آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,852 |
بافت موقعیتی و کارکردهای تاریخ سیستان بر اساس نظریۀ هلیدی | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 3، شماره 1، فروردین 1401، صفحه 47-62 اصل مقاله (1.01 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| نویسنده | ||
| وحید مبارک* | ||
| استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| چکیده | ||
| تاریخ سیستان متنی از نیمۀ قرن پنجم است که از نظر سبک نگارش به نثر مرسل و به دست مؤلّفی ناشناس نگاشته شده است. هلیدی متن را دارای عناصر فرانقشی، زمینه و بافت موقعیتی و دربرگیرندۀ معانی تجربی، عاملان گفتمان و شیوۀ گفتمان می‌داند و معتقد است که متن باید دارای آغاز، میانه و انجام یا بافتار باشد. وی برای زبان کارکردها و نقش‌های هفت‌گانۀ تعاملی، تخیّلی، ابزاری، اکتشافی، نظارتی، اطلاع‌رسانی (اظهاری) و عاطفی را در نظر گرفته است. هدف اصلی این پژوهش، مشخص‌کردن قابلیت این نظریه برای تحلیل تاریخ سیستان و نشان‌دادن عوامل فرانقشی و کارکردهای این متن است. روش این پژوهش توصیفی‌ـ‌‌تحلیلی، به خوانشی نقش‌گرایانه از تاریخ سیستان، بر اساس نظریۀ هلیدی، پرداخته است. یافته‌ها نشان می‌دهد که گفتمان آیینی‌ـ‌دینی نگارندۀ تاریخ سیستان، عاملان اسطور‌های و فراواقعیتگرای متن و شیوۀ گفتمان مبتنی بر پیونددادن تاریخ و اسطوره که با تطبیق‌های شگرف فرهنگ ایرانی و سامی (کیومرث=آدم ع) و اندیشۀ برابری اجتماعی و شعوبی‌گری، پردازش شده‌اند، بافت موقعیتی و بخش‌های نانوشتۀ این متن را می‌سازند. در نتیجه، این متن گزارشی، بافت موقعیتی و بافتار دارد و در کارکردهایش، کارکرد تخیلی و عاطفی در بیان شگفتی‌‌های سیستان و ارزشمندی آن دیده می‌‌شود، ولی نقش‌های اطلاع‌رسانی (توصیف‌ها) و ترغیبی زبان به ترتیب دارای بیشترین نمود هستند و کارکرد تعاملی (گفت‌وگوها) دارای کمترین نمود نسبت به دیگر کارکردها و نقش‌های زبان است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هلیدی؛ بافت موقعیتی؛ نقش‌گرایی زبان؛ تاریخ سیستان؛ غلبۀ نقش اظهاری | ||
| مراجع | ||
|
- آقاگلزاده، فردوس (1392)، فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، تهران: علمی.
- آقاگلزاده، فردوس (1394)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: علمی.
- آکماجین، آندره و دیگران (1375)، زبان‌شناسی (درآمدی بر زبان و ارتباط)، کرمانشاه: دانشگاه رازی.
- بهار، محمدتقی (1370)، سبک شناسی، ج2. تهران: امیرکبیر.
- بهار، مهرداد (1373)، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: آگه.
- پناهی، وجیهه (1387)، «اصطلاحات دیوانی و اداری در کتاب تاریخ سیستان»، پژوهشنامۀ ادب حماسی، دورۀ 4، شمارۀ 6: 163-189.
- پهلواننژاد، محمدرضا و رضا زمردیان (1383)، «تحلیل نحوی‌‌ـ‌‌معنایی ساختمان بند ساده در زبان فارسی بر پایۀ دستور نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی»، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، شمارۀ 2 (پیدرپی145): 55-74.
- پهلواننژاد، محمدرضا و نصرت ناصری مشهدی (1387)، «تحلیل متن نامه‌ای از تاریخ بیهقی با رویکرد معناشناسی کاربردی»، زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 62: 37-58.
- تاریخ سیستان (1391)، چاپ مدرس رضوی، جعفر، چاپ 3، تهران: مرکز.
- حرّی، ابوالفضل (1388)، «کارکرد تصریف در دو سورۀ قرآنی ناظر به داستان آفرینش در پرتو فراکارکرد متنی هلیدی»، پژوهش‌های زبان‌های خارجی، شمارۀ 55: 101-116.
