آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,188 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,855 |
واکاوی نقش‌های شش‌گانۀ زبان در دیوان «الزمن الضیق» از سنیه صالح و «دیدار صبح» از طاهره صفارزاده برپایۀ نظریۀ ارتباطی یاکوبسن | ||
| کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 7، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 49، خرداد 1402، صفحه 131-151 اصل مقاله (1.08 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2022.7182.2332 | ||
| نویسندگان | ||
| آمنه فروزان کمالی1؛ علی اصغر قهرمانی مقبل2؛ رسول بلاوی* 3؛ ناصر زارع4 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عرب، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران | ||
| 4دانشیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خلیج‌فارس، بوشهر، ایران | ||
| چکیده | ||
| واکاوی متون برمبنای نظریه‌های جدید نقد ادبی، یکی از روش‌های دستیابی به جنبه‌های ساختاری آن‌ها در عصر حاضر است. ازجمله این نظریه‌ها، مدل ارتباطی یاکوبسن، زبانشناس روسی است. یاکوبسن به مسائل ساختار زبانی در شعر توجّه داشته و شعر را جزء جدایی‌ناپذیر زبانشناسی دانسته است. وی ارتباط را از راه شش کارکرد عاطفی، ترغیبی، همدلی، ارجاعی، فرازبانی و ادبی زبان تعریف کرده است. پژوهش حاضر میکوشد به‌صورت تطبیقی و با رویکرد توصیفی - تحلیلی، به جستجوی ساختار زبان و کارکردهای اساسی آن از منظر مدل ارتباطی یاکوبسن در اشعار سنیه صالح (1935-1985) شاعر معاصر اهل سوریه و طاهره صفارزاده (1315-1387) شاعر معاصر ایرانی بپردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد، با توجّه به ویژگی‌های شعری و همچنین مضامین موجود در دیوان «دیدار صبح» از صفارزاده، وجه غالب نقش‌های زبانی در آن بهترتیب نقش‌های؛ ارجاعی، ترغیبی و ادبی است، چنانکه نقش‌های عاطفی، ادبی و ارجاعی از نقش‌های غالب کلامی در دیوان «الزمن الضیق» از سنیه صالح است. بررسی فرایند ارتباط در دیوان‌های هر دو شاعر در آشنایی بهتر و بیشتر با نگرش و عقاید و اندیشۀ شاعران مؤثّر افتاده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ادبیات تطبیقی؛ سنیه صالح؛ طاهره صفارزاده؛ یاکوبسن؛ نظریۀ ارتباطی | ||
| مراجع | ||
|
آقابابایی، سمیه؛ ایران زاده، نعمت‌الله؛ صفوی، کورش (1395). بررسی ساختار ادب غنائی از دیدگاه زبانشناسی با تکیه بر نظریه نقش‌های زبانی یاکوبسن. نشریۀ متن پژوهی ادبی، 20 (69)، 7-34.
إبراهیم برهم، لطیفة (2010). سنیّة صالح: موقع الشعر ودلالة الاختلاف. مجلة دراسات فی اللغة العربیّة وآدابها، 1(3)، 1-18.
ادونیس، علی احمد سعید (1985). سیاسة الشعر. بیروت: دار الآداب.
اکبری، منوچهر؛ خلیلی، احمد (1389). بررسی اشعار طاهره صفارزاده از دیدگاه فکری. سبک‌‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، 3 (10)، 45-67.
حبیبی‌نژاد، ذبیح‌الله (1394). شخصیت‌های مانا: طاهره صفارزاده. چاپ اول. تهران: سورۀ مهر.
حسین‌زاده بولاقی، شهربانو (1387). بررسی شعر بانوان در ادبیات معاصر. شیراز: نوید.
خریف، صفاء (2017). وظائف الخطاب فی نماذج مختارة من دیوان الإمام علی-کرّم الله وجهه. مذکرة مقدمة لنیل شهادة الماجستیر. وزارة التعلیم العالی والبحث العلمی. جامعة سوق أهراس.
زرقانی، مهدی (1386). چشم‌اندازی در شعر معاصر. تهران: ثالث.
سنچولی، احمد؛ نومسلمان، حسنیه (1399). بررسی تطبیقی مؤلفه‌های پایداری در داستان زنده‌باد کمیل محسن مطلق و رجال فی الشمس غسان کنفانی. کاوش‌نامۀ ادبیات تطبیقی، 10 (1)، 75-91.
شاهرخ، مهدی وآخرون (2020). دراسة وظیفیة فی دیوان (فی البدء کانت الأنثى) لسعاد الصباح على ضوء نظریة التواصل لرومان جاکبسون. مجلة دراسات الکوفة، (59)، 445- 488.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1368). موسیقی شعر. چاپ دوم. تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.
شمیسا، سیروس (1384). بیان و معانی. تهران: میترا.
صالح، سنیة (2008). الأعمال الشعریة الکاملة. تقدیم: خالدة سعید. الطّبعة الأولی. دمشق: دار المدى للثقافة والنشر.
صراحتی، مهدی؛ محسنی، مرتضی (1395). عوامل مؤثّر در ایجاد نقش ترغیبی زبان در قصاید ناصرخسرو. کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، 17 (33)، 98-124.
صفارزاده، طاهره (1384). دیدار صبح. چاپ دوم. تهران: پارس کتاب.
صفوی، کورش (1394). از زبانشناسی به ادبیات. چاپ پنجم. تهران: سورة مهر.
صیادی‌نجاد، روح الله (2020). دراسة الوظیفة الانفعالیة والإفهامیة والمرجعیة فی القصیدة المدحیّة للکفعمی: فی ضوء النظریة النقدیّة-اللسانیّة لجاکوبسون. مجلة تراث کربلاء، 7 (3 و4)، 573-609.
فالر، راجر و دیگران (1386) زبانشناسی و نقد ادبی. ترجمۀ مریم خوزان و حسین پاینده. چاپ سوم. تهران: نی.
گیرو، پی‌یر (1380). نشانه‌شناسی. ترجمۀ محمد نبوی. تهران: آگاه.
مارتینه، آندوه (1380). تراز دگرگونی‌های آوایی. ترجمۀ هرمز میلانیان. تهران: هرمس.
مدرسی، فاطمه؛ خجسته‌مقال، زهرا (1392). جلوه‌های مقاومت و پایداری در اشعار طاهره صفارزاده. ادبیات پایداری، 5 (9)، 363-382.
مؤمن، أحمد (2007). اللسانیات: النشأة والتطوّر. الجزائر: دیوان المطبوعات الجزائریة.
ناصح، محمدامین (1388). بررسی رویکردهای زبانی در پژوهش‌های رشته زبان و ادبیات فارسی. مجلّة جستارهای ادبی، 3 (166)، 148-163.
نوروزی، زینب (1391). بررسی شعر نظامی براساس نظریه ارتباطی یاکوبسن. پژوهش زبان و ادبیات فارسی، (24)، 25-39.
یاکوبسن، رومن (1386). روندهای بنیادین در دانش زبان. ترجمۀ کورش صفوی. تهران: هرمس.
یاکوبسن، رومن (1380). زبانشناسی و شعرشناسی. ترجمۀ کورش صفوی. تهران: هرمس. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 238 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 240 |
||