آمار
| تعداد نشریات | 23 |
| تعداد شماره‌ها | 368 |
| تعداد مقالات | 2,890 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,566,228 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,821,892 |
تحلیل گفتمان رمان جای خالی سلوچ بر اساس مربع ایدئولوژیک ون‌دایک | ||
| پژوهش نامه ادبیات داستانی | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره 4 - شماره پیاپی 46، دی 1402، صفحه 55-77 اصل مقاله (1.15 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22126/rp.2022.6712.1382 | ||
| نویسندگان | ||
| المیرا تسلیمی* 1؛ رضا شجری2 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه کاشان، کاشان، اصفهان، ایران | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه کاشان، کاشان، اصفهان، ایران. | ||
| چکیده | ||
| رمان جای خالی سلوچ از آثار برجستۀ محمود دولت‌آبادی است و نویسنده در آن مشکلات جامعۀ روستایی عصر پهلوی را با بیانی شیوا به تصویر می‌کشد. وی با استفاده از بیان انتقادی خود به‌صورت تقابلی صفات منفی «دیگران» (طبقات حاکمان و زمینداران) و ویژگی‌های مثبت «ما» (مردمان فقیر) را برجسته کرده، صفات منفی «ما» و ویژگی‌های مثبت «دیگران» را کم اهمیت جلوه داده است و این چهار رکن از محورهای اساسی نظریۀ ون‌دایک است. هدف این پژوهش، تحلیل دیدگاه‌های اجتماعی- سیاسی دولت‌آبادی بر مبنای یک پایگاه نظری به منظور شناخت بیشتر و مصداقی آن‌هاست؛ ضمن اینکه به شیوه‌ها و شگردهای بیانی نویسنده نیز اشاره می‌شود. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و کیفی است و گردآوری داده‌های آن با استفاده از شیوۀ کتابخانه‌ای انجام گرفته است. ازجمله نتایج پژوهش حاضر این است که دولت‌آبادی با بیانی انتقادی به دنبال اصلاح جامعه‌ای است که در آن مردم مظلوم در مقابل تجددگرایان شکست خورده‌اند. وی با بیان ویژگی‌های مثبت و منفی ما و دیگران انتقادات خود را نسبت به جامعۀ ستم‌زدۀ عصر خود بیان می‌کند و از هنجارگریزی واژگانی، نحوی و نیز شگردهای بلاغی بهره جسته است. در این مقاله از ویژگی‌های منفی دیگران چون نیرنگ‌بازی و حیله‌گری، دزدی، خودخواهی، شهوت‌طلبی، نزول‌خواری و غیره و از صفات مثبت «خود» چون شجاعت، بی‌آزاری، تلاشگری، وفاداری، غیرت‌داشتن، مستقل‌بودن، عزتمندی و غیره سخن گفته می‌شود. اصولاً نویسنده به ویژگی‌های مثبت دیگران و صفات منفی ما کمتر اشاره می‌کند با این حال صفاتی مانند: زیرکی، خردمندی، عاقبت‌اندیشی، دلسوزی، دینداری (برای دیگران) و بی‌مسئولیتی، خودخواهی، زورگویی، بی‌ادبی و گستاخی و... (برای ما) را می‌توان از لابه‌لای داستان استخراج کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دولت‌آبادی؛ جای خالی سلوچ؛ تحلیل گفتمان انتقادی؛ ون‌دایک؛ مربع ایدئولوژیک | ||
| مراجع | ||
|
اعلایی، مینا؛ عباسی، علی. (1398) «بررسی و تحلیل سکوت در گفتمان ادبی با رویکرد نشانه- معناشناختی مطالعۀ موردی: کلیدر و جای خالی سلوچ اثر محمود دولت‌آبادی». جستارهای زبانی، 10(1)، 195- 221.
آقاگل‌زاده، فردوس. (1392) فرهنگ توصیفی گفتمان و کاربردشناسی. تهران: علمی.
حاجتی، سمیه؛ رضی، احمد. (1394) «واکاوی جلوه‌های فرودست پسااستعماری در رمان جای خالی سلوچ». نقد ادبی، سال هشتم (31)، 141-166.
حجازی، ناهید. (1396) «نوتاریخ گرایی در جای خالی سلوچ و خوشه‌های خشم». ادبیات تطبیقی، پاییز و زمستان (16)، 42-60.
خاقانی اصفهانی، محمد؛ نجفی، حسن. (1393) «بررسی تطبیقی جای خالی سلوچ از محمود دولت‌آبادی و داستان‌های کوتاه «مارون عبود» از دیدگاه ادبیات اقلیمی». کاوش‌نامۀ ادبیات تطبیقی، سال چهارم (15)، 25-47.
خوشحال دستجردی، طاهره؛ شمعی، میلاد. (1388) «تحلیل عنصر حادثه در رمان جای خالی سلوچ اثر محمود دولت‌آبادی». پژوهشنامه ادب حماسی (پژوهشنامه فرهنگ و ادب)، سال پنجم، ش 8، 134- 148.
دسپ، سیدعلی؛ آقاگل‌زاده، فردوس؛ قبادی، حسینعلی. (1388) «تحلیل گفتمان غالب در رمان سووشون سیمین دانشور». نقد ادبی، سال دوم (6)، 149-183.
دولت‌آبادی، محمود. (1361) جای خالی سلوچ، چاپ دوم. تهران: نشر نو.
شهپرزاد، کتایون. (1382) رمان درخت هزار ریشه. ترجمه: آذین حسین‌زاده. تهران: انتشارات معین و انجمن ایرانشناسی فرانسه.
علامی، ذوالفقار؛ عظیمی‌راد، زهرا. (1395) «پیوند مخاطب و متن در آفرینش چندصدایی در رمان جای خالی سلوچ». کاوش‌نامۀ زبان و ادبیات فارسی، سال هفدهم (33)، 195-223.
غیاثیان، مریم‌السادات و آقاگل‌زاده، فردوس. (1386) رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی، زبان و زبان‌شناسی، دورۀ سوم (5)، 39-54.
غیاثیان، مریم‌السادات. (1386) «بازنمایی ما و آن‌ها، تصویر سفیدپوستان و مسلمانان در نشریات غرب پس از یازدهم سپتامبر 2001». رسانه، سال هجدهم (4)، 205-213.
فتوحی، محمود. (1393) سبک‌شناسی نظریه‌ها، رویکردها و روش‌ها. تهران: سخن.
کسائی، علی‌رضا؛ رحیمیان، جلال. (1393) «بررسی کتاب اندیشۀ اسلامی 1 از دید تحلیل گفتمان انتقادی». فصلنامۀ اندیشۀ دینی دانشگاه شیراز، دورۀ چهاردهم (2)، 131-153.
میرعابدینی، حسن. (1386) صد سال داستان‌نویسی در ایران، جلد 3، چاپ دوم. تهران: نشر چشمه.
نصر اصفهانی، محمدرضا؛ شمعی، میلاد. (1388) «نقد جامعه‌شناختی رمان جای خالی سلوچ اثر محمود دولت‌آبادی»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیستم (36)، 111-128.
یاحقی، محمدجعفر. (1389) جویبار لحظه‌ها، چاپ دوازدهم. تهران: نشر جامی.
یاسمی، کلثوم؛ آقاگل‌زاده، فردوس. (1395) «تحلیل گفتمان انتقادی کتاب امریکن انگلیش فایل با استفاده از مدل ون‌دایک». مطالعات فرهنگ- ارتباطات، سال هفدهم (34)، 191- 215. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 551 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,257 |
||