- حرّی، ابوالفضل (1389)، «همبستگی سطوح روایت و فراکارکرد‌های هلیدی در داستان حسنک وزیر»، ادب پژوهی، دورۀ 4، شمارۀ 12: 69-87.
- دلیر، نیرّه (1397)، «بررسی و تحلیل راهبرد‌های نظامی جنگ‌های سامانیان و صفاریان»، مطالعات تاریخی جنگ، دورۀ 2، شمارۀ 1: 31-52.
- رضایی، حدائق و محمد علیپور (1391)، «بررسی متون خوانداری مجموعۀ فارسی بیاموزیم بر اساس نقش‌های هفت‌گانۀ زبان از دیدگاه هلیدی»، پژوهشنامۀ آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان، سال اول، شمارۀ 2: 173-179.
- سرمد، محمدرضا و صدیقه خزاعی (1394)، «دیو در فرهنگ ایران‌زمین با تکیه بر خراسان جنوبی»، مطالعات فرهنگی ـ اجتماعی خراسان، شمارۀ 1: 58-75.
- سلدن، رامان (1377)، راهنمای نظریۀ ادبی، چاپ عباس مخبر، تهران: طرح نو.
- شریفی، محمد (1387)، فرهنگ ادبیات فارسی، تهران: معین-فرهنگ نشرنو.
- صالحی، کورش (1391)، «برآمدن یعقوب لیث صفاری و توقف جریان فتوح و مهاجرت‌های اعراب به هند و سند»، تاریخ ایران، شمارۀ 5/70: 120-135.
- صفت گل، منصور (1386)، «برافتادن صفویان، سیستان، تاریخنویسان و آخرین ملوک نیمروز»، نشریۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی تهران، دورۀ 58، شمارۀ 18: 155-177.
- صفوی، کورش (1383)، درآمدی بر معناشناسی، تهران: فرهنگ معاصر.
- صفوی، کورش (1386)، زبان‌شناسی و ادبیات، تهران: هرمس.
- صفوی، کورش (1390)، از زبان‌شناسی به ادبیات (نظم)، چاپ 3، تهران: سورۀ مهر.
- فقیه ملک مرزبان، نسرین و پروانه محبیتبار (1392)، زبانپژوهی (دانشگاه الزهرا)، سال پنجم، شمارۀ 9: 199-225.
- قاضی‌زاده، خلیل و بهزاد قنسولی هزاره (1389)، «اهمیت یک‌دستی سبک در ترجمه»، مطالعات زبان و ترجمه، دورۀ 42، شمارۀ 1: 111-125.
- کافی، غلامرضا زهره عامری (1394)، «باورها و عناصر عامه در رمان سووشون»، فرهنگ و ادبیات عامه، سال2، شمارۀ 4: 42-63.
- کرمی، محمدحسین (1382)، «تقدیر و سرنوشت در ادبیات فارسی»، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، دورۀ 4، شمارۀ 168: 129-150.
- محجوب، محمدجعفر (1350)، سبک خراسانی در شعر فارسی، تهران: دانش‌سرای عالی و دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی.
- مشکوه‌الدینی، مهدی ( 1388)، دستور زبان فارسی: واژگان و پیوندهای ساختی، چاپ 4، تهران: سمت.
- مهاجر، مهران و محمد نبوی، (1376)، زبان‌شناسی شعر، تهران: مرکز.
- ناظمیان‌فرد، علی (1390)، «واکاوی رنگ سیاه در میان عباسیان»، مطالعات تاریخ فرهنگی، سال دوم، شمارۀ 7: 137-156.
- نورایی‌نیا، زهره و همکاران (1394)، «بازتاب براندازی خاندان‌های ایرانی عصر غزنوی در آثار شاعران و مورخان»، بهارستان سخن، سال 12، شمارۀ 28، 159-180.
- هلیدی، مایکل و رقیه حسن (1393)، زبان، بافت و متن، چاپ مجتبی منشیزاده و طاهره ایشانی، تهران: علمی.
- یاوری، حورا (1388)، داستان فارسی و سرگذشت مدرنیته در ایران، چاپ اول، تهران: سخن. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 177 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 176 |
||