آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 393 |
| تعداد مقالات | 3,094 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,831,487 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,983,996 |
نقش عناصر زیست‌محیطی در ایجاد تنش‌های آتی بین ایران و عراق | ||
| مطالعات سیاسی بین النهرین | ||
| مقاله 4، دوره 1، شماره 1، اسفند 1401، صفحه 55-77 اصل مقاله (471.3 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/mps.2022.2264 | ||
| نویسندگان | ||
| زینب شریفی1؛ مسعود اخوان کاظمی* 2؛ سید شمس الدین صادقی2؛ بهرام منتظری3 | ||
| 1کارشناس ارشد علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 2دانشیار علوم سیاسی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم اجتماعی و تربیتی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 3استادیار علوم سیاسی، دانشگاه آزاد واحد شهرضا، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| یکی از مهم‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی در مناطق خشک و نیمه‌خشک، پدیدة مخرّب بیابان‌زایی و فرسایش بادی است که وقوع طوفان‌های گرد و غبار و حرکت ریزگردها از پیامدهای آن بهشمار می‌روند. طی سال‌های اخیر، طوفان‌های گرد و غبار در خاورمیانه و به‌ویژه از منشأ صحراهای عربستان و عراق، اثرات زیان‌بار زیادی را برای کشورمان بههمراه داشته که دامنة آن تا شهرهای عمده کشیده شده است. وسعت خسارتهای این پدیده تنها محدود به تهدید زمینهای کشاورزی و صنعتی نبوده، بلکه با مختلنمودن زندگی عادی شهروندان، آشکارا به تهدیدی جدّی زیست‌محیطی با پیامدهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی تبدیل شده و واکنش افکار عمومی را به‌دنبال داشته است. هدف از نوشتار پیش رو بررسی تأثیر عوامل زیست‌محیطی و به‌ویژه ریزگردها به‌عنوان پدیدهای ژئوپلیتیکی، بر امنیت ملّی و تنش بین کشور‌ها است؛ بنابراین تلاش شده تا با توجّه به منشأ ریزگردها که بهطور عمده از کشور همسایه، یعنی عراق هستند و آثار و پیامدهای زیان‌بار آن‌ها در طول سال‌های اخیر برای بیشتر مناطق نیمة غربی ایران، نشان داده شود که این مهم می‌تواند در آینده به تهدیدی جدّی برای امنیت ملّی تبدیل شده و درنهایت به تیره شدن روابط دو کشور ایران و عراق بیانجامد. پژوهش حاضر، در بررسی پتانسیل‌های بروز منازعه بین ایران و عراق بر مبنای مسئلة آلودگی‌های زیست‌محیطی و به‌ویژه ریزگردها، بر رهیافت زیست‌محیطی هامر- دیکسون در تبیین منازعه متمرکز است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| محیط‌زیست؛ ریزگردها؛ تنش؛ ایران؛ عراق | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، سید عباس؛ حیدری موصلو، طهمورث؛ نجات پور، مجید (1390)، «تبیین ژئوپلیتیکی مسائل زیست‌محیطی»، فصلنامة علمی ـ پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال سوم، شمارة 4، 199-212.
پوردیهیمی، شهرام؛ بینا، محسن (1393)، «بررسی تأثیر جهت ساختمان بر کاهش آلودگی ناشی از ریزگردها در مجموعه‌های ساختمانی مورد مطالعه: بناهای شهر دزفول»، دو فصلنامة مطالعات معماری ایرانی، شمارة 6، 41-63.
جاجرمی، کاظم؛ پیشگاهی فرد، زهرا؛ مهکویی، حجّت (1392)، «ارزیابی تهدیدات زیست‌محیطی در امنیت ملّی ایران»، فصلنامة راهبرد، سال 22، شمارة 67، 193-230.
جعفری، حمیدرضا؛ حسن‌پور، سیروس؛ رحیلی خراسانی، لیلا؛ پوراحمد، احمد (1393)، «کاربرد سامانة اطلاعات جغرافیایی (GIS) در مکان‌یابی و تحلیل فضایی ـ مکانی و منابع آلاینده‌های هوا در شهر کرمانشاه»، مجله محیط‌شناسی، دورة 40، شمارة 1، 51-64.
خوش‌اخلاق، فرامرز؛ نجفی، محمد سعید؛ زمان زاده، سید محمد؛ شیرازی، محمدحسن؛ صمدی، مهدی (1392)، «بررسی ترکیبات گرد و غبار در غرب و جنوب غرب ایران»، مجلة جغرافیا و مخاطرات محیطی، شمارة 6، 17-36.
زنگنه، معصومه (1393)، «آب‌وهواشناسی طوفان‌های گرد و غبار در ایران»، دوفصلنامة آب‌وهواشناسی کاربردی، سال اول، شمارة 1، 1-12.
