آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,232 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,892 |
نقش عناصر مادینه در زندگی زرتشت بر اساس روایت زراتشتنامه | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 3، شماره 4، دی 1401، صفحه 27-40 اصل مقاله (881.25 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2022.2446 | ||
| نویسنده | ||
| زهرا جمشیدی* | ||
| استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران | ||
| چکیده | ||
| زراتشتنامه یکی از آثار قرن هفتم هجری است که به زندگی زرتشت و حوادث پیش و پس از تولد او می‌پردازد. در این منظومه، به توطئه‌های دشمنان زرتشت برای نابودی او در دوران کودکی و نقشی که مادرش در محافظت از وی دارد، اشاره می‌شود. نگارنده در این جستار بر آن است که با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی به مطالعۀ نقش عناصر مادینه در زندگی زرتشت بر اساس روایت زراتشتنامه بپردازد. با اندک توجهی به این رویدادها درمی‌یابیم که علاوه بر مادر زرتشت، بسیاری از عناصر و حیوانات مادینه نیز در سرنوشت او، نقش حمایت‌گر و محافظ دارند. از جملۀ این موارد می‌توان به ماده گاو، مادیان، ماده گرگ، میش و نقش آب (گذر از آب و غوطه خوردن در رود وهدائیتی) اشاره کرد. نقش فعال مادر زرتشت و حیوانات و عناصر مادینه در مراقبت و حفظ زرتشت از خطرات، علاوه بر منظومۀ زراتشتنامه در بسیاری دیگر از آثار زرتشتی نیز تکرار شده که این موضوع می‌تواند در ارتباط با مفهوم نمادین این نیروهای مادینه با مفهوم برکت باشد. با توجه به این‌که اقوام هند و اروپایی، اقوامی پدرتبار و مردسالار هستند، نقش عناصر مادینه در سرنوشت زرتشت، می‌تواند بازمانده و یادگاری از عقاید ایرانیان قبل از ورود آریاییان به ایران باشد که این اقوام به گواهی تاریخ، اقوامی مادرتبار و زن سرور بوده‌اند. جایگاه فعال زن در این منظومه، نشان از باور فرهنگی عمیق و ریشه‌داری است که به هزاره‌های قبل از ورود آریاییان به ایران بازمی‌گردد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زراتشتنامه؛ زرتشت؛ مادر؛ حیوانات ماده؛ آب؛ برکت | ||
| مراجع | ||
|
_ آموزگار، ژاله (1348)، «ادبیات زردشتی به زبان فارسی»، مجلۀ دانشکده ادببات دانشگاه تهران، سال 17، شمارۀ 72، 199-172.
_ آموزگار، ژاله و احمد تفضلی (1370)، اسطورۀ زندگی زرتشت، چاپ اول، بابل: کتاب‌سرای بابل.
_ اسنودن، روت (1388)، خودآموز یونگ، ترجمۀ نورالدین رحمانیان، چاپ دوم، تهران: آشیان.
_ الیاده، میرچا (1376)، رساله در تاریخ ادیان، ترجمۀ جلال ستاری، چاپ دوم، تهران: سروش.
_ امینی، محمدرضا (1381)، «تحلیل اسطورۀ قهرمانی در داستان ضحاک و فریدون بر اساس نظریۀ یونگ»، مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، دورۀ هفدهم، شمارۀ دوم، پیاپی 34، 64-53.
_ بایار، ژان‌ـ پیر (1376)، رمزپردازی آتش، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: مرکز.
_ بهار، مهرداد (1376)، از اسطوره تا تاریخ، گردآوری ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران: چشمه.
_ ------------ (1381)، پژوهشی در اساطیر ایران، چاپ چهارم، تهران: آگه.
_ بهرام پژدو، زرتشت (1338)، زراتشتنامه، به کوشش محمد دبیرسیاقی، تهران: کتابخانۀ طهوری.
_ پورداوود، ابراهیم (1355)، فرهنگ ایران باستان، تهران: دانشگاه تهران.
_ پیگوت، ژولیت (1373)، شناخت اساطیر ژاپن، ترجمۀ باجلان فرخی، تهران: اساطیر.
_ دادگی، فرنبغ (1385)، بندهشن، گزارش مهرداد بهار، چاپ سوم، تهران: توس.
_ رضازادۀ ملک، رحیم (1384)، مولود زرتشت، چاپ اول، تهران: نامۀ انجمن.
_ رضایی اول، مریم و اکبر شامیان ساروکلایی (1388)، «گرگ در منظومه‌های حماسی ایران»، زبان و ادب فارسی، سال 52، 135-105.
_ رضایی دشتارژنه، محمود (1388)، «بازتاب نمادین آب در گسترۀ اساطیر»، فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال 5، شمارۀ 16، 137-111.
