آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,214 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,871 |
کارکردهای عنوان داستان در داستانهای کوتاه ایرانی(با تکیه بر داستان‌کوتاه‌نویسان شاخص پیش از انقلاب اسلامی) | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 44، تیر 1402، صفحه 55-88 اصل مقاله (887.63 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2021.6903.1418 | ||
| نویسندگان | ||
| امین بنی طالبی دهکردی* 1؛ مسعود فروزنده2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران. | ||
| چکیده | ||
| عنوان داستان، نخستین دریچه ای است که نویسنده و خواننده از طریق آن با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. این نوع پیرامتن کوتاه، با دلالت مستقیم یا غیرمستقیم به موضوع داستان، اولین عاملی است که خواننده را به دنیای داستان، معنای آن و برگزیدن رویکردی خاص به آن راهنمایی می کند؛ به ویژه در داستان کوتاه که به سبب کوتاه بودنش، از همان آغاز، تکتک واژگان مقتصدانه و کارکردگرایانه استفاده می شوند. نگارنده در پژوهش حاضر، به دنبال آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی، کارکردهای عناوین تعدادی از داستانهای کوتاه نویسندگان شاخص حوزۀ ادبیات داستانی ایران را تبیین و بررسی کند. نتایج نشان میدهد که از میان کارکرد توصیفی، عناوینی که مربوط به محتوای اثر هستند، کاربرد بسیار چشمگیرتری در مقایسه با عناوینی که دربارۀ فرم یا قالب اثر هستند، دارند؛ همچنین در میان عناوین مضمونی، به ترتیب عنوان های استعاری، موضوعی و کنایهای و تعریضی شایان توجه نویسندگان بودهاند. از لحاظ کارکرد ارزشگذاری، اشاره به مرام و جهانبینی نویسنده، مسائل فرهنگی همچون اعتقادات و باورهای ایرانیان، مسائل سیاسی- اجتماعی نظیر غربزدگی ایرانیان و سلطۀ بیگانگان بر آنان و ناکامی و سرخوردگی حاصل از واقعۀ کودتای 28 مرداد، مسألۀ بینامتنیت و در نهایت اقلیمگرایی، ازجمله برجسته‌ترین ارزشهای ضمنی و نهفته در عناوین به‌شمار میروند و بر این اساس، آنها در دو دستۀ تقابلی وضعیت نامطلوب در برابر وضعیت مطلوب و غربگرایی در برابر ملیگرایی قرار میگیرند. سرانجام، از لحاظ کارکرد جذبکنندگی، شگردهای محتوایی نظیر جهان‌شمولی، پرسشانگیزی و هنجارشکنی درخور توجه ویژه داستاننویسان بودهاند و بر اساس شکل ظاهری، شگردهایی همچون اختصار و اطناب و اشاره به مسائل بلاغی کاربرد گسترده یافته‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات داستانی؛ داستان کوتاه؛ عنوان داستان؛ کارکردهای عنوان | ||
| مراجع | ||
|
آلاحمد، جلال. (1390) پنج داستان، چاپ سوم. قم: ژکان.
اخوت، احمد. (1371) دستور زبان داستان، چاپ اول. تهران: فردا.
اسفندیاری، محمد. (1370) «عنوان کتاب و آیین انتخاب آن: بخش پنجم». دو ماهنامۀ نقد کتاب، کتابشناسی و اطلاعرسانی در حوزۀ فرهنگ اسلامی، دورۀ 2، شمارۀ 8، صص 126-136.
اسفندیاری، محمد. (1369) «عنوان کتاب و آیین انتخاب آن: بخش اوّل»، دو ماهنامۀ نقد کتاب، کتابشناسی و اطلاعرسانی در حوزۀ فرهنگ اسلامی، دورۀ 1، شمارۀ 2، صص 108-120.
اسلامی ندوشن، محمدعلی. (1369) داستان داستانها، چاپ سوم. مشهد: توس.
بشیری، محمود؛ آقاجانی کلخوران، سمیّه. (1395) «بررسی تطبیقی عنوان در رمانهای ادبیات پایداری با تکیه بر رمانهای اُمّسعد و دا». متن پژوهی ادبی، سال 20، شمارۀ 68، صص 93- 115.
چوبک، صادق. (1355) انتری که لوطیاش مرده بود، چاپ ششم. تهران: جاویدان.
حافظ، خواجه شمسالدین محمد. (1362) دیوان غزلیات. به تصحیح پرویز ناتل خانلری. تهران: انتشارات خوارزمی.
خوشحساب، ساناز. (1396) تحلیل جامعهشناختی و ادبی عنوان داستانهای فارسی از 1332- 1357، رسالۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، استاد راهنما: موسی پرنیان، کرمانشاه: دانشگاه رازی.
راودراد، اعظم؛ رحیمی، طاهره. (1394) «تصویر قهرمان در سینمای عامه پسند دهۀ 1380». جامعه شناسی هنر و ادبیات، دورۀ 7، شمارۀ 2، صص 185- 206.
ژوو، ونسان. (1394) بوطیقای رمان، ترجمۀ نصرت حجازی، چاپ نخست. تهران: علمی و فرهنگی.
