آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,186 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,850 |
تحلیل هیدرومورفولوژیک رودخانه کرج در بازه شهری از بیلقان تا پل راه‌آهن | ||
| جغرافیا و پایداری محیط | ||
| دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 46، فروردین 1402، صفحه 21-39 اصل مقاله (2.33 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ges.2022.8026.2552 | ||
| نویسندگان | ||
| پرستو غفورپور عنبران1؛ علی احمدآبادی* 1؛ عزت اله قنواتی1؛ مهدی یاسی2 | ||
| 1گروه ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران | ||
| 2گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، دانشگاه تهران، کرج، ایران. | ||
| چکیده | ||
| توسعه شهری و تغییر کاربری اراضی، آسیبهای جدی بر کیفیت و شرایط تعادل ژئومورفولوژیک، ظرفیت آبگذری و خدمات زیست‌بوم رودخانه وارد کرده است. از طرفی این تغییرات و دخالت‌های انسانی، پایداری محیطی محدوده را تحت‌تأثیر قرار داده است. برای مدیریت و جلوگیری ازدست‌رفتن عملکردهای طبیعی و ژئومورفولوژیک رودخانهها ضرورت ارزیابی کیفیت مورفولوژیک رودخانه وجود دارد. در رودخانه کرج به دلیل گسترش شهرنشینی، تجاوز به بستر و حریم رودخانه، آبراهه‌سازی، برداشت شن و ماسه و غیره، آسیبهای جدی بر اکوسیستم رودخانه تحمیل شده است. در پژوهش حاضر، کیفیت هیدروژئومورفولوژی رودخانه کرج در بازه شهری کرج (از پل بیلقان تا پل راه‌آهن) مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از شاخص هیدروژئومورفولوژیکی IHG در طول مسیر اصلی رودخانه، حوضه به هفت بخش (بازه) تقسیم شد و مقدار این شاخص برای هر بازه تعیین گردید. شاخص IHG تعداد 9 پارامتر را در سه گروه (کیفیت عملکرد رودخانه، مورفولوژی آبراهه، پوشش گیاهی کنار رود) ارزیابی می‌کند. مقدار هر پارامتر بین 1 تا 10، متناسب با وضعیت طبیعی و عملکرد حوضه رودخانه قرار دارد. بر اساس نتایج این تحقیق، بازه‌های 1، 2، 3، 4، 6 و 7 از کیفیت هیدرومورفولوژی ضعیف؛ و بازه 5 به دلیل دخالت‌های انسانی (از جمله تغییر در الگوی مورفولوژی، ایجاد سازه‌های مهندسی، قطع پیوستگی آبراهه اصلی و سیلاب‌دشت)، از کیفیت خیلی ضعیف برخوردار هستند. همچنین، کیفیت هیدروژئومورفولوژی بازه شهری رودخانه کرج به دلیل گسترش فضای شهری و سکونتگاهی، تأسیسات شهری و استخراج بی‌رویه شن و ماسه، بیشترین اثرات منفی را دارد. نتایج نشان می‌دهد که شاخص IHG نشانگر و حسگر مناسبی برای ارزیابی کیفیت هیدروژئومورفولوژیکی رودخانهها است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شاخص هیدروژئومورفولوژیک (IHG)؛ ساماندهی رودخانه؛ مورفولوژی آبراهه؛ توسعه شهری؛ رودخانه کرج | ||
| مراجع | ||
|
احمدآبادی، علی؛ کیانی، طیبه؛ غفورپور عنبران، پرستو (1396). تحلیل اثرات عملیات آبخیزداری بر روی خصوصیات هیدروژئومورفولوژی حوضه آبریز عنبران چای با استفاده از مدل نیمه توزیعی SWAT. برنامه‌ریزی و آمایش فضا، 21 (2)، 35-55.
اسماعیلی، رضا؛ ولی خانی، ساره (1393). ارزیابی و تحلیل شرایط هیدرومورفولوژیکی رودخانه لاویج با استفاده از شاخص کیفیت مورفولوژیکی. پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، 2 (4)، 37-53.
ایلانلو، مریم؛ کرم، امیر (1399). ارزیابی شرایط هیدرومورفولوژیکی رودخانه جاجرود با استفاده از روش MQI . نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 20 (56)، 35-53.
ترابی، زهره؛ حسینی، حسین (1392). راهکارهای طراحی شهری رود کناره‌ها جهت کاهش آثار سوء سیل: موردمطالعه: رودخانه کرج. کنفرانس ملی مدیریت سیلاب، تهران.
حجه فروش نیا، شیلا (1394). سبک شناسی (استایل) سیستم رودخانه ای، رویکردی نوین برای مدیریت و کاهش مخاطرات در حوضه کرج. رساله دکتری رشته ژئومورفولوژی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی.
خالقی، سمیه؛ حسین‌زاده، محمدمهدی؛ هاشمی بوئینی، زهرا (1400). ارزیابی و تحلیل شرایط هیدرومورفولوژیکی رودخانه حاجی عرب، شهرستان بوئین‌زهرا. جغرافیا و پایداری محیط، 11(2)، 75-89.
سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران (1396). گزارش چارچوب و رویکردهای مناسب احیاء و ساماندهی رودخانهها باتوجه‌به تجربیات جهانی و درنظرگرفتن ویژگی‌های محلی هر رودخانه (مفاهیم اولیه، قواعد اصلی و تبیین اهداف "طرح جامع احیاء و ساماندهی رودخانهها و قنوات شهر تهران"). شهرداری تهران.
شرکت مهندسین مشاور سازه‌پردازی ایران (1395). مطالعات ساماندهی فاز 2 (کنترل سیلاب) رودخانه کرج. گزارش مطالعات کاربری اراضی، سازمان آب منطقه‌ای البرز.
رحمانی فضلی، عبدالرضا؛ صالحیان بادی، سعید (1395). بررسی پایداری محیطی گسترش سکونتگاه‌های انسانی در حوضه آبریز رودخانه زاینده‌رود. جغرافیا و مخاطرات محیطی، 18، 105-125.
غفورپور عنبران، پرستو (1394). بررسی اثرات عملیات آبخیزداری بر خصوصیات هیدرو ژئومورفولوژی حوضه آبریز عنبران چای. پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی تهران.
محمدرضاپورطبری، محسن؛ بنی حبیب، محمدابراهیم؛ نجفی مرغملکی، سجاد (1396). احیای رودخانهها. چهارمین کنفرانس بین‌المللی برنامه‌ریزی و مدیریت محیط‌زیست، تهران.
نصرتی، کاظم؛ رستمی، میلاد؛ اطمینان، زهرا (1398). ارزیابی شرایط هیدروژئومورفولوژی رودخانه طالقان با استفاده از شاخص کیفی مورفولوژیک. هیدروژئومورفولوژی، 21 (6)، 133-154. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 531 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 445 |
||