آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,852 |
تأثیر موسیقی و پیوند و ارتباط آلات آن برای رسیدن به فنا فی‌اللّه در دیوان شمس | ||
| پژوهشنامه متون ادبی دورۀ عراقی | ||
| دوره 3، شماره 3، مهر 1401، صفحه 23-38 اصل مقاله (1.05 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/ltip.2022.2452 | ||
| نویسندگان | ||
| سیدمحمدرضا حسینی* 1؛ ابراهیم رحیمی زنگنه2 | ||
| 1دانش‌آموختۀ دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| چکیده | ||
| مولانا از تأثیر موسیقی در وصول به حق، بسیار بهره برده و بارها از آلات موسیقی در تشریح وادی فنا سود جسته و خود را بسانِ بسیاری از آن آلات به همراه معشوق در آن مقامات دیده است. در این جستار سعی بر آن است، با روشی توصیفی-تحلیلی، گسترۀ فنا و پیوند و رابطۀ آن با سماع و آلات موسیقی و تأثیر آن در احوال سالک، مورد بررسی و پژوهش قرار گیرد؛ بنابراین تحقیق حاضر به بیان تأثیر موسیقی و ارتباط آلات آن در وصول به حق و فنا فی اللّه در دیوان شمس می‌پردازد، مولوی تقریرات متنوعی از آلات موسیقی را در این عوالم، به ظهور آورده است. فنا به‌عنوان نهایت سیر الی اللّه و غایت همت عارفان در دیوان شمس، تجلّی شگرف و شگفتی یافته است. در این سیر و سلوک، سماع نقشی اساسی داشته و موسیقی مناسب با آن از اهمیت بالایی برخوردار است؛ ازاین‌رو در تصوف، موسیقی و آلات آن کارکردی شایسته و بایسته دارند و در عروج سالک به بلندای عرفان، مؤثرند. آنچه در فنا برای سالک رخ می‌دهد معمولاً غیرقابل‌توصیف است و زبان، توان بیان و پرداختن کامل بدان را ندارد. ناگزیر میتوان از طریق وجد و سماع سالک که با ناله و نوای سازها همراه می‌شود، شمهای از آنها را درک و به نوشتار آورد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دیوان شمس؛ مولانا؛ فنا؛ سماع و آلات موسیقی | ||
| مراجع | ||
|
- قرآن (1377)، ترجمۀ مهدی الهی قمشهای، تهران: جاویدان.
- آثاری، مهدی (1388)، راز و رمزهای خواندن و نواختن موسیقی ایران، تهران: پلک.
- استور، آنتونی (1383)، موسیقی و ذهن، ترجمۀ غلامحسین معتمدی، تهران: مرکز.
- ایمرانی، رافیق (1387)، تاریخ دیرین موسیقی آذربایجان، ترجمه: مجید تیموری‌فر، چاپ اول، تبریز، اختر.
- باقری، ساعد و سهیل محمودی (1389)، از درون سخن گفتن «گزیدۀ شعر مهرداد اوستا»، چاپ اول، تهران: امیرکبیر.
- جبران، خلیل جبران (1383)، موسیقی و عروسان دشت، ترجمه: مهدی سرحدی، چاپ نخست، تهران: کلیدر.
- حافظ، شمس‌الدین محمد (1392)، دیوان حافظ، تصحیح: غنی و قزوینی به کوشش بتول نوروزیانی، چاپ چهارم، تهران: نیک‌فرجام.
- خالقی، روحاللّه (1381)، سرگذشت موسیقی ایران، چاپ اول، تهران: ماهور.
- خوشنام، محمود (1349)، «مولوی و موسیقی»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مهر و آذر، (127-128)، 5-1.
- رحیمی زنگنه، ابراهیم (1387)، مرغ باغ ملکوت، چاپ اول، کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی.
- رزمجو، حسین (1375)، انسان آرمانی و کامل در ادبیات حماسی و عرفان فارسی، چاپ دوم، تهران: امیرکبیر.
- رولان، رومن (1375)، زندگی بتهوون، ترجمه: دکتر محمد مجلسی، چاپ دوم، تهران: دنیای نو.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1379)، با کاروان حله، چاپ دوازدهم، تهران: علمی.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1379)، حکایت همچنان باقی، چاپ دوم، تهران: سخن.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1384)، بحر در کوزه، چاپ یازدهم، تهران: علمی و فرهنگی.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1389)، نردبان شکسته، چاپ چهارم، تهران: سخن.
- ستایشگر، مهدی (1384)، رباب رومی، چاپ اول، تهران: شرکت تعاونی کارآفرینان فرهنگ و هنر.
- سعدی، مصلح بن عبداللّه (1383)، کلیات سعدی، تصحیح بهاءالدین خرمشاهی، چاپ چهارم، تهران: دوستان.
- سنایی، مجدود ابن آدم (1390)، دیوان سنایی، تصحیح: بدیع‌الزمان فروزانفر به اهتمام پرویز بابایی، چاپ اول، تهران: نگاه.
- شرمن، رابرت و فیلیپ سُلدن (1391)، آشنایی با موسیقی کلاسیک، ترجمۀ رضا رضایی، چاپ سوم، تهران: افکار.
- شمیسا، سیروس (1373)، سیر غزل در شعر فارسی، چاپ چهارم، تهران: فردوسی.
- صفرعلیزاده، مجتبی؛ مریم غرائمی و امیرحسین مسعودیراد (1397)، «موسیقی از دیدگاه مولانا»، دومین همایش بین‌المللی زبان و ادبیات فارسی، همدان، 902473، 11-1.
- عطار نیشابوری، فریدون محمد بن ابراهیم (1391)، منطق‌الطیر، تصحیح: محمدرضا شفیعی کدکنی، چاپ یازدهم، تهران: سخن.
- غزالی، احمد (1391)، سوانح، چاپ دوم، تهران: ثالث.
- غنی، قاسم (1389)، تاریخ تصوف در اسلام، چاپ یازدهم، تهران: زوار.
- مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی (1381)، فیه‌مافیه، تصحیح: بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ اول، تهران: عطار.
- مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی (1387)، مثنوی معنوی، تصحیح: رینولد الن نیکلسون با مقدمۀ قدمعلی سرامی، چاپ چهارم، تهران: بهزاد.
- مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی (1390)، کلیات دیوان شمس، تصحیح: بدیع‌الزمان فروزانفر، چاپ پنجم، تهران بهزاد.
- مهردادپی، لیدا (1377)، «ارتباط شعر و موسیقی»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، (3)، 12-1.
- میرعلی نقی، سیدعلیرضا (1377)، موسیقی نامه وزیری، چاپ اول، تهران: معین.
- نیچه، فریدریش ویلهلم (1376)، قضیۀ واگنر، ترجمه رؤیا منسجم، چاپ اول، تهران: پرسش.
- هوشنگی، مجید؛ حسینعلی قبادی و حامد فولادوند (1394)، «نگاهی تطبیقی به مفهوم موسیقی در نگرش مولوی و نیچه»، دوفصلنامۀ پژوهش‌های ادبیات تطبیقی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، (2)، 26-1.
- یثربی، سیدیحیی (1390)، عرفان عملی، چاپ دوم، قم: بوستان کتاب. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 176 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 125 |
||