثی، تهران: علمی، 271.
زبردست، لعبت؛ روزگار، آرمیتا؛ سعادت فومنی، مهدیه (1396). بررسی رابطه سطح تحصیلات با آگاهی، نگرش و عملکرد مسئولانه محیط‌زیستی شهروندان (مطالعه موردی: منطقه شش تهران). پژوهش‌های محیط‌زیست، 8(16)، 67-74.
سبزه‌ای، محمد تقی؛ قلی‌پور، سیاوش؛ آدینه‌وند، معصومه (1395). بررسی رابطه بین آگاهی، نگرش و عملکرد حامی محیط‌زیست دانشجویان دختر دانشگاه قم. فصلنامه علمی آموزش محیط‌زیست و توسعه پایدار، 4(4)، 16-5.
صالحی، صادق؛ امام‌قلی، لقمان (1391). مطالعه تجربی رابطه آگاهی و رفتارهای زیست‌محیطی (مطالعه مناطق شهری و روستایی شهرستان سنندج). مسائل اجتماعی ایران. ۳ (۱). ۱۴۷-۱۲۱
صالحی، صادق؛ فیروزجائیان، علی اصغر؛ عباسی کلان، هادی (1399). بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر رفتارهای محیط‌زیستی مطالعه موردی: گردشگران دریاچه شورابیل اردبیل. برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، 9(34)، 145-160.
فاضلی، محمد؛ جعفر صالحی، سحر (1392). شکاف نگرش، دانش و رفتار زیست‌محیطی گردشگران. مطالعات مدیریت گردشگری، 8(22)، 142-168.
کاکاوند، میلاد؛ رضایی، امیررضا (1400). بررسی ارتباط بین دانش، نگرش و رفتار محیط‌زیستی کشاورزان (مطالعه موردی: کشاورزان دهستان کاکاوند شرقی شهرستان نورآباد دلفان)، هفتمین کنفرانس بین‌المللی کشاورزی، محیط‌زیست، توسعه شهری و روستایی. 15.
کان، پیتر؛ کلرت، استفن (1397). کودک و طبیعت، درسنامه مدرسه طبیعت؛ مجموعه مقالات روانی، اجتماعی، فرهنگی و تکاملی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ترجمه: وهاب‌زاده، عبدالحسین. 283.
لاریجانی، مریم؛ رشیدی، سحر (1395). بررسی اثربخشی بازی‌های رایانه‌ای بر دانش، نگرش و رفتار مدیریت پسماند در کودکان پیش‌دبستانی. مطالعات پیش دبستان و دبستان، 1(4)، 55-68.
محمودی، فیروز؛ فیض اله زاده، زینب (1399). اثربخشی آموزش اصلاح الگوی مصرف بر دانش، نگرش و رفتار صرفه جویی دانش آموزان با استفاده از الگوی ADDIE. سومین کنفرانس بین المللی روان‌شناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت، مشهد. 21.
مختاری ملک آبادی، رضا؛ عبداللهی، عظیمه؛ صادقی، حمید رضا (1393). تحلیل و بازشناسی رفتارهای زیست‌محیطی شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان، سال 1391). فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 5(18)، 1-20.
مرادی، سهراب (1396). ارزیابی دانش، نگرش و عملکرد مسوولانه دانشجویان نسبت به محیط‌زیست (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه پیام‌نور). انسان و محیط‌زیست، 15(4)، 87-98.
ندرلو، سمیه؛ شمس، علی (1396). بررسی دانش و نگرش محیط‌زیستی دانشجویان دانشگاه زنجان. فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست. 19 (4)، 545-557.
نواح، عبدالرضا؛ فروتن‌کیا، شهروز (1397). جامعه‌شناسی محیط‌زیست. تهران: جامعه‌شناسان. 372.
واعظی هیر، آذر؛ دریابیگی زند، علی (1399). بررسی آگاهی، نگرش و عملکرد شهروندان نسبت به تفکیک در مبدأ پسماند خانگی (مطالعه موردی: منطقه 5 شهرداری تهران). دهمین همایش سراسری محیط‌زیست انرژی و منابع طبیعی پایدار. تهران.
ولی پور چهارده چریک، فرزانه؛ فرخیان، فروزان (1398). تأثیر آموزش محیط‌زیست بر آگاهی، نگرش و رفتار طرف دار محیط‌زیست در دختران مقطع متوسطه دوم (مطالعه موردی: ناحیه 4 اهواز). فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط‌زیست؛ 21(1)، 213-225.
یوسفی، علی (1388). تاملی بر مرزبندی اجتماعی فضای شهری مشهد: طبقه‌بندی منزلتی نواحی شهر. مجلة علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی دانشگاه فردوسی مشهد. 91-61. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 817 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 378 |
||