آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,184 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
پرتوی از تأثیر فرهنگ و ادب ایرانیان باستان در ادب عربی و فارسی (مطالعه موردی: صبر) | ||
| کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 2، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 48، بهمن 1401، صفحه 21-43 اصل مقاله (1.63 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2021.5657.2170 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید سبزیان پور* 1؛ هدی رضایی2؛ فریده احمدی3 | ||
| 1استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه | ||
| 2دبیر آموزش و پرورش، دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 3کارشناسارشد زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| چکیده | ||
| ادبیات فارسی و عربی گنجینه گران‌بهایی از حکمت و معرفت است؛ مفاهیم اخلاقی و انسانی در این دو ادب برگرفته از فرهنگ اسلامی و قرآنی و نیز میراث فرهنگی ایرانیان پیش از اسلام است. صبر یکی از مفاهیمی است که در فرهنگ اسلامی، عربی و فارسی از زوایای مختلفی مورد توجّه حکیمان، شاعران و گویندگان قرار گرفته است، ازجمله توصیه به صبر، آثار و نتایج صبر، انواع صبر و... . آنچه در نگاه سطحی و شتابان بهنظر میرسد، وامداری ادب فارسی از ادب عربی و اسلامی است؛ زیرا در شرح و توضیح متون ادب فارسی همچون گلستان، بوستان، دیوان حافظ، دیوان ناصرخسرو، مثنوی و... شواهد بسیاری از ادب عربی دیده میشود؛ در حالی که مضمون صبر در ایران پیش از اسلام وجود داشته و نشانهها و سرنخهای آن را میتوان در ادب عربی قدیم یافت. هدف پژوهش حاضر معرّفی خوشهای از خرمن فرهنگ و ادب ایرانیان باستان است که برای بسیاری از صاحبنظران و شارحان متون ادب فارسی مغفول مانده است. نتایج نوشتار پیش رو نشان داده است که ایرانیان پیش از اسلام با این مضمون آشنا بودهاند، تعابیر مربوط به آن به ادب عربی نفوذ کرده؛ سپس سرچشمة بسیاری از تعبیرهای ادبی شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| صبر؛ ادبیات تطبیقی؛ فرهنگ ایران قبل از اسلام؛ ادب عربی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم
نهجالبلاغه
آمدی، ابوالفتح عبدالواحد التمیمی (1371). غرر الحکم و درر الکلم. تحقیق: علی رضا برازش. تهران: امیرکبیر.
ابن ابی الحدید، أبو حامد عز الدین (1988). شرح نهج البلاغة. المحقق: محمد أبو الفضل ابراهیم. دار احیاء الکتب العربیة عیسى البابی الحلبی وشرکاه.
ابن الجوزى، ابو الفرج عبد الرحمان بن على بن محمد (1412). المنتظم فى تاریخ الملوک و الامم. دراسة و تحقیق محمد عبد القادر عطا و مصطفى عبد القادر عطا. راجعه و صححه نعیم زرزور. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن حمدون، محمد بن الحسن بن محمّد بن علی (1417). التذکرة الحمدونیة. بیروت: دار صادر.
ابن دجاجی، سعد الله بن نصر بن سعید الحنبلی (بیتا). سفط الملح وزوح الترح. تحقیق: خالد احمد الملا السویدی. بیروت: دار کنان.
ابن قتیبة الدینوری، ابو محمد عبدالله بن مسلم (بیتا). عیون الاخبار. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن مسکویه، ابوعلی احمد بن محمد (1416). الحکمة الخالدة. تحقیق عبدالرحمن بدوی. القاهرة: مکتبة النهضة المصریة.
ابن مقفع، عبد الله (1407). الأدب الصغیر والأدب الکبیر. بیروت: دار بیروت للطباعة والنشر.
ابن مقفع، عبد الله (1416). کلیلة و الدمنة. دقق فیها و علق علیها و نسقها الشیخ الیاس خلیل زخریا. دار الأندلس للطباعة و النشر و التوزیع.
ابو فراس، الحمدانى (1423). الدیوان. اعتنى به و شرحه عبد الرحمن المصطاوى. بیروت: دار المعرفة.
الآبى، منصور بن الحسین الرازی، أبو سعد (1424). نثر الدّر فی المحاضرات. المحقّق: خالد عبد الغنی محفوط. بیروت: دار الکتب العلمیة.
استعلامی، محمد (1379). مقدّمه، تصحیح و تعلیقات مثنوی معنوی. جلد 5. تهران: مهارت.
استعلامی، محمد (1384). مقدّمه، تصحیح و تعلیقات مثنوی معنوی. جلد 3. تهران: مهارت.
بیهقی، ابوالفضل محمد بن حسین (1388). تاریخ بیهقی. مقدّمه، تصحیح، تعلیقات، توضیحات و فهرست‌ها: محمدجعفر یاحقی و مهدی سیدی. تهران: سخن.
التنوخی، أبوعلی (1978). الفرج بعد الشدة. تحقیق: عبود الشالجى. بیروت: دار صادر.
التّوحیدی، أبوحیان، علی بن محمّد بن العباس (بیتا). الصداقة و الصدیق. شرح و تعلیق على متولى صلاح. المطبعة النموزجیة
التّوحیدی، أبوحیان، علی بن محمّد بن العباس (1408). البصائر والذّخائر. المحقق: ودّاد القاضی. بیروت: دار صادر.
