آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,200 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,857 |
چگونگی رفع التقای واکه‌های کشیده با واکۀ تکواژ جمع در زبان فارسی | ||
| مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران | ||
| دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 41، تیر 1402، صفحه 1-16 اصل مقاله (1.32 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jlw.2022.8199.1657 | ||
| نویسنده | ||
| بشیر جم* | ||
| دانشیار زبانشناسی، گروه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| از شش واکۀ زبان فارسی واکه‌های /u:/، /i:/ و /A:/ کشیده هستند. التقای واکه‌ها ناشی از افزوده‌شدن تکواژ جمع /-An/ به اسم‌های مختوم به واکۀ /u:/ توسط غلت [w] و در اسم‌های مختوم به واکه‌های /i:/ و /A:/ توسط غلت [j] برطرف می‌شود. ضمن اینکه واکه‌های افراشته /u:/ و /i:/ کوتاه‌تر تلفظ می‌شوند؛ ولی تغییری در کشش واکۀ افتادۀ /A:/ رخ نمی‌دهد. هدف این پژوهش تحلیلی این است که مشخص کند در فاصلة میان بازنمایی واجی و بازنمایی آوایی چه اتفاقی افتاده است. به این منظور، دو فرضیه تحلیل و بررسی شده‌اند: طبق فرضیۀ نخست، طی فرایند غلت‌شدگیِ واکه یک جزء از هریک از واکه‌های افراشتة کشیدۀ /u:/ و /i:/ به غلت معادل آن یعنی [w] و [j] تبدیل شده و به‌عنوان همخوان میانجی میان دو واکه قرار گرفته است. امّا براساس فرضیۀ دوم، التقای واکه‌ها از رهگذر درج همخوان میانجی برطرف شده و پیامد این درج رخداد فرایند «کوتاه‌شدگی جبرانی» است. در این پژوهش استدلال می‌شود که فرضیة دوم درست است. این فرضیه سپس در چارچوب نظریۀ بهینگی تحلیل می‌شود | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کوتاه‌شدگی جبرانی؛ التقای واکه‌ها؛ درج همخوان میانجی؛ غلت‌شدگیِ واکه؛ نظریۀ لایة ایکس | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، مهران؛ زاهدی، محمّدصدیق؛ غلامی، وحید (1398). التقای واکه‌ها و رفع آن در کردی میانی. مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 7(26)، 1-15.
استاجی، اعظم؛ نامور فرگی، مجتبی؛ کرامتی یزدی، سریرا (1389). تحلیل اکوستیکی همخوان انسدادی چاکنایی و بررسی امکان وجود دو واکۀ پیاپی در دو هجای متوالی در گفتار سریع و پیوسته در زبان فارسی. جستارهای زبانی، 1(4)، 27-50.
بی‌جن‌خان، محمود (1392). نظام آوایی زبان فارسی. تهران: سمت.
ثمره، یدالله (1364). آواشناسی زبان فارسی: آواها و ساخت آوایی هجا. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
جم، بشیر (1394الف). راهکارهای برطرف‌کردن التقای واکه‌ها در زبان فارسی. زبانشناسی و گویش‌های خراسان، 7(1)، 79-100.
جم، بشیر (1394ب). فرهنگ توصیفی فرایندهای واجی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
رضی‌نژاد، سیّد محمّد (1398). برطرف‌کردن التقای واکه‌ها در ترکی آذربایجانی. پژوهش‌های زبانشناسی، 11(1)، 61-72.
سپنتا، ساسان (1377). آواشناسی فیزیکی زبان فارسی. اصفهان: گلها.
صادقی، علیاشرف (1365). التقای مصوت‌ها و مسئلۀ صامت‌های میانجی. مجلة زبانشناسی، (6)، 3– 22.
صادقی، وحید؛ صادقی، سولماز (1396). التقای واکه‌ها در کردی سورانی. پژوهش‌های زبانی، 8(1)، 117-136.
فتاحی، مهدی (1393). غلت‌سازی واکه به‌عنوان راهکاری برای رفع التقای واکه‌ها بررسی نمونه در کردی کلهری. پژوهش‌های زبانشناسی تطبیقی، 4(7)، 263-275.
قطره، فریبا؛ آسیایی، مارال؛ راه‌انداز، سعید (1399). نگاهی صرفی-آوایی به التقای واکه‌ای درفارسی گفتاری. زبان‌پژوهی، 12(35)، 297-318.
قلخانی، امید؛ ایرجی، مریم؛ فرازنده‌پور، فائزه (1401). بررسی تغییرات واجی واکۀ پیشوند منفی‌ساز کردی کلهری پیش از غلت: تحلیلی در بهینگی متوالی. فصلنامة مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 10(3)، 89-108.
کامبوزیا، عالیه کرد زعفرانلو (1385). واج‌شناسی: رویکردهای قاعده بنیاد. تهران: سمت.
لازار، ژیلبر (1384). دستور زبان فارسی معاصر. مترجم: مهستی بحرینی. تهران: هرمس.
هادیان، بهرام؛ علی‌نژاد، بتول (1392). فرایندهای واجی لهجة اصفهانی و زبان فارسی در چارچوب نظریة بهینگی. جستارهای زبانی، 4(15)، 219-235. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 187 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 244 |
||