آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,852 |
چالش‌های استقرار حکومت ایالتی در اقلیم کردستان عراق | ||
| مطالعات سیاسی بین النهرین | ||
| مقاله 2، دوره 1، شماره 1، اسفند 1401، صفحه 1-29 اصل مقاله (523.23 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/mps.2022.2262 | ||
| نویسنده | ||
| جهانبخش مرادی* | ||
| استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ایلام، ایلام، ایران. | ||
| چکیده | ||
| از ابتدای دهة 1920 و به‌ویژه پس از تصمیم جامعة ملل در 16 دسامبر 1925 دربارة الحاق ولایت موصلِ کردنشین به بغداد و بصره (دولت مرکزی عراق)، جنبش سیاسی کُرد، آغاز شده است. این جنبش از آن زمان تاکنون، طیفی از اهداف را از زیست در درون حکومت با حقوق مشخّصی تا استقلال و تشکیل یک دولت مستقل دنبال کرده است، امّا پس از اشغال عراق بهوسیلة آمریکا در سال 2003 و تصویب قانون اساسی جدید دائم؛ عراق فدرال، دموکراتیک و پارلمانی براساس مادة اول این قانون پذیرفته شد. در این زمینه، پرسش پژوهش حاضر این است که چرا باوجود طرح مسئلة فدرالیسم در قانون اساسی عراق، این شکل حکومتی هنوز به‌طور کامل در اقلیم کردستان، محقّق و عملی نشده است. پاسخ موقّت به این پرسش به‌عنوان فرضیة پژوهش آن است که علّت عدم تحقّق کاملِ شکل‌گیری حکومت ایالتی کردستان و عملی‌نشدن آن را باید در سطح داخلی حکومت اقلیم کردستان، یعنی نظام و جامعة سیاسی کردستان عراق جستجو کرد. به این معنی که وجود چهار دسته از عوامل؛ یعنی عامل ساختارهای معیوب، عامل نهادی محدودکننده، عامل جامعة سیاسی نا‌متکثّر و عامل افکار عمومی نا‌‌متشکّل به همراه وجود گفتمان‌های رقیبی مانند کنفدرالیسم (در قالب شکل‌گیری دولت مستقل کرد) و ایدة کردستان بزرگ در میان کردهای عراق به‌عنوان متغیّرهای مستقل؛ باعث عدم شکل‌گیری و تحقّق کامل حکومت ایالتی کردستان شدهاند. در تجزیه و تحلیل عوامل عدم استقرار کامل فدرالیسم در عراق و بیقراری و هژمونیک‌نشدن آن در اقلیم کردستان عراق این مهم بهدست می‌آید که همیاری این عوامل راه را بر تثبیت هژمونی گفتمان فدرالیسم بسته و برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق و بهسمت کنفدرالیسم و تشکیل دولت مستقل حرکت کرد در اذهان مردم و نخبگان اقلیم، ناقوس زوال مشروعیت و مقبولیت و کارآمدی فدرالیسم را به صدا درآورده است، بهگونهای که ممکن است گفتمان فدرالیسم درنهایت عرصة قدرت را به پادگفتمان‌های رقیب واگذار کند. برای بررسی این فرضیه، روش پژوهش نوشتار پیش رو، مقایسه‌ای و تحلیلی است و هدف پژوهش آن است که با مقایسة حکومت ایالتی کردستان با واحدهای فدرال در آمریکا و سوئیس موضوع را بررسی کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اقلیم کردستان؛ فدرالیسم؛ کنفدرالیسم؛ دولت مستقل کرد؛ حکومت ایالتی | ||
| مراجع | ||
|
ابوالحسن شیرازی، حبیب ا... و امجدیان، فرامرز (1387)، «تأثیر فدرالیسم عراق بر هنجارهای سیاسی و قومیتی کردهای ایران»، فصلنامة رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شمارة 14، 57-80.
احمدی پور، زهرا؛ رومینا، ابراهیم و کرمانی، داود (1386)، «تأثیر حکومت اقلیم شمال عراق بر کردستان ایران»، فصلنامة آفاق امنیت، پیش‌شماره‌های دوم و سوم، 125-144.
الیس، هادی (1387)، «خواسته کردها برای تشکیل دولت و آینده عراق»، در امیر محمد حاجی یوسفی و احمد سلطانی‌نژاد (گردآورندگان)، سامان سیاسی در عراق جدید، چاپ دوم، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه.
امجد، محمد (1386)، سیاست و حکومت در ایالات متحده، چاپ سوم، تهران: سمت.
اینگلهارت، رونالد (1373)، تحوّل فرهنگی در جامعة پیشرفته صنعتی، ترجمة مریم وتر، تهران: کویر.
برنکاتی، داون (1387)، «آیا فدرالیسم به سامان سیاسی در عراق می انجامد؟»، در امیر محمد حاجی یوسفی و احمد سلطانی‌نژاد (گردآورندگان)، سامان سیاسی در عراق جدید، چاپ دوم، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه.