الثعالبی، ابومنصور عبدالملک (بیتا). الاعجاز والایجاز. بغداد: مکتبة دار البیان.
الجاحظ، ابو عثمان عمرو بن بحر (1423). البیان والتبیین. بیروت: دار ومکتبة الهلال.
جامی، عبدالرحمان بن احمد (1378) مثنوی هفت‌اورنگ. با مقدّمة اعلاخان افصحزاده، محقق و مصحّح جابلقا دادعلیشاه، تهران: مرکز مطالعات ایرانی.
حافظ، شمسالدّین محمد (1368). دیوان. بهکوشش خلیل خطیب رهبر. تهران: صفی علیشاه.
خرمشاهی، بهاءالدین (1396). حافظنامه شرح الفاظ، اعلام، مفاهیم کلیدی و ابیات دشوار حافظ. بخش اول، جلد 1، چاپ بیست و دوم، تهران: علمی و فرهنگی.
خزائلی، محمد (1368). شرح گلستان. چاپ هفتم. تهران: جاویدان.
الدارابی، محمد بن محمد (1362). لطیفة غیبی حاوی توضیح اشعار مشکلة حضرت خواجه شمسالدّین محمد حافظ شیرازی. بهضمیمة بیان اصطلاحات اهل عرفان و مطابقت ابیات با آیات بیّنات قرآن مجید. شیراز: کتابخانة احمدی.
دامادی، سید محمد (1379). مضامین مشترک در ادب فارسی و عربی. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
دهخدا، علیاکبر (1352). امثال و حکم. چاپ سوم. تهران: امیرکبیر.
الراغب الأصفهانى، أبو القاسم الحسین بن محمد (1420). محاضرات الأدباء ومحاورات الشعراء والبلغاء. بیروت: شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم.
الزّجاجی، عبدالرّحمن بن اسحاق البغدادی (1407). الأمالی. بیروت: دار الجیل.
زرینکوب، عبدالحسین (1388). سرّ نی. جلد 1، تهران: علمی.
زمخشری، أبو القاسم محمود بن عمر (1412). ربیع الابرار و نصوص الاخیار. بیروت: مؤسسة العلمیة.
سعدی، مصلحالدین (1385). کلّیات سعدی. بهتصحیح محمدعلی فروغی. چاپ اول. تهران: هرمس.
سنایی غزنوی (1383). حدیقة الحقیقة و شریعة الطریقة. تصحیح و تحشیه مدرس رضوی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
شهیدی، سیّد جعفر (1386). شرح مثنوی. جلد 7. تهران: علمی و فرهنگی.
الطرطوشی، محمد بن الولید، (1872). سراج الملوک. تحقیق جعفر البیاتی. الطبعة الأولی. ریاض: الریس للکتب والنشر.
طوسی، خواجه نظامالملک (1387). سیر الملوک. به اهتمام هیوبرت دارک. تهران: علمی و فرهنگی.
العاکوب، عیسی (1989). تأثیر الحکم الفارسیة فی الادب العربی. الطبعة الاولی. دمشق: دارطلاس للدّراسات والترجمة والنشر.
عباس، احسان (1977). ملامح یونانیة فى الادب العربى. بیروت: المؤسّسة العربیة للدراسات و النشر.
عنصرالمعالی، قابوس بن وشمگیر (1364). قابوسنامه. بهاهتمام غلامحسین یوسفی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
فروزانفر، بدیعالزّمان (1385). احادیث و قصص مثنوی (تلفیقی از دو کتاب «احادیث مثنوی» و «مآخذ قصص مثنوی»). ترجمة کامل و تنظیم مجدّد: حسین داودی. تهران: امیرکبیر.
قیروانی، أبو اسحاق بن علی (1372). زهر الآداب و ثمر الآداب. مفصل و مضبوط و مشروح بقلم الدکتور زکی مبارک. الطبعة الثانیة. المصر: مطبعة السعادة.
الماوردی، أبوالحسن علی بن محمد بن محمد بن حبیب (1986). أدب الدنیا والدین. دار مکتبة الحیاة.
محفوظ، حسینعلی (1377). متنبّی و سعدی و مأخذ مضامین سعدی در ادب عربی. تهران: روزنه.
محقق، مهدی (1340). در جستجوی مضامین و تعبیرات ناصرخسرو در احادیث و امثال و اشعار عرب. مجلة دانشکدة ادبیات دانشگاه تهران. سال نهم. شماره 1. 33-93
محقق، مهدی (1386). تحلیل اشعار ناصرخسرو. چاپ هفتم. تهران: دانشگاه تهران.
مستوفی، حمدالله (1387). تاریخ گزیده. به اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: اساطیر.
مولوی، جلالالدّین محمد (1379). مثنوی معنوی. به سعی و مطابق نسخة رینولدالّین نیکلسون. تهران: نگاه.
المیدانی، ابوالفضل (بیتا). مجمع الأمثال. تحقیق و شرح محمد محیی الدین عبدالحمید. بیروت: دار المعرفة.
النویری، شهاب الدین أحمد بن عبد الوهاب (1423). نهایة الأرب فی فنون الأدب. تحقیق: مفید قمحیة و جماعة. بیروت: دار الکتب العلمیة.
یوسفی، غلامحسین (1368). تصحیح و توضیح بوستان سعدی. چاپ ششم. تهران: خوارزمی.
یوسفی، غلامحسین (1381). تصحیح و توضیح گلستان سعدی. چاپ ششم. تهران: خوارزمی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 237 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 234 |
||