آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,247 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,901 |
سیر آفاقی و برداشت های عرفانی مولوی از آن در فیه مافیه | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 3، شماره 3، مهر 1401، صفحه 39-54 اصل مقاله (1.11 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2022.2450 | ||
| نویسندگان | ||
| جواد رحماندوست* 1؛ محمد بهنام فر2 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران | ||
| 2استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران. | ||
| چکیده | ||
| اهل عرفان اساساً با دو دیدگاه به جهان مینگرند: یکی دیدگاه آفاقی است و دیگری، دیدگاه انفسی. عارف در دیدگاه آفاقی وجود مطلق خداوند را در آیینۀ هستی میبیند. او در سیر آفاقی خود نهتنها با چشم سَر به مشاهدۀ مناظر جهان ظاهر مینشیند، بلکه با چشم دل در پسِ پردۀ موجودات به مشاهدۀ حقیقت آفرینش میپردازد. از نگاه مولوی، تمامی کائنات و اجزای آن در حال تحوّل و حرکت پیوسته هستند. او در آثارش به مقولۀ سیر آفاقی و انفسی که در ادبیات عرفانی جایگاه مهمّی دارد، توجّه نشان داده و آن‌ها را درهمتنیده معرّفی کرده است. مولانا در فیهمافیه سیر آفاق را مقدّمۀ سیر انفس دانسته و با مطرحکردن برداشتهای عرفانی خود از سیر آفاقی و عناصر آن، سیر انفسی را که همان شناخت حقیقت است، متذکّر میشود. در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانهای و به شیوۀ توصیفی-تحلیلی، موضوع سیر آفاقی و تفسیرهای مولوی از آن در فیهمافیه بررسی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که در فیهمافیه سیر آفاقی و اجزای آن، نقش مهمّی در تبیین آموزههای عرفانی مولانا دارد و بخش قابلتوجّهی از مثالها و تمثیلهایی که در این کتاب و در جهت ملموس‌کردن معانی عرفانی و شناخت راه حق مطرح شده، مربوط به سیر و سفر است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات عرفانی؛ سیر آفاقی و انفسی؛ مولوی؛ فیهمافیه | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
- ابراهیمی دینانی، آرزو و محمدعلی خزانهدارلو (1393)، «بررسی تحلیلی شریعت، طریقت و مقام محمدی در فیهمافیه»، ادیان و عرفان، 47 (1)، 22-1.
- امیرنژاد، نسیم (1397)، «مردمشناسی و فرهنگ عامه در فیهمافیه جلالالدین محمد مولوی»، دومین کنفرانس بینالمللی نوآوری و تحقیق در علوم انسانی و مطالعات فرهنگی- اجتماعی، تهران: مردادماه، 9-1.
- بهنامفر، محمد (1382)، «سفر و سیروسلوک عرفانی»، نشریۀ ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه بیرجند)، (3)، 30-21.
- ثروتیان، بهروز (1389)، فیهمافیه (اسرارالجلالیه، دیدگاههای مولانا جلالالدین محمد در فقه و حکومت اسلامی)، تهران: مهتاب.
- حافظ، شمسالدین محمّد (1390)، دیوان اشعار، نسخۀ تصحیح شدۀ قزوینی و دکتر غنی، تهران: ژرف.
- حیدری نوری، رضا (1396)، «سیر آفاقی در اندیشۀ عرفانی مولانا»، فصلنامۀ پژوهشهای اعتقادی-کلامی، 7 (27)، 60-33.
- دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، چاپ دوم، تهران: دانشگاه تهران.
- زرینکوب، عبدالحسین (1372)، جستوجو در تصوّف، تهران: مرکز.
- زمانی، کریم (1388)، «پیوندهای موضوعی فیهمافیه با مثنوی و دیوان شمس»، همایش بینالمللی اندیشههای جهانی مولانا جلالالدین بلخی، رودهن، آبان‌ماه، 79-69.
- سنایی، مجدود بن آدم (1385)، دیوان، به سعی و اهتمام مدرّس رضوی، تهران: سنایی.
- شبستری، شیخ محمود (1368)، گلشن راز، تصحیح دکتر صمد موّحد، تهران: کتابخانۀ طهوری.
- شریفی مرقی، محمدرضا (1387)، «درنگی در فیهمافیه مولوی»، فصلنامۀ ادبیات فارسی، پاییز و زمستان، 4 (12)، 65-55.
- شفیعیکدکنی، محمّدرضا (1391)، در عشق، زندهبودن (گزیدۀ غزلیات شمس)، چاپ دوم، تهران: سخن.
- غزالی، امام محمد (1361)، کیمیای سعادت، به اهتمام حسین خدیوجم، تهران: علمی و فرهنگی.
- غزالی، امام محمد (1393)، احیاء علوم دین، تصحیح عزیزالله علیزاده، چاپ اول، تهران: فردوس.
- قشیری، عبدالکریم بنهوازن (1388)، رسالۀ قشیریه، ترجمۀ ابوعلی حسن بن احمد عثمانی با تصحیحات فروزانفر، چاپ دهم، تهران: علمی و فرهنگی.
- لاهیجی، شمسالدین محمد (1391)، شرح گلشن راز، مقدمه، تصحیح و تعلیقات برزگر خالقی و کرباسی، تهران: زوّار.
- مجلسی، محمدباقر (1363)، بحارالانوار، چاپ دوم، تهران: اسلامیّه.
- محسنینیا، ناصر و اکرم علیبخشی (1392)، سفر در تصوّف و عرفان با تکیه بر منابع اسلامی و امّهات متون عرفانی فارسی و عربی، چاپ اول، قم: آیت اشراق.
- مستملیبخاری، اسماعیل بن احمد (1363)، شرح التعرّف لمذهب التصوّف، با مقدّمه و تصحیح و تحشیۀ محمد روشن، تهران: اساطیر.
- مسعودیفر، جلیل (1396)، «جامعهشناسی ادبی فیهمافیه»، نهمین همایش ملی پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، بیرجند، 9-1.
- مولوی، جلال الدّین محمّد (1366)، مثنوی معنوی، تصحیح نیکلسون، چاپ چهارم، تهران: مولی.
- مولوی، جلال الدّین محمّد (1378)، کلیات شمس تبریزی، تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: امیرکبیر.
- مولوی، جلال الدّین محمّد (1393)، مکتوبات و مجالس سبعه، مقدّمۀ جواد سلماسیزاده، چاپ پنجم، تهران: اقبال.
- مولوی، جلال الدّین محمّد (1398)، فیهمافیه، با تصحیحات و حواشی فروزانفر، چاپ هفتم، تهران: نگاه.
- نجّارنوبری، عفت (1399)، «تحلیل تمثیلهای عرفانی در فیهمافیه»، فصلنامۀ عرفان اسلامی، بهار، 16 (63)، 250-231.
- نسفی، عزیزالدین (1371)، الانسان الکامل، تصحیح ماژیران موله، چاپ سوم، تهران: طهوری.
- همّتی، حجتالله (1391)، «با مولوی در گذار از جلوۀ هزارنقش آفرینش»، ادبیات عرفانی و اسطورهشناختی، 8 (29)، 185-171.
- همدانی، عینالقضاة (1362)، رساله تمهیدات، به اهتمام علینقی منزوی و عفیف عسیران، تهران: منوچهری و زوّار. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 276 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 152 |
||