آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,171 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,835 |
کاربست نظریه‌ی زمان روایت ژرار ژنت در رمان «طریق بسمل شدن» | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| دوره 11، شماره 3 - شماره پیاپی 40، مهر 1401، صفحه 1-24 اصل مقاله (570.34 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2021.5981.1281 | ||
| نویسنده | ||
| سمیه آقابابایی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| روایت شناسی با رویکردی مشخص به بررسی ساختار روایت می پردازد. ژرار ژنت، منتقد ساختارگرای فرانسوی، در نظریۀ زمان در روایت، گونه های مختلف زمان را از سه جنبه نظم، تداوم و بسامد بررسی کرده است. نظم، ترتیب بیان روایت و تداوم، طول مدت روایت است و بسامد، به بیان مکرر وقایع میپردازد. در این پژوهش تلاش بر این است تا با روش تحلیلی ـ توصیفی ابتدا نظریۀ ژنت را توضیح دهیم سپس به تطبیق این نظریه در رمان طریق بسمل شدن اثر محمود دولت آبادی بپردازیم. دولتآبادی، داستان نویس مشهور فارسی، در این رمان تصویری از جنگ ایران با عراق ارائه داده است. زمان به‌کار رفته در این اثر به شکل هزارتو و پیچ‌درپیچ است، به‌گونه‌ای که این شیوۀ روایتِ زمان سبب شده است که خواننده غالباً در درک زمان وقایع مختلف داستان دچار سردرگمی و آشفتگی شود. درواقع، در این رمان میتوان عملکرد تکنیک‌های نظریه زمان همچون بسامد و تداوم را با تکرار زیاد مشاهده کرد. نوع روایتِ زمان در رمان، خواننده را به عنصری فعال در داستان تبدیل می کند. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر آن است که شگردهایی چون تک گویی درونی و گذشته نگری در این اثر، عملکرد بیشتری نسبت به دیگر شگردهای روایی دارند. عاملی که در این رمان باعث گستردگی زمان و درنگ در روایت شده است، گفت‌وگوهای درونی مداوم شخصیت اصلی داستان، توصیفات دقیق و جزئی و پرداختن به اموری است که در ارتباط دقیق با رخدادهای اصلی داستان نیست. بسامد مکرر در این رمان باعث کندشدن زمان شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| روایت‌شناسی؛ ژرار ژنت؛ طریق بسمل شدن؛ محمود دولتآبادی؛ زمان روایی | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک. (1380) ساختار و تأویل متن، تهران: مرکز.
اخوت، احمد. (1371) دستور زبان داستان، اصفهان: فردا.
اردلانی، شمس الحاجیه. (1387) «عامل زمان در رمان سووشون». مجلۀ زبان و ادبیات، سال سوم، شمارۀ چهارم، صص 9ـ35.
بهرامیان، زهرا؛ علوی‌مقدم، مهیار؛ کاویان، فیروزه. (1396) «کاربرد روایت شناسی نظریۀ زمان در روایت ژارر ژنت در رمان جای خالی سلوچ». دوفصلنامۀ روایت شناسی، سال اول، شمارۀ دوم، صص 1ـ 25.
بهنام‌فر، محمد؛ شامیان ساروکلایی، اکبر؛ طلایی، زینب. (1393) «بررسی زمانمند روایت در رمان سال مرگی بر اساس نظریۀ ژرار ژنت». متن پژوهی ادبی، شمارۀ شصت، صص 125ـ144.
پارسا، شمسی. (1393) «تحلیل زمان در روایتهای شعری مهدی اخوان ثالث». پژوهشهای نقد ادبی و سبک‌شناسی، شمارۀ اول، صص 41ـ62.
حسنلی، کاووس؛ دهقانی، ناهید. (1389) «بررسی سرعت روایت در رمان جای خالی سلوچ». متن پژوهی ادبی، دورۀ چهاردهم، شمارۀ چهل و پنج، صص37ـ63.
دولتآبادی، محمود. (1397) طریق بسمل شدن، تهران: چشمه.
رنجبر، محمود؛ تسلیمی، علی؛ خائفی، عباس؛ صفایی سنگری، علی. (1391) «بررسی ساختاری عنصر زمان بر اساس نظریۀ ژارر ژنت در نمونهای از داستان کوتاه دفاع مقدس». نشریۀ ادبیات پایداری دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال سوم، شمارۀ ششم، صص 105ـ 131.
ریکور، پل. (1383) زمان و حکایت: پیرنگ و حکایت تاریخی، ترجمۀ مهشید نونهالی. تهران: گام نو.
ژنت، ژرار. (1398) گفتمان روایت، جستاری در باب روش، ترجمۀ معصومه زواریان. تهران: سمت.
سلدن، رامان؛ ویدوسون، پیتر. (1384) راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عباس مخبر. تهران: طرح نو.
شاکری، جلیل؛ رمشکی، سعید. (1394) «بررسی مؤلّفه های زمان روایی در رمان جزیرۀ سرگردانی و ساربان سرگردان سیمین دانشور». ادبیات پارسی معاصر، دورۀ 5، شمارۀ 3، صص 89ـ 111.
شکری، یدالله. (1395) «ساختار روایت در داستان شیخ صنعان بر اساس نظریۀ ژرار ژنت». مجلۀ مطالعات زبانی و بلاغی، سال هفتم، شمارۀ سیزده، صص 114ـ138.
علیزاده، ناصر؛ مهدیزاد فرید، مهناز. (1396) «بررسی عنصر زمان در قصۀ ورقه و گلشاه از دیدگاه ژرار ژنت». مجلۀ زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ هشتاد و دو، صص 259ـ277.
غلامحسین زاده، غلامحسین؛ طاهری، قدرت‌اله؛ رجبی، زهرا. (1386) «بررسی عنصر زمان در روایت با تأکید بر حکایت اعرابی و درویش در مثنوی». پژوهشهای ادبی، سال چهارم، شمارۀ یازده، صص 199ـ217.
فروزنده، مسعود. (1387) «تحلیل ساختاری طرح داستان ورقه و گلشاه عیوقی». مجلۀ زبان و ادبیات فارسی، سال شانزدهم. شمارۀ شصت، صص 65ـ81.
قاسمیپور، قدرت. (1387) «زمان و روایت». مجلۀ نقد ادبی، سال اول، شمارۀ یک، صص 123ـ144.
کلانتری، کاظم؛ استاجی، ابراهیم. (1394) «رابطۀ زمان روایی و مرگ در داستان سیاوش». پژوهشهای نقد ادبی و سبک شناسی، دورۀ شش، شمارۀ نوزده، صص 169ـ196.
مقدادی، بهرام. (1378) فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی (از افلاطون تا عصر حاضر). تهران: فکر روز.
یعقوبی، رؤیا. (1391) «روایت شناسی و تفاوت میان داستان و گفتمان بر اساس نظریات ژرار ژنت»، پژوهشنامۀ فرهنگ و ادب، سال هشتم، شمارۀ سیزدهم، صص 289ـ311. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 606 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 448 |
||