پشنگ، اردشیر (4 خرداد 1389)، «کرکوک شعله‌های آتشی که از زیر خاکستر سر بر می‌آورد»، قابل دسترس در:http://ardeshir,persianblog.ir/post/44
پشنگ، اردشیر (7 خرداد 1390)، «در کردستان عراق مذاکره بر سر چیست؟»، قابل دسترس درhttp://ardeshir58.persianblog.ir/post/365.
پیشگاهیفرد، زهرا و حسن کریمی (1397)، «بررسی پیامدهای منطقه‌ای همه‌پرسی در کردستان عراق»، فصلنامة پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورة 50، شمارة 4، 1029-1047.
تاجیک، محمدرضا (۱۳۸۳)، گفتمان پاد گفتمان و سیاست، چاپ اول، تهران: مؤسسة تحقیقات و توسعة علوم انسانی.
حاتمی، محمدرضا (1397)، تبارشناسی دولت‌های عراق، بررسی دولت دوفاکتوی کردستان عراق، فصلنامة سیاست جهانی، دوره هفتم، شماره سوم، 262-242.
حسینی، حامد (1399)، «تحلیل معمای استقلال‌طلبی اقلیم کردستان عراق»، فصلنامة آمایش سیاسی فضا، دورة 2، شمارة 4، 293-306.
خبرگزاری رویترز (23 نوامبر 2017)، «نفت کرکوک جایزه مداخله ایران در بحران عراق»، در: https://www.radiofarda.com/a/reuters-on-iran-and-kirkuk-oil/28855541.html
خبرگزاری فارس، 13 اردیبهشت 1388، «مشکلات قراردادهای نفتی کردستان عراق ناشی از بی‌تجربگی بوده است»، قابل دسترس در:www.farsnews.com/newstext.php?nn=8802130209.
خسروی. علیرضا (1397)، «استقلالخواهی کردی درعراق: تحلیل ساختاری و سناریوها»، فصلنامة مطالعات راهبردی، سال بیست و یکم شمارة سوم، 185-211.
خلیلی، محسن (1387)، «قانون اساسی جدید عراق و مهندس ساختار دولت؛ ناسازواری قومیت، مذهب و تجدد»، فصلنامة مطالعات بین‌المللی، سال چهارم، شمارة 4، 127-162.
خواجه‌ای، علی (1392)، «بررسی وضعیت نفت و گاز در منطقه کردستان عراق»، ماهنامة اقتصاد انرژی، شمارة 155، 6-14.
ربانی، محمدناصر (1384)، «فدرالیسم در عراق، تهدید یا فرصت»، همشهری دیپلماتیک، شمارة شصت و دو، دوازدهم شهریور.
زارعی، بهادر و رنجبری چیچوران، کمال (1396)، «تحلیل چالش‌های اقلیم کرستان و حکومت مرکزی عراق و تأثیر آن بر آینده این کشور»، فصلنامة سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شمارة 4، 909-928.
سووی، آلفرد (1354)، افکار عمومی و تأثیر آن بر زندگی اجتماعی، ترجمة جمال شمیرانی، انتشارات فرانکلین.
عالم، عبدالرحمن (1383)، بنیادهای علم سیاست، چاپ دوازدهم، تهران: نشر نی.
فلاحی، سارا (1396)، بیقراری گفتمان توسعة سیاسی در دوران اصلاحات، چاپ اول، ایلام: دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام.
قاضی، ابوالفضل (1389)، بایسته‌های حقوق اساسی، چاپ سیزدهم، تهران: میزان.
قانون اساسی ایالات متحده امریکا، قابل دسترس در: http://www.Parsine.com /fa /pages /?cid=40782.
قانون اساسی سوییس، قابل دسترس در: http://www.ghatreh. com /news/5498329.htm1
قجری، حسینعلی و جواد نظری (1392)، کاربرد تحلیل گفتمان در تحقیقات اجتماعی، چاپ اول، تهران: جامعه‌شناسان.
قربانینژاد، ریباز (1398)، «بررسی و تحلیل ویژگی‌های ساختاری دولت ایالتی کردستان عراق»، فصلنامة علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال یازدهم، شماره چهارم، 261-282.
کاکایی، سیامک (1387)، «عراق فدرال؛ فرصت‌ها و چالش‌ها»، فصلنامة مطالعات منطقه‌ای؛ جهان اسلام، سال نهم، شماره 33 و 34.
کردپرس (18 فروردین 1390)، «نگاهی به بحران‌های اخیر اقلیم کردستان عراق»، قابل دسترس در:http://dayna.ir/nsite/fullstory/news/?id/185940
کردپرس (4 شهریور 1400)، «حکومت خانوادگی، عامل تضعیف سیاسی اقلیم کردستان عراق»، قابل دسترسی در: https://kurdpress.com/fa/news/15920
کرمانی، داوود (1386)، «تأثیر فدرالیسم عراق بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامة روز، سال ششم، شمارة بیست و چهارم.