_ رضی، هاشم (1344)، زرتشت و تعالیم او، چاپ اول، تهران: آسیا.
_ زرفتن، کوروش (1393)، نقد و تحلیل منظومۀ زراتشتنامه، استاد راهنما: گلپر نصری، دانشگاه یزد.
_ سرخوش کرتیس، وستا (1376)، اسطوره‌های ملل(1)، اسطوره‌های ایرانی، ترجمۀ عباس مخبر، چاپ دوم، تهران: مرکز.
_ شاله، فلیسین (1346)، تاریخ مختصر ادیان بزرگ، مترجم: منوچهر خدایار محبی، تهران: دانشگاه تهران.
_ شاهرخ، کیخسرو (1388)، زرتشت، پیامبری که از نو باید شناخت، به کوشش فرزان کیانی، چاپ هفتم، تهران: جامی.
_ شکیبی ممتاز، نسرین و مریم حسینی (1392)، «طبقه‌بندی انواع خویشکاری تولد قهرمان در اسطوره‌ها، افسانه‌ها، داستان‌های عامیانه و قصه‌های پریان»، دوفصلنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه، دورۀ1، شمارۀ 1، 170-143.
_ شمیسا، سیروس (1376)، داستان یک روح (شرح و متن بوف کور صادق هدایت)، چاپ سوم، تهران: فردوسی.
_ شوالیه، ژان و آلن گربران (1384)، فرهنگ نمادها (ج3)، ترجمۀ سودابه فضایلی، چاپ دوم، تهران: جیحون.
_ عبداللهی، منیژه (1381)، فرهنگنامۀ جانوران در ادب پارسی، جلد دوم، تهران: پژوهنده.
_ فردوسی، ابوالقاسم (1386)، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
_ قاسمی فیروزآبادی، سامان (1399)، «تحلیل اسطوره‌شناختی گوهر زرتشت بر پایۀ داستان تولد او در دینکرد هفتم و گزیده‌های زادسپرم»، فصلنامۀ ادبیات عرفانی و اسطوره‌شناختی، سال 16، شمارل 61، 250-223.
_ قائمی، فرزاد و محمدجعفر یاحقی (1388)، «اسب، پرتکراترین نمادینۀ جانوری در شاهنامه و نقش آن در تکامل کهن‌الگوی قهرمان»، فصلنامۀ زبان و ادب پارسی، شمارۀ 42، 26-9.
_ قائمی، فرزاد؛ ابواقاسم قوام و محمدجعفر یاحقی (1388)، «تحلیل نقش نمادین اسطورۀ آب و نمودهای آن در شاهنامۀ فردوسی بر اساس روش نقد اسطوره‌ای»، جستارهای ادبی، سال چهل و دوم، شمارۀ 65، 68-47.
_ کزازی، میرجلال‌الدین و کبری فرقدانی (1386)، «توتم در داستان‌های شاهنامه»، فصلنامۀ زبان و ادب، شمارۀ 34، 113-85.
_ کوپر، جی. سی (1379)، فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران: فرشاد.
_ گرین، ویلفرد و همکاران (1385)، مبانی نقد ادبی، ترجمۀ فرزانه طاهری، چاپ چهارم، تهران: نیلوفر.
_ لویاستروس، کلود (1378)، توتمیسم، ترجمۀ مسعود راد، تهران: توس.
_ مختاریان، بهار (1388)، «نورتروپ فرای و نقد اسطوره‌ای»، پژوهشنامۀ فرهنگستان هنر، شمارۀ 14، 73-58.
_ مزداپور، کتایون (1383)، داغ گل سرخ و چهارده گفتار دیگر دربارۀ اسطوره، چاپ اول، تهران: اساطیر.
_ معین، محمد (1321)، «زرتشت بهرام پژدو»، مهر، سال هفت، شمارۀ 3، 168-164.
_ نمیرانیان، کتایون (1382)، «بن‌مایه‌های اساطیری تولد زرتشت»، کتاب ماه هنر، شمارۀ 55 و 56، ص 142.
_ نمیرانیان، کتایون (1397)، «بررسی واژگان خاص آیینی در منظومۀ زاتشت‌نامه»، مجلۀ شعرپژوهی (بوستان ادب)، سال دهم، شمارۀ دوم، پیاپی 36، 170-153.
_ هینلز، جان راسل (1389)، شناخت اساطیر ایران، ترجمه و تألیف محمدحسین باجلان فرخی، چاپ سوم، تهران: اساطیر.
_ یونگ، کارل گوستاو (1390)، چهار صورت مثالی، ترجمۀ پروین فرامرزی، چاپ سوم، مشهد: به‌نشر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 182 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 117 |
||