آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,854 |
بازنمایی بن مایۀ آیینه در غزلیات حافظ | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 2، شماره 4، دی 1400، صفحه 1-15 اصل مقاله (305.51 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| فریده داودی مقدم* 1؛ زهرا اسحاقی2 | ||
| 1دانشیار، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| 2دانشجوی کارشناسی ارشد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| از جمله واژگان نمادین، برجسته و مضمونساز در شعر فارسی، بن‌مایۀ آیینه است. توجه به آیینه با ویژگیهای ظاهری و نمادین برخاسته از آن، کیفیت و چگونگی پیدایش این تصاویر و پیوند آن‌ها با برخی از گفتمان های معرفتی و اجتماعی هر دوره، همواره موردنظر شاعران، به‌خصوص سخن سرایان سبک عراقی، قرار گرفته است. هدف مقالۀ حاضر، تبیین بن‌مایۀ آیینه و تحلیل پیوندهای معنای آن با دل و درون صافی شخص، چهرۀ معشوق و دیگر مصادیق آن ناظر به کارکردهای ظاهری، سمبلیک و اجتماعی آن در غزلیات حافظ است که از رهاورد واکاوی آیینه به عنوان نشانه‌ای معناآفرین و سپس به‌عنوان تصویری تکرا‌ر‌شونده و روایی (بنمایه) بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در غزلیات حافظ، از میان کارکردهای آیینه، بیشترین بسامد در ارتباط با دل سالک است و شاعر ضمن پیروی از گفتمان، تصاویر و مفاهیم مربوط به بن مایۀ آیینه در سبک عراقی، خلاقیت‌های فرمی و معنایی، تصاویر و شگردهای بلاغی بدیع و حتی گفتمان های اجتماعی را بر آن افزوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بنمایه؛ آیینه؛ غزلیات حافظ؛ دل عارف؛ جام می | ||
| مراجع | ||
|
برهان، محمدحسین بن خلف (1343)، برهان قاطع، به اهتمام دکتر محمد معین، تهران: ابن سینا.
بهنامفر، محمد و زهرا دلپذیر (۱۳۹۲)، «موتیف آیینه در دیوان خاقانی»، فصلنامۀ شعر پژوهی (بوستان ادب)، دورۀ ۵، شمارۀ ۴ (پیاپی ۱۸)، صص 40-17.
تقوی، محمد و الهام دهقان (1388)، «موتیف چیست و چگونه شکل می‌گیرد؟»، نشریۀ نقد ادبی، دورۀ 2، شمارۀ 8، صص 31-7.
حافظ، شمس‌الدین محمد (1389)، دیوان حافظ، به کوشش سیدمحمد راستگو، تهران: نی.
خرمشاهی، بهاءالدین (1373)، حافظ نامه، تهران: نگاه.
خواجوی کرمانی، محمد بن علی (1394)، دیوان خواجو، به تصحیح احمد سهیلی خوانساری و به کوشش فرید مرادی، تهران: نگاه.
سرامی، قدمعلی (۱۳۸۸)، «تجلی آیینه در ادبیات عرفانی ایران»، فصلنامۀ عرفان اسلامی، دورۀ ۶، شمارۀ ۲۴، صص 74-33.
سرامی، قدمعلی (1392)، عرفان در آیینۀ ذهن انسان، تهران: ترفند.
سعدی شیرازی، مصلح بی عبدالله (1383)، دیوان سعدی، به کوشش مظاهر مصفا، تهران: روزنه.
سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدودبن آدم (1385)، دیوان سنایی، به سعی و اهتمام مدرس رضوی، تهران: سنایی.
شوالیه، ژان و آلن گربران (1384)، فرهنگ نمادها، ترجمۀ سودابه فضایلی، تهران: جیحون.
عامری، زهرا و مهین پناهی (۱۳۹۴)،«بازتاب نماد آیینه در عرفان و اسطوره با تکیه بر بندهشن و مرصادالعباد»، فصلنامۀ ادبیات عرفانی، دورۀ ۲، شمارۀ ۳ (پیاپی ۷)، صص 174-143.
غنی‌پور، احمد و مریمالسادات غفوری (1391)، «آیینه، مضامین و تناسبات شعری آن در غزلیات صائب تبریزی»، نامۀ پارسی، دورۀ 17، شمارۀ 1 و 2، صص 110-89.
فتوحی، محمود (1395)،بلاغت تصویر، چ 4، تهران: سخن.
قبادی، حسینعلی (1388)، آیین آینه، چ 2، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
نجم الدین رازی، عبدالله بن محمد (1373)، مرصادالعباد الی‌المعاد، به اهتمام محمدامین ریاحی، تهران: علمی و فرهنگی.
نسفی، عزیزالدین (1371)،الانسان‌الکامل، تهران: طهوری.
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف (1388)، خسرو و شیرین، مصحح: حسن وحید دستگردی، چ 2، تهران: زوّار.
هال، جیمز (1380)، فرهنگ نگاره‌ای نمادها در هنر شرق و غرب، ترجمۀ رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر.
یاحقی، محمدجعفر (1389)، فرهنگ اساطیر و داستان واره‌ها در ادبیات فارسی، چ 3، تهران: فرهنگ معاصر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 298 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 314 |
||