کریمیان، کامیل (1381)، «تحولات شمال عراق و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، گزارشپژوهشی، انتشارات پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
کوچرا، کریس ( 1377)، جنبش ملی کرد، ترجمة ابراهیم یونسی، تهران: نگاه.
کوهنورد، نفیسه (19 خرداد 1383)، «رؤیای فدرال کردها»، قابل دسترس در: http://sherko.blogfa.com/post-53.aspx
مقصودی، مجتبی (1382)، کردستان عراق: «چشمانداز آینده»، در حسین دهشیار و دیگران (گردآورندگان)، مسائل ایران و عراق، تهران: مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
مقصودی، مجتبی (1384)، نقش گروه‌های قومی در شکلدهی به نظام سیاسی عراق، با تأکید بر نقش کردها، در عراق پس از سقوط بغداد، تهیهشده توسط دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، چاپ اول، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت خارجه.
مکلین، ایان (1387)، فرهنگ علوم سیاسی آکسفورد، ترجمه حمید احمدی، چاپ دوم، تهران: نشر میزان.
میدل ایست نیوز (5 می 2021)، «تلاش برای تدوین قانون اساسی اقلیم کردستان پس از سه دهه از تشکیل اقلیم»، قابل دسترسی در: https://mdeast.news/2021/05/05
میدل ایست نیوز (7 می 2021)، « اقلیم کردستان با تدوین قانون اساسی مستقل خود دنبال چیست؟»، قابل دسترسی در: https://mdeast.news/2021/05/05
نقیب زاده، احمد (1380)، درآمدی بر جامعه‌شناسی سیاسی، چاپ دوم، تهران: سمت.
هادیفر، محمد (15 فروردین 1390)، «اعتراض به بازتولید اقتدار گرایی در کردستان عراق»، قابل دسترس در:http://www.sercawe.com/shnote.php?noteid=6
وبر، ماکس (1376)، دانشمند و سیاستمدار، ترجمة احمد نقیب‌زاده، چاپ سوم، تهران: دانشگاه تهران.
ویسی، مراد (1387)، «جایگاه کرکوک در راهبردها و استراتژی‌های عراق»، قابل دسترس در:http://www.aftabir.com / articles/view / politics / world / clcl2209.
یزدانپناه‌درو، کیومرث؛ حسن کامران و کمال رنجبری (1396)، «تحلیلی بر ژئوپلیتیک اقلیم کردستان عراق بعد از فروپاشی داعش»، جغرافیا (فصلنامة علمی ـ پژوهشی وبین‌المللی انجمن جغرافیای ایران)، دوره جدید، سال پانزدهم، شمارة 53، 37-54.
References Bet-Shlimon, A. (2019), City of Black Gold: Oil, Ethnicity, and the Making of Modern Kirkuk, Stanford University Press. Draft of the Iraqi Kurdistan Region‘s Constitution Project , August 22, 2006, i: Kelly, In Michael J. (2010). "The Kurdish Regional Constitution within the Framework of the Iraqi Federal Constitution: A Struggle for Sovereignty, Oil, Ethnic Identity, and the Prospects for a Reverse Supremacy Clause", Available at: http://www.citypopulation.de/iraq.html Grant, A. (1997), politics below Nation State, in politics: An introduction, Barrie Oxford, Gary k. Browning, Richard Huggins, Ben Rosamond, John Turner, Printed and Bound in Great Britain by Bath Press PLS. Kelly, M. J. (2010). "The Kurdish Regional Constitution within the Framework of the Iraqi Federal Constitution: A Struggle for Sovereignty, Oil, Ethnic Identity, and the Prospects for a Reverse Supremacy Clause", Available at: file:///C:/Users/windows7/Desktop King, P. (1982), Federalism and Federation, Groom Helm, International Series in social and Politics Thought, London and Canbora. Kurdistan's geography and climate. (June 4, 2018). Cabinet.gov.krd. Laclau, E. & Chantal M. (1985), Hegemony and socialist Strategy: toward a Radical Democratic Politics, London. Verso. Mercadier, S. (2017), at: https://ir.mondediplo.com/article2866 Rafaat, A. (2018), Kurdistan in Iraq: The evolution of a quasi-state, New York: Routledge. Roskin, M.G.& Cord, R.L., (1991), Political Science: An Introduction, New Jersey, Prentice- Hall, Ink. Schick, A. & Pfister, A. (1972), American Government: Continuity and Change, edited by Howard R. Anderson, Printed in USA, Library of Congress. Smith, A. (1998), Laclau & Mouffe, The Radical Democratic Imaginary, London & Newyork. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 489 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 325 |
||