ساداتی نژاد، سیدمهدی. (1388) «واکنش جریان روشنفکری ایران در برابر لیبرالیسم از دهۀ چهل تا انقلاب اسلامی (با تأکید بر آلاحمد، بازرگان و شریعتی). فصلنامۀ مطالعات انقلاب اسلامی، سال پنجم، شمارۀ 17، صص 127- 159.
ساعدی، غلامحسین. (1345) دندیل. تهران: جوانه.
سهیلی، بهروز؛ مراثی، محسن. (1395) «مطالعه کارکرد عنوان در آثار تجسمیِ هنر مفهومی». فصلنامۀ دانشگاه هنر، شمارۀ 18، صص 5- 22.
سعدی، مصلح‌الدین. (1372) کلیات سعدی. تصحیح محمدعلی فروغی. تهران: نشر محمد.
شفیعیکدکنی، محمدرضا. (1386) زمینۀ اجتماعی شعر فارسی. تهران: زمانه و اختران.
شیری، قهرمان. (1387) مکتبهای داستاننویسی در ایران. تهران: چشمه.
شوالیه، ژان و آلن گربران. (1377) فرهنگ نمادها. ترجمۀ سودابه فضایلی، جلد 1 تا 5. تهران: جیحون.
صالحی، سیده ساره؛ راستگوفر، سیدمحمد؛ یوسفی، محمدرضا؛ طاهری، فاطمه‌سادات. (1398) «بررسی عنوان داستانهای جنگ حوزۀ کودک و نوجوان (دهۀ شصت و هفتاد)». فنون ادبی، سال یازدهم، شمارۀ 2، صص 51-68.
علوی، بزرگ. (1357) چمدان، چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
قاسم زاده، سیدعلی؛ کریمی افشار، سعیده. (1392) «هویّت زنانه در عناوین رمانهای نویسندگان زن پس از انقلاب اسلامی». فصلنامۀ مطالعات داستانی، سال دوم، شمارۀ اول، صص 97-113.
کریستوا، ژولیا. (1381) کلام، مکالمه، رمان؛ به سوی پسامدرن: ساختارگرایی در مطالعات ادبی. ترجمة پیام یزدانجو. تهران: مرکز.
کزازی، جلالالدین. (1385) رؤیا، حماسه، اسطوره، چاپ سوم. تهران: مرکز.
کوپر، جیسی. (1386) فرهنگ مصور نمادهای سنتی. ترجمۀ ملیحه کرباسیان. تهران: نشر نو.
گرجی، مصطفی. (1390) «تحلیل نشانهمعناشناختی رمانهای سیاسی فارسی از 1351-1380». فصلنامۀ پژوهش زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 20، صص 183-205.
گلستان، ابراهیم. (1348) مدّ و مه، چاپ اول. تهران: روزن.
گلستان، ابراهیم. (1337) مقدمهای بر «از نامه‌های فلوبر». ماهنامۀ صدف، شمارۀ 10، صص 5- 10.
گلشیری، هوشنگ. (1362) جبّهخانه، چاپ اول. تهران: کتاب تهران.
لکزایی، نجف. (1383) «لیست سیاه بیگانگان». مجلۀ زمانه (علوم سیاسی)، شمارۀ 22، صص 24- 33.
محمدی، ابراهیم؛ عباسی، حبیب‌الله؛ غفوری حسن‌آباد، عفت. (1393) «خوانش هرمونتیکی نام داستان در سه قطره خون صادق هدایت و ربیع فی الرماد زکریا تامر». کاوشنامۀ ادبیات تطبیقی، سال 4، شمارۀ 13، صص 145-169.
محمود، احمد. (1339) دریا هنوز آرام است، چاپ اول. انتشارات بنگاه مطبوعاتی گوتمبرگ.
میرعابدینی، حسن. (1377) صدسال داستاننویسی ایران، ج ا و 2، چاپ اول. تهران: چشمه.
نامورمطلق، بهمن. (1388) «عنوانشناسی آثار هنری و ادبی ایرانی»، گردآورنده منیژه کنگرانی. مجموعه مقالات چهارمین هماندیشی نشانهشناسی هنر به انضمام مقالات هماندیشی سینما. تهران: مؤسسه تألیف ترجمه و نشر آثار هنری متن. صص 53- 72.
نبیلو، علیرضا؛ مهربان، مریم. (1397) «بررسی عنوان بیست رمان تاریخی فارسی و رابطۀ آن با متن». اولین کنفرانس ملی تحقیقات بنیادین در مطالعات زبان و ادبیات. تهران: مؤسسه آموزش عالی اوج آبیک. صص 10-30.
هاشمی، رقیه؛ پورنامداریان، تقی. (1391) «تحلیل داستان ملکوت با تکیه بر مکتب روان تحلیلی». فصلنامۀ زبان و ادب فارسی، سال چهارم، شمارۀ 10، صص 137-156.
هدایت، صادق. (1383) سگ ولگرد، چاپ سوم. تهران: جامه دران.
هدایت، صادق. (1381) انسان و حیوان، گردآوری و مقدمه جهانگیر هدایت، چاپ دوم. تهران: چشمه.
یونسی، ابراهیم. (1379) هنر داستاننویسی، چاپ ششم. تهران: سخن. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 534 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 972 |
||