آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,222 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,881 |
مؤلفه‌های ادبیات دیاسپورا در آثار محمدآصف سلطانزاده | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| دوره 11، شماره 4 - شماره پیاپی 42، دی 1401، صفحه 43-64 اصل مقاله (807.52 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2021.6464.1343 | ||
| نویسندگان | ||
| محمود حیدری* 1؛ الله کرم عباسی2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران | ||
| 2دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران | ||
| چکیده | ||
| ادبیّات دیاسپورا ادبیّاتی است که روایتگر صدای حاشیه به‌صورت ابهام آلود است. در این ادبیّات، شخصیّتهای مهاجر، نه به سرزمین خویش تعلّق دارند و نه به سرزمین میزبان. روشنفکر مهاجر، چون در سرزمین میزبان، «دیگر بودگی» را تجربه کرده است، از مشاهدات و تجربیات خود در آنچه بر وی و دیگر مهاجران رفته، دست به آفرینش ادبی می زند. محمدآصف سلطانزاده، نویسندۀ افغانی، یکی از آن روشنفکران دیاسپوراست که در سال 1365 به دنبال ناامنی افغانستان در کودتای کمونیستی، به سرزمین ایران و سپس دانمارک مهاجرت کرد. سلطانزاده، با بیان آنچه بر مهاجران افغان در سرزمین ایران رفته، خودکمتربینی مهاجران، ترس و نگرانی، احساس نوستالژیک و هویّت ترکیبی آنان را نشان میدهد. پژوهش حاضر، با هدف پرداختن به مؤلّفه های ادبیّات دیاسپورا در آثار سلطان زاده، به ویژه «نوروز فقط در کابل با صفاست» و «تویی که سرزمینات اینجا نیست»، برای پاسخ به این پرسش بنیادی که مهاجران افغانستان، در سرزمین های دیگر چگونه به موضوع مهاجرت نگریسته اند؟، به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام شده است. فرجام این پژوهش، به اینجا می رسد که نویسنده خود را صدای خاموش مهاجران افغان می داند و یأس و ناامیدی آنها را فریاد می زند. در این دو اثر، فضای سیاه سرزمین خود و سرزمین میزبان، وضعیّت نابرابر میزبان و میهمان و چهرۀ سراسر شرم و شکست مهاجران را ترسیم میکند. چون برای مهاجران، فضای کشور میزبان با فضای هویّت‌ساز «خود» متفاوت بوده، با ناامیدی از دستیابی به آیندهای که در ذهن خود ساخته بودند، به گذشتۀ سرکوب‌شدۀ خود می پردازند و پس از تجربۀ زندگی در کشور میزبان، گفتمان انسان‌دوستی و نگاه فراقومیتی و نژادی را به چالش می کشند. از طرفی دیگر، عنوان هر دو داستان به‌خوبی فضای دیاسپوریک آن را آشکار می‌سازد؛ چرا که میل بازگشت به وطن در نویسنده بسیار قوی است و تنها فضای کابل است که صفا و صمیمیت برای او ایجاد میکند و هر مکانی غیر از آنجا، سرزمینش محسوب نمی‌گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دبیّات دیاسپورا؛ دیگر بودگی؛ محمدآصف سلطانزاده؛ ادبیّات داستانی افغانستان | ||
| مراجع | ||
|
اسکوئی، نرگس. ( 1398) «واکاوی مؤلّفه های ادبیّات مهاجرت در رمانهای همنوایی شبانه ارگستر چوب‌ها و رمان تماماً مخصوص». فصلنامۀ زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد واحد سنندج، سال یازدهم، شمارۀ 39، صص 1-23.
افشاری بهبهانی، زردشت؛ زاهدی، فریندخت. (1392) «ادبیّات نمایش مهاجرت ایرانیان ساکن در استرالیا- تحلیل پسااستعماری نمایشنامه در آیینه، اثر محمد عیدانی». جامعه شناسی هنر و ادبیّات، دورۀ 5، شمارۀ 1، صص 147- 164.
