آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,181 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,838 |
بررسی تطبیقی عنصر داستانگریزی در ژرف‌ساخت روایت داستان‌های مثنوی معنوی و قرآن کریم | ||
| کاوش نامه ادبیات تطبیقی | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 49، خرداد 1402، صفحه 43-61 اصل مقاله (1.02 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/jccl.2021.5651.2169 | ||
| نویسندگان | ||
| سعید اکبری1؛ ابراهیم رحیمی زنگنه* 2؛ غلامرضا سالمیان2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| چکیده | ||
| در این مقاله کوشیده شده است با نگاهی تطبیقی و متفاوت از آنچه همواره دربارۀ چگونگی داستانپردازی در مثنوی مورد بحث بوده، وجه اشتراک آن را درزمینۀ داستانپردازی با قرآن کریم نشان داده شود. در پژوهش پیش رو برآنیم اگرچه قرآن کریم و مثنوی معنوی متونی هستند که از داستانپردازی بهره میبرند، در عین حال، داستانگریزند و برپایۀ همین عنصرِ داستانگریزی، روایت داستان را شکل میدهند و مخاطب را به غرض راستین سخن، رهنمون میشوند. پاسخ به این پرسش که چگونه ممکن است داستانپردازی در عین داستانگریزی تحقّق یابد، به عواملی، از قبیل ساختار وحی، ایدئالیسم اخلاقی، بهرهگیری متفاوت از تخیّل در پرداخت داستان، حقیقت و مجاز زبان و هدف داستانگویی در این دو متن، بستگی دارد. با بهرهگیری از روش توصیفی ــ تحلیلی و تکیه بر مطالعات کتابخانهای و اسنادی، این نتیجه به دست آمده است که اسنادهای مجازی در قرآن و مثنوی، با فراتر رفتن از زمینههای تخیّلیِ تشبیهی یا استعاری یا حتّی جاندارانگاری مرسوم، عادتستیزیها و ساختارشکنی در روایت داستان را تقویت میکنند و درنهایت، به داستانگریز بودن این دو متن یاری میرسانند. همچنین تفاوت هدف داستانگویی در قرآن و مثنوی، باعث میشود این دو متن، با گرایش به عدم بیان جزئیات دقیق و عدم زمینهسازیهایی که با طبیعت روایتگری و نیز کنشها و واکنشهای شخصیّتهای داستانی، سازگاری دارند، به داستانپردازی اقدام کنند و در پیوند با دیگر عوامل یادشده، ژرف‌ساخت داستانگریزی را رقم زنند و خلاف عادت خوانش مخاطب را در پی داشته باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| داستانپردازی؛ داستان گریزی؛ ساختارشکنی؛ قصّههای قرآن؛ داستان‌های مثنوی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
احمدی، بابک (1388). ساختار و تأویل متن. چاپ یازدهم. تهران: مرکز.
بلخی، جلالالدّین محمّد (1389). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون. چاپ اول. تهران: سلسلۀ مهر.
پورنامداریان، تقی (1388). در سایه آفتاب: شعر فارسی و ساخت‌شکنی در شعر مولوی. چاپ سوم. تهران: سخن.
توکّلی، حمیدرضا (1389). از اشارتهای دریا؛ بوطیقای روایت در مثنوی. چاپ اول. تهران: مروارید.
تولان، مایکل (1386). روایتشناسی، درآمدی زبانشناختی- انتقادی. ترجمۀ سیّده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی. چ 1. تهران: سمت.
زرکوب، منصوره و عبداللّهی، زهرا (1389). «تمثیل در امثال فارسی و عربی». پژوهشنامۀ زبان و ادب فارسی (گوهر گویا). 4 (3)، 109-136.
زرّینکوب، عبدالحسین (1390). پلّهپلّه تا ملاقات خدا. چاپ سی و یکم. تهران: علمی.
سارتر، ژان پل (1370). ادبیات چیست. ترجمۀ ابوالحسن نجفی و مصطفی رحیمی. چاپ هفتم. تهران: زمان.
سلیمانی، محسن (1369). رمان چیست. چاپ دوم. تهران: نی.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1372). صور خیال در شعر فارسی. چاپ سوم. تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا (1392). زبان شعر در نثر صوفیه: درآمدی به سبک‌شناسی نگاه عرفانی. چاپ اول. تهران: سخن.
فروزانفر، بدیعالزّمان (1347). مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی. چاپ اول. تهران: امیرکبیر.
فیـلان، جیمز (1392). «بلاغت/ اخلاق». ترجمۀ محمّد راغب. کتاب ماه ادبیات، 16 (7)، 10-16.
منشی، نصرالله (1389). کلیله و دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی. چاپ اول. تهران: جمهوری.
مهدیزاده، بهروز (1390). قصّهگوی بلخ؛ شکلشناسی قصّههای مثنوی. چاپ اول. تهران: مرکز.
میرصادقی، جمال (1367). عناصر داستان. چاپ دوم. تهران: شفا. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 154 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 162 |
||