زین‌العابدین، یوسف؛ پاک‌نژاد متکی، حمیدرضا (1386)، «مقدمه‌ای بر ژئوپلیتیک زیست‌محیطی»، فصلنامة علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، دورة نهم، شمارة 2، 103-112.
شفیعیزاده، محمد؛ مرادی، حسین (1390)، «بررسی پدیدة گرد و غبار در استان خوزستان و عوامل مؤثّر بر آن»، اولین کنفرانس ملّی خشک‌سالی و تغییر اقلیم، مرکز تحقیقات کم‌آبی و خشک‌سالی در کشاورزی و منابع طبیعی، 530 -540.
طوفان، مسعود (1389). «چالش‌ها و چشم‌انداز همکاری‌های منطقه‌ای در مهار ریزگردها»، فصلنامة سیاست خارجی، سال بیست و چهارم، شمارة 4، 943-958.
عزیزی، قاسم؛ شمسی‌پور، علی‌اکبر؛ میری، مرتضی؛ صفر راد، طاهر (1391)، «تحلیل آماری ـ همدیدی پدیدة گرد و غبار در نیمة غربی ایران»، مجلة محیط‌شناسی، سال سی و هشتم، شمارة 3، 123-134.
عزیزی، قاسم؛ میری، مرتضی؛ نبوی، سید امید (1391)، «ردیابی پدیدة گرد و غبار در نیمة غربی ایران»، فصلنامة مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال دوم، شمارة 7، 63-81.
علوی پور، سید محسن (1388)، «ژئوپلیتیک عراق و امنیت در منطقه خلیج‌فارس»، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، سال شانزدهم، شمارة 2، 105-122.
کاویانیراد، مراد (1389)، «جایگاه مفهوم فضای حیاتی در استراتژی ژئوپلیتیک عراق عصر صدام»، نگین ایران فصلنامة تخصصی مطالعات دفاع مقدس، سال نهم، شمارة 32، 71-84.
کاویانی راد، مراد (1390)، «پردازش مفهوم امنیت زیست‌محیطی (رابطة امنیت و اکولوژی)»، فصلنامة ژئوپلیتیک، سال هفتم، شمارة 3، 80-100.
کوهستانینژاد، مسعود (1391)، «بررسی تحوّلات داخلی عراق در آستانه جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشنامة دفاع مقدس، سال اول، شمارة 3، 129-152.
لطفی، حیدر؛ نامی، محمدحسن؛ حسن‌پور، جعفر؛ بحیرایی، حمید (1390)، «امنیت زیست‌محیطی و سیاست‌گذاری امنیت ملّی»، فصلنامة علمی ـ پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 3، شمارة 4، 121-144.
محرابی، علیرضا؛ صفوی، سید یحیی؛ مهدیان، حسین (1391)، «بررسی جایگاه ژئوپلیتیک انرژی در تأمین امنیت ملّی ایران از منظر سه رویکرد امنیت ملّی (گسترش محور، حفظ محور و توسعه محور)»، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال نهم، شمارة 1، 32-59.
مشهدی، علی (1388). بررسی حقوقی افزایش پدیدة ریزگردها در ایران و کشورهای همسایه، مجلة حقوق محیط‌زیست، سالنامة ایرانی حقوق بین‌الملل و تطبیقی، ش 5، صص 320 ـ 305.
Rererences Ali Jawad, “Iraq Urges Iran to Respect Its Water Rights Amid Dispute,” Anadolu Agency, July 11, 2021, https://www.aa.com.tr/en/middle-east/iraq-urges-iran-to-respect-its-water-rights-amid-dispute/ 2301119. Azizi, Qasem; Shamsi Pour, Ali Akbar; Miri, Morteza; Safar Rad, Taher (2012). Statistical analysis – Synergy of dust phenomenon in the western half of Iran, Journal of Ecology, 38th year, no. 3, Autmn, pp123-134. “Protesters Set Fire to Iranian Consulate in Basra,” Guardian, September 7, 2018, https://www. theguardian.com/world/2018/sep/07/protesters-set-fire-to-iranian-consulate-in-basra. Safaa al-Asadi, “The Future of Freshwater in Shatt al-Arab River (Southern Iraq),” Journal of Geography and Geology 9, no. 2 (2017), https://doi.org/10.5539/jgg.v9n2p24. Sinan M. & Tollast, R. (2021), “Iraq Faces Harsh Summer of Water Shortages as Turkey and Iran Continue Dam Projects,” May 2021, National (Abu Dhabi), https://www.thenationalnews. com/mena/iraq-faces-harsh-summer-of-water-shortages-as-turkey-and-iran-continue-dam-projects-1.1229371. Tamer B. (2020), “Iran’s Upstream Hegemony and Its Water Policies Towards Iraq,” Italian Institute for International Political Studies, February 26, https://www.ispionline.it/en/ pubblicazione/irans-upstream-hegemony-and-its-water-policies-towards-iraq-25173. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 345 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 250 |
||