بارانی، محمد؛ انصاری، صدیقه. (1391) «ادب پایداری افغانستان در شعر سید علی صالحی». ششمین همایش انجمن علمی زبان و ادبیّات فارسی. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
برتنس، هانس ویلم. (1382) نظریۀ ادبی؛ مقدمات. ترجمۀ فروزان سجودی. تهران: مؤسسه انتشارات آهنگ دیگر.
تفرشی مطلق، لیلا. (1392) «مطالعات پسااستعماری در ادبیّات مهاجرت». فصلنامۀ تخصصی علوم سیاسی، شماره دهم. صص 210-222.
حسین، خالدحسین. (2007) فی نظریة العنوان: مغامرة تأویلیة فی شؤون العتبة النصیة. دمشق: دارالتکوین للتألیف و الترجمة و النشر.
خدایار، ابراهیم (1387) «ادبیات مهاجرت (بررسی مضامین شعر مهاجرت شاعران فارسیگوی ماوراء النهر در قرن بیستم)» فصلنامة مطالعات ملی، سال نهم، شماره 1، صص 27- 46
سلطانزاده، محمدآصف. (1382) نوروز فقط در کابل با صفاست. تهران: مرکز.
سلطانزاده، محمدآصف (1386). تویی که سرزمینات اینجا نیست. تهران: آگه.
شریف نسب، مریم؛ محمدمهدی ابراهیمی فخاری. (1392) «بررسی مؤلّفه های پسامدرنیسم در داستانهای محمدآصف سلطانزاده». هشتمین همایش بین المللی انجمن ترویج زبان و ادبیّات فارسی ایران.
الفیفی، عبدالله بن أحمد. (1426) حداثة النص الشعری فی المملکة العربیة السعودیة: قراءه نقدیة فی تحـولات المشهد الإبداعی، الریاض: النادی الأدبی.
نیکوبخت، ناصر؛ چهرقانی بزچلویی، رضا. (1386) «صورت و مضمون شعر مهاجرت افغانستان». نشریۀ علمی-پژوهشی گوهر گویا، دوره 1، شمارۀ 3، صص87-113.
درزی‌نژاد، انسیه؛ برادران جمیلی، لیلا. (1396) «وطن به مثابه فضایی ترامکانی در گفتمان دیاسپورایی مهجا کهف». مجله نقد زبان و ادبیات خارجی، دوره 14، شماره 19، صص: 168- 187
دریفوس، هیوبرت؛ رابینیو، پل؛ فوکو، میشل. (1392) فراسوی ساختگرایی و هرمنوتیک. ترجمۀ حسین، بشریه. تهران: نشر نی.
دهداری، علی؛ جعفری، علیرضا. (1391) «بررسی پدیدۀ پیوندگونی از دیدگاه پسااستعماری هومی بهابها در داستان در کشور آزاد اثر وی. اس. نایپل». مجلۀ تخصصی زبان و ادبیّات فارسی، شمارۀ 13، صص 325-344.
فلاح، غلامعلی؛ سجودی، فرزان؛ برامکی، سارا. (1395) «چالشهای عناصر هویّت ساز سرزمین مادری و میزبان در فضاهای بیناگفتمانی مهاجرت در رمانهای ادبیات مهاجرت فارسی». دو ماهنامۀ جستارهای زبانی، شماره 5، صص 19-43.
فرهمندفر، مسعود. (1394) «جایگاه آستانۀ فرهنگ: هومی بهابها و نظریۀ پسااستعماری». مجلۀ مطالعات انتقادی ادبیّات (فصلنامۀ دانشگاه گلستان). سال اول، صص17-34.
فکوهی، ناصر. (1386) تاریخ اندیشه و نظریه های انسان شناسی، چاپ پنجم. تهران: نشر نی.
لوتمان، یوری. (1390) دربارۀ سپهر نشان های. ترجمۀ فرناز کاکه خانی(در نشانه شناسی فرهنگی). به کوشش فرزان سجودی. تهران: نشر علم.
محمدی، گلنساء. (1394) تحلیل شعر مهاجرت افغانستان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 467 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 249 |
||