آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,195 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,855 |
نقد منظومۀ خسرو و شیرین نظامی بر مبنای نظریۀ سیستم های پیچیده | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 3، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 29-46 اصل مقاله (1.1 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| شیرزاد طایفی* | ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علّامه طباطبائی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| نظریۀ «سیستمهای پیچیده» به ارتباط بین اجزای سیستم، بروز رفتارهای جمعی در آن و کیفیت تعامل آن با محیط می‌پردازد و بیانگر رفتارهای نامنظم، غیرخطی، غیرقابل پیش‌بینی و پیچیده در سیستم‌ها و قائل به نوعی الگوی نظم نهایی در تمام این بی‌نظمی‌هاست؛ یعنی وجود تغییرات شدید، رفتارهای نامنظم، دگرگونی‌های غیرقابل پیش‌بینی، حرکات بحرانی و... که اگرچه بی‌نظم و آشوبناک می‌نمایند، در درازمدت و با تکرار، الگوی منظمی دارند. در پژوهش پیش‌رو، به روش تحلیل کیفی، با نقد روایت خسرو و شیرین در بستر نظریۀ سیستمهای پیچیده، پیشبینیناپذیری رخداد‌های آن تحلیل و با تأکید بر تعاملات بین اجزاء داستان، هویت آنها و کلیت سیستم و آشوبناکی آن تعیین شده است. غنای بالا و تنوع کنش‌ها و تعامل‌ها میان انبوهی از متغیرهای مستقل، خودسازماندهی، انطباق‌پذیری برای حفظ بقا و منافع خود و تأثیرگذاری بر محیط اطراف، از عناصر شاخص این منظومه است که کاربست این نظریه را در تحلیل آن امکان‌پذیر می‌کند. خسرو و شیرین، روایتگر عشق و وصال شاهزادۀ ایران با برادرزادۀ بانوی ارمن است، اما قتل یکی و خودکشی دیگری، به آن رنگ عاشقانه و شاعرانه می‌بخشد. با نگاهی سیستمی، می‌توان رفتار آشوبناک خسرو در ازدواج با مریم و شکر و خودکشی فرهاد و شیرین را به‌عنوان سیستم‌هایی با رفتارهایی غیرقابل پیش‌بینی و نامنظم، در نظر گرفت که عملکرد هریک، تلاش برای ایجاد وضعیت مطلوب و به تعبیر سیستمی، تعادل با محیط است. دستاورد مهم دیگر این پژوهش، کمک به شکل‌گیری نوعی مدل مطالعاتی میان‌رشته‌ای است که می‌تواند به درک جامع‌تری از منظومه‌های ادبی کمک کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نظریۀ سیستمهای پیچیده؛ خودسازماندهی؛ خودارجاعی؛ آشوب؛ خسرو و شیرین | ||
| مراجع | ||
|
الوانی، سیدمهدی و حسن دانایی‌فرد (1384)، تئوری نظم در بی‌نظمی و مدیریت، تهران: صفار.
- بختیاریان، مریم و مجید اکبری (1393)، «تأملاتی بر سه موج متفاوت از نظریه‌های سیستمهای اجتماعی»، جستارهای فلسفی، شمارۀ 25، 35-54.
- ثروت، منصور (1372)، مجموعه مقالات کنگرۀ بین‌المللی بزرگداشت نهمین سدۀ تولد حکیم نظامی گنجوی، سه جلدی، مقالۀ «نظامی شاعر بزمپرداز»، نوشتۀ اسماعیل حاکمی، دانشگاه تبریز.
- حسینی، سیدمحمدحسین (1396)، «درآمدی انتقادی بر نظریه‌های آشوب و پیچیدگی»، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال هفدهم، شمارۀ ششم، 175-208.
- حمیدیان، سعید (1373)، آرمان‌شهر زیبایی: گ‍ف‍ت‍اره‍ای‍ی در ش‍ی‍وۀ ب‍ی‍ان نظامی، تهران: قطره.
- خاشعی، وحید و عطاءالله هرندی (1395)، مدیریت سازمان‌ها در شرایط پیچیده، تهران: مبلغان.
- داورپناه، محمدرضا (1395)، سیبرنتیک، نظریۀ عمومی‌کنترل مکانیسم‌ها در سیستمهای مکانیکی و ارگانیکی، تهران: دبیزش.
- زاهدی، شمس‌السادات (1394)، تجزیه و تحلیل و طراحی سیستم‌ها (مبانی سیستمهای اطلاعاتی مدیریت)، تهران: دانشگاه علّامۀ طباطبایی.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1372)، پیر گنجه در جست‌وجوی ناکجاآباد: درب‍ارۀ زن‍دگ‍ی، آث‍ار و ان‍دی‍ش‍ۀ نظامی، تهران: سخن.
- ستاری، جلال (1383)، سایۀ ایزوت و شکرخند شیرین، تهران: مرکز.
- سعیدی سیرجانی، علیاکبر (1381)، سیمای دو زن: شیرین و ل‍ی‍ل‍ی در خ‍م‍سۀ نظامی گنجوی، تهران: پیکان.
- عنایتی، غلامرضا و سیدآرمان هامونی (1391)، نظریه‌های سیستمی، مشهد: مرندیز.
- غفارینسب، اسفندیار و محمدتقی ایمان (1392)، «مبانی فلسفی نظریۀ سیستمهای پیچیده»، فصلنامۀ روششناسی علوم انسانی، سال 19، شمارۀ 76، 41-59.
- فرشاد، مهدی (1362)، نگرش سیستمی، تهران: امیرکبیر.
- میچل، ملانی (1395)، سیری در نظریۀ پیچیدگی، تهران: نشر نو.
- نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف (1390)، خسرو و شیرین، با تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی، به کوشش سعید حمیدیان، چاپ دوازدهم، تهران: قطره. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 685 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 455 |
||