آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,186 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,841 |
ساختار شناسی تطبیقی « اضافه» و کارکردآن در دستور زبان عربی و فارسی | ||
| کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 7، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 45، فروردین 1401، صفحه 123-139 اصل مقاله (402.22 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2021.6236.2240 | ||
| نویسنده | ||
| غلامرضا کریمی فرد* | ||
| دانشیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید چمران اهوازـ اهوازـ ایران | ||
| چکیده | ||
| «اضافه» در زبان، عبارت است از اسناد یک اسم به اسم دیگر به‌قصد فایده‌ای همچون تعریف، تخصیص، تخفیف و توضیحات مختلف دیگری که حسب نیاز لفظ مضاف، پدید می‌آید. در ترکیب اضافی، اسم دوم را متمّم اسم اول دانستهاند و براساس نیازی که در لفظ نخست وجود دارد، فایده و حتّی نوع اضافه مشخّص میشود. این فایده در زبان عربی زیر عنوان‌های «تعریف»، «تخصیص»، «تخفیف» و «فرار از قُبح» مطرح شده است؛ امّا در زبان فارسی، با عنوان کلّی «متمّم» از آن سخن رفته است که به انواع مختلفی تقسیم میشود. بی‌شک، ترکیب‌های اضافی، صرف نظر از نوع آن‌ها، نقش مهمّی ازلحاظ معنی‌سازی در جملات دارند و کمترین کوتاهی در درک رابطة دوطرف اضافه و نقش معنی‌سازی آن‌ها در ساختار کلّی عبارت، در فهم و درک معنا اختلال جدّی ایجاد میکند. نوشتار پیش رو که به روش تحلیلی - توصیفی انجام پذیرفته و انواع ترکیب‌های اضافی را در زبان عربی و فارسی بررسی کرده است، روشن ساخته که ترکیب‌های اضافی در هردو زبان فارسی و عربی، با همة تفاوت‌هایی که ازنظر تعریف و مصداق دارند، در بسیاری جنبه‌ها باهم مشترک هستند و کارکردی مشابه دارند؛ همچنین در پژوهش حاضر روشن شد که در برخی موارد از مباحث نظری، اضافه در فارسی متأثّر از زبان عربی بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اضافه؛ دستور زبان؛ زبان عربی؛ زبان فارسی | ||
| مراجع | ||
|
ابن عقیل، بهاءالدین عبداللّه (1980). شرح ابن عقیل. تحقیق محمد محیی الدّین عبدالحمید. الجزء الأوّل. الطبعة العشرون. القاهرة: دار التراث.
ابن هشام، جمال الدین ابو محمد عبدالله ابن یوسف (1979). مغنی اللّبیب عن کتب الأعاریب. الطبعة الخامسة. بی‌جا: مکتبة بنی هاشم.
ابن هشام، جمال الدین ابو محمد عبدالله ابن یوسف (2001). شرح شذور الذهب فی معرفة کلام العرب. الطبعة الأولی. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ابن یعیش النحوی، موفق الدّین یعیش ابن علی (بی‌تا). شرح المفصل. الجزء الثّانی. بی‌جا: إدارة الطّباعة المنیریة.
الأسترآبادی، رضی الدین محمد بن حسن (بی‌تا). شرح الرّضی علی الکافیة. تحقیق یوسف حسن عمر، بنغازی: جامعة قاریونس.
الأندلسی، ابی حیان (1998). ارتشاف الضرب من لسان العرب. تحقیق رجب عثمان محمّد. الطبعة الأولی. القاهرة: مکتبة الخانجی.
الأندلسی، ابی حیان (2011). البلاغة (2) المعانی. المدینة: جامعة المدینة العالمیة.
جرجانی، محمّد السیّد الشریف (بی‌تا). معجم التعریفات. تحقیق محمد صدّیق المنشاوی، القاهرة: دار الفضیلة.
حسن، عباس (بی‌تا). النحو الوافی. الجزء الثّالث. الطبعة الثّالثة. القاهرة: دار المعارف.
خوانساری، محمد (2536). فرهنگ اصطلاحات منطقی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
خیامپور، عبدالرسول (1344). دستور زبان فارسی. چاپ پنجم. تهران: کتاب‌فروشی تهران.
السامرائی، فاضل صالح (2000). معانی النحو، الجزء الثّالث. الطّبعة الاولی. عمان: دار الفکر.
سلطانی گرد فرامرزی، علی (1376). از کلمه تا کلام. چاپ ششم. تهران: مبتکران.
الشّرتونی، رشید (1387). مبادی العربیة فی الصرف والنحو. الجزء الرّابع. قم: دار العلم.
شریعت، محمدجواد (1372). دستور زبان فارسی. چاپ ششم. تهران: اساطیر.
الصالح، صبحی (2004). نهج‌البلاغة. الطبعة الرّابعة. القاهرة: دار الکتاب المصری.
العثیمن، محمد بن صالح (1434). شرح ألفیة ابن مالک. الطّبعة الأولی. الریاض: مکتبة الرشد.
الغلایینی، مصطفی (2004). جامع الدروس العربیة. الجزء الثّالث. الطبعة الرّابعة. بی‌جا: دار الکوخ.
فراهیدی، خلیل بن احمد (2003). العین. تحقیق عبدالحمید هنداوی، الجزء الثّالث. الطّبعة الثّالثة. بیروت: دار الکتب العلمیة.
فرشیدورد، خسرو (1355). پژوهشی در نحو فارسی معاصر. گوهر مراد، (41)، 393-406.
فقیهی، علی‌اصغر (1349). دستور زبان فارسی. چاپ دوم. قم: اسماعیلین.
قریب، عبدالعظیم؛ ملک‌الشعرا بهار و همکاران (1363). دستور زبان فارسی پنج استاد. جلد 1. تهران: مرکزی.
معین، محمد (1362). اضافه. چاپ چهارم. تهران: امیرکبیر.
ناتل خانلری، پرویز (2535). دستور زبان فارسی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 254 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